Morgunblaðið - 22.09.2001, Blaðsíða 25

HEILSA
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. SEPTEMBER 2001 25
MIÐALDRA karlar eiga færi á að
endurheimta æskuþrekið, að því er
sýnt hefur verið fram á með rann-
sókn.
Í rannsókninni var fylgst með
fimm miðaldra karlmönnum, sem
stunduðu léttar æfingar á sex mán-
aða tímabili. Karlarnir gengu,
skokkuðu eða hjóluðu á þrekhjóli í
klukkutíma á dag, fjórum eða fimm
sinnum í viku. Árangurinn varð sá,
að þeir urðu sem tvítugir á ný. Próf-
anir leiddu í ljós að þrek þeirra var
hið sama og 30 árum áður, að því er
fram kemur í skýrslu sem birt var
18. september í ritinu Circulation:
Journal of the American Heart
Assiciation.
„Þessi rannsókn sýnir að það er
aldrei of seint að koma sér í form,“
segir aðalhöfundur skýrslunnar, Dr.
Darren K. McGuire, sem starfar við
læknamiðstöð Texas-háskóla í Dall-
as.
Rannsóknin hófst árið 1966, þegar
fimm heilbrigðir, tvítugir menn
gengust undir fjölda prófa þar sem
mælt var hvaða áhrif þriggja vikna
rúmlega hefði á súrefnisupptöku lík-
amans. Þrjátíu árum síðar voru þess-
ir fimm menn kallaðir til á ný og
rannsakaðir fyrir og eftir 6 mánaða
líkamsræktina.
Mennirnir höfðu að meðaltali
þyngst um 25% á þessum 30 árum.
Þá hafði líkamsfitan tvöfaldast og
súrefnisupptaka líkamans minnkað
um 11%. Hins vegar kom í ljós að á
þessum 30 árum hafði geta líkamans
til súrefnisupptöku skerst minna en
gerst hafði þær þrjár vikur sem þeir
voru rúmliggjandi árið 1966.
Reglulegar æfingar
mikilvægar
Eftir 6 mánaða líkamsrækt hafði
mönnunum tekist að snúa á áhrif
öldrunar og súrefnisupptakan batn-
aði um 15%. Þeir byrjuðu æfingarn-
ar rólega, fyrst í 15 mínútur tvisvar í
viku og bættu svo við þar til þeir
voru farnir að stunda líkamsrækt í
um klukkustund á dag, fjóra til fimm
daga vikunnar.
„Það skiptir ekki máli hvaða æf-
ingar eru stundaðar, ef fólk gætir
þess að stunda þær reglulega,“ segir
McGuire. Hann bendir á að lítið
þurfi til að endurheimta fyrra þrek
og viðhalda því. „Engin þeirra æf-
inga sem mennirnir stunduðu getur
talist erfið og þeir stunduðu ekki
neinar lyftingar.“
McGuire bendir á að styrking
hjartans dragi úr kólesteróli, færi
blóðþrýsting til betri vegar, dragi úr
líkum á hjartaáföllum og auki vellíð-
an.
Æskubrunnur
líkamsræktar
Morgunblaðið/Arnaldur
Það er aldrei of seint að koma sér í gott líkamlegt ástand.
New York. Reuters.
MEÐ einföldum aðgerðum má koma
í veg fyrir ungbarnadauða í þróun-
arríkjunum en talið er að yfir átta
milljónir ungbarna deyi innan við
mánaðar gömul, 98% þeirra fæðast í
þróunarríkjunum, samkvæmt upp-
lýsingum frá Institute of Child
Health.
Flest dauðsföllin verða vegna sýk-
inga, erfiðleika í fæðingu, fæðingu
fyrir tímann eða fæðingargalla segir
í skýrslu State of the World́s New-
borns.
Professor Costello hjá ICH segir
að ef þess sé gætt að líkamshiti ný-
bura kólni ekki niður strax eftir fæð-
ingu, gætt sé þrifnaðar meðan á fæð-
ingu stendur og að heilbrigðis-
starfsmaður sé viðstaddur fæðingu
megi koma í veg fyrir yfir helming
dauðsfalla hjá nýburum í þróunar-
ríkjunum.
Samkvæmt könnunum sem gerðar
hafa verið deyja um átta nýburar á
hverri mínútu. Professor Costello
segir þetta vanrækt vandamál, sem
verði að leysa með sameiginlegu
átaki allra þjóða. „Í flestum þróun-
arríkjum er ekki boðið upp á mæðra-
skoðun og flestar mæður fæða án
þess að heilbrigðisstarfsmenn séu
viðstaddir,“ sagði hann.
Flest dauðsföll nýbura
í þróunarlöndunum
Reuters
Með einföldum aðgerðum má
koma í veg fyrir ungbarnadauða
í þróunarríkjunum.
HINGAÐ til hefur það verið skoð-
að sem hégómi að góna á sjálfan
sig í spegli, en læknahópur undir
stjórn Davids Blakes við Háskól-
ann í Bath í Englandi hefur virkj-
að spegla til að blekkja heilann til
að ráða niðurlögum á dularfullum
og erfiðum huglægum sjúkdómi.
Þeir kalla meðferðina „spegla-
meðferðina“.
Um er að ræða CRPS, „Complex
Regional Pain Syndrome“, sem
gerir helst vart við sig á þann hátt
að fólk sem hlotið hefur áverka á
höndum og fótum finnur fyrir
sársauka sem telst verulega yf-
irdrifinn með tilliti til áverkans.
Læknar og vísindamenn hafa velt
fyrir sér að þetta ástand kunni að
stafa af rugluðum skilaboðum
taugakerfis til heila og hvort eigi
væri hugsandi að blekkja heilann
til að leiðrétta svörunina.
Settir fyrir framan spegil
Blake og félagar höfðu hald-
bærar skýrslur og upplýsingar um
hvernig bandarískir læknar not-
uðu spegla til að lina þjáningar
þeirra sem fundið höfðu fyrir
sársauka í aflimuðum útlimum.
Þar höfðu speglar verið notaðir til
að blekkja heilann.
Blake og samverkamenn hans
settu dæmið þannig upp, að væru
þeir með sjúkling sem fyndi fyrir
sársauka í hægri handlegg settu
þeir hann í stól andspænis spegli,
þannig að hann sæi aðeins vinstri
handlegg sinn sem þá virtist vera
sá hægri. Síðan var sjúklingi gert
að hreyfa vinstri handlegginn til
og frá og horfði sjúklingurinn síð-
an á sjálfan sig veifa hand-
leggnum, en af því að enginn var
sársaukinn voru skilaboðin til og
frá heilanum í stíl. Blake og fé-
lagar gerðu tilraunirnar með
tveimur hópum CRPS-sjúklinga.
Var annar hópurinn með sjúkdóm-
inn á háu stigi og hinn hópurinn
með króníska útgáfu af honum.
Tilraunin virkaði vel á króníska
hópinn, en ekki hinn. Blake segir
ekki liggja ljóst fyrir hvers vegna
meðferðin hafði áhrif á annan
hópinn en ekki hinn og ekki held-
ur á hvaða hátt heilinn var plat-
aður, en rannsóknir haldi áfram.
Brögðóttir læknar
blekkja heilann
Morgunblaðið/Sverrir
Speglar eru til margra hluta
nytsamlegir og eru ekki aðeins
notaðir við snyrtingu.