Morgunblaðið - 05.10.2001, Blaðsíða 24

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
24 FÖSTUDAGUR 5. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
LANDIÐ
FJÁRMÁLARÁÐHERRA lagði í
gær fram frumvarp sem felur meðal
annars í sér tvenns konar breytingar
á reglum um reikningsskil fyrirtækja
og er gert ráð fyrir að breytingarnar
muni gilda frá næstu áramótum. Nái
frumvarpið fram að ganga verða ann-
ars vegar þær breytingar að verð-
bólgureikningsskil verða afnumin og
hins vegar að fyrirtækjum verður
heimilt að færa bókhald og ársreikn-
inga í erlendri mynt.
Verðbólgureikningsskilum er ekki
beitt í helstu viðskiptalöndum Íslands
og hefur því verið haldið fram að
notkun slíkra reikningsskila standi í
vegi fyrir frekari þátttöku útlendinga
í íslensku atvinnulífi, enda þekki þeir
ekki slíkar bókhaldsaðferðir og þær
verki fráhrindandi. Þá geti þessar
uppgjörsaðferðir gert íslenskum fyr-
irtækjum erfiðara fyrir að afla sér
lánsfjármagns erlendis, því erlendir
bankamenn kunni ekki að lesa ís-
lensku reikningana og samanburður
íslenskra félaga við hin erlendu sé
ekki raunhæfur vegna þessara ólíku
uppgjörsaðferða.
Rökin fyrir heimildum fyrirtækja
til að gera upp í erlendum gjaldmiðli
hafa meðal annars verið þau að ýmis
fyrirtæki hér á landi hafi mestan
hluta tekna og gjalda erlendis og í er-
lendri mynt. Rekstur þeirra sé því í
raun í erlendum gjaldmiðli og erfitt sé
fyrir þau að búa við gengisáhættu
vegna krónunnar eins og núverandi
uppgjörsaðferð felur í sér. Hafa fyr-
irtækin Marel, Bakkavör, SÍF og
Össur verið nefnd í þessu sambandi.
Á það hefur verið bent að þessar
breytingar ásamt fyrirhuguðum
breytingum í skattamálum geti því
verið til þess fallnar að laða erlenda
fjárfesta til landsins og koma í veg
fyrir að íslensk fyrirtæki sjái sig knú-
in til að flytja höfuðstöðvar sínar úr
landi.
Dulin eign fyrirtækja mun vaxa
Verðbólgureikningsskil hafa verið
notuð hér undanfarna tvo áratugi og
voru tekin upp vegna þess að hér var
verðbólga upp á tugi prósenta. Ein-
staka lönd sem búið hafa við mikla
verðbólgu hafa beitt svipuðum að-
ferðum og má þar nefna Chile og
Mexíkó, en eins og að framan sagði
hafa helstu viðskiptalönd Íslands ekki
leiðrétt reikningsskil fyrir verðbólgu.
Ein af afleiðingum þess að leiðrétta
ekki fyrir verðbólgu er að eignir
verða alltaf færðar á upphaflegu
kaupverði og þess vegna verða þær
vanmetnar eftir því sem árin líða,
jafnvel þó verðbólgan sé lág. Í fyr-
irtækjunum verður af þessum sökum
meiri dulin eign en hingað til hefur
verið. Búast má við að afleiðing þessa
verði að eigið fé fyrirtækja muni
lækka.
Áhrifin af niðurfellingu verðbólgu-
reikningsskila verða ekki hin sömu
fyrir allar atvinnugreinar. Afkoma
þeirra fyrirtækja sem eiga meira af
peningalegum eignum en skuldum
mun batna eftir þessar breytingar, en
versna þar sem skuldir eru meiri en
eignir. Þess vegna er gert ráð fyrir að
bankar og tryggingafélög muni sýna
betri afkomu eftir breytingarnar en
aðrar atvinnugreinar muni yfirleitt
sýna lakari afkomu.
Þegar Íslandsbanki birti uppgjör
sitt fyrir fyrri hluta þessa árs sýndi
hann hvaða áhrif það hefði haft á af-
komu bankans á fyrri hluta ársins að
gera upp án verðbólguleiðréttingar.
Bankinn hagnaðist um 2.227 milljónir
króna fyrir skatta á fyrri hluta ársins
samkvæmt þeirri uppgjörsaðferð
sem nú er notuð, en án leiðréttingar
hefði hagnaður fyrir skatta verið
2.900 milljónir króna. Munurinn er
673 milljónir króna eða 30%.
Deloitte & Touche hefur reiknað út
hver áhrif þess hefðu verið á afkomu
27 félaga af samtals 49, sem skráð
voru á aðallista Verðbréfaþings, að
verðleiðréttingum hefði verið hætt í
ársbyrjun 2000. Helstu niðurstöður
voru þær að af þessum 27 félögum
voru 6 með betri útkomu án verðleið-
réttinga en 21 með lakari afkomu. Af-
koma lánastofnana hefði í fyrra verið
50% betri án verðleiðréttinganna, en
sjávarútvegsfyrirtæki, svo dæmi sé
tekið, hefðu sýnt 21% lakari afkomu.
Áhrif afnáms verðbólgureikningsskila frá áramótum
Afkoma lánastofnana
hefði verið 50% betri
ENGIN átök urðu á stjórnar-
fundi Sparisjóðabankans og
verður stjórn bankans óbreytt.
Að sögn Geirmundar Kristins-
sonar, formanns bankaráðs
Sparisjóðabankans, hafa spari-
sjóðirnir ævinlega staðið sam-
an og engin breyting hafi orðið
á því á fundinum þótt menn hafi
skipst á skoðunum.
Sátt hjá
sparisjóðum
RÁÐSTEFNU Matvæla- og land-
búnaðarstofnunar Sameinuðu þjóð-
anna (FAO) um ábyrgar fiskveiðar í
vistkerfi sjávar lauk í Reykjavík í
gær. Lokayfirlýsing ráðstefnunnar
var samþykkt samhljóða í gærkvöldi
en fram kom hörð gagnrýni á yfirlýs-
inguna þar sem hún þótti ekki taka
nægilega vel á áhrifum sjávarspen-
dýra á vistkerfi sjávar.
Í yfirlýsingunni eru ítrekaðar
skuldbindingar þjóða heims til að
stunda fiskveiðar með ábyrgum og
sjálfbærum hætti. Í henni segir að
markmið þess að taka tillit til vist-
kerfisþátta við fiskveiðistjórnun sé að
stuðla að matvælaöryggi til lengri
tíma og þróun samfélaga, auk þess að
tryggja vernd og sjálfbæra nýtingu
vistkerfa hafsins og auðlinda þeirra.
Þar segir einnig að tillit til vistkerf-
isþátta við fiskveiðistjórnun feli í sér
að tekið sé mið bæði af áhrifum sjáv-
arútvegs á vistkerfið og áhrifum vist-
kerfisins á sjávarútveg. Einnig er
lögð áhersla á aðra þætti sem hafa
áhrif á vistkerfi hafsins, svo sem
mengun frá landi. Lögð er áhersla á
samspil hinna ýmsu þátta vistkerfis-
ins, m.a. er tekið fram að kanna eigi
þetta samspil nánar, þ.m.t. fæðusam-
setningu einstakra stofna og tegunda
og samspil hinna ýmsu tegunda innan
fæðukeðjunnar.
Átök um orðalag
Töluverð töf varð á birtingu yfirlýs-
ingarinnar í gær vegna þess hve erf-
iðlega gekk að ná samkomulagi um
orðalag hennar. Eftir að yfirlýsingin
var samþykkt í gærkvöldi bókuðu
bæði Japan og Santa Lucia athuga-
semdir við hana, þess efnis að í yf-
irlýsingunni væri ekki nægilega fast
að orði kveðið um áhrif afráns sjáv-
arspendýra á vistkerfi hafsins. Mas-
ayuki Komatsu, fulltrúi Japans á ráð-
stefnunni, sagði í samtali við Morgun-
blaðið að yfirlýsingin væri mikil
vonbrigði, enda tæki hún engan veg-
inn mið af þeim umræðum sem fram
fóru á ráðstefnunni. Afrán hvala væri
lykilatriði í vistkerfi sjávarins. Sú
staðreynd að ekki er minnst á sjáv-
arspendýr í yfirlýsingnni væri að sínu
mati skref tuttugu ár aftur í tímann.
Japanir hefðu eigi að síður samþykkt
þessa málamiðlun til að rjúfa ekki
samstöðu aðildarþjóða FAO.
Árni M. Mathiesen, sjávarútvegs-
ráðherra og forseti ráðstefnunnar,
sagði ráðstefnuna hafa heppnast
geysilega vel og lokayfirlýsingin væri
mikilvegt skref í rétta átt. Hann sagð-
ist ekki líta svo á að yfirlýsingin væri
málamiðlun. Ráðstefnan hefði fyrst
og fremst snúist um fiskveiðar og
hvernig taka ætti tillit til vistkerfisins
í stjórnun fiskveiða. „Ég tel að yfirlýs-
ingin sé góð niðurstaða í þá átt og í
takt við það sem Íslendingar hafa í
huga í þessum efnum. Það vita hins
vegar allir að sjávarspendýr eru mik-
ilvægur hluti vistkerfisins en það er
ekki minnst á þau sérstaklega í yf-
irlýsingunni frekar en annað sem
einnig er mikilvægt í vistkerfi hafs-
ins.“
Hörð gagnrýni á
lokayfirlýsingu
Morgunblaðið/Golli
Ráðstefna FAO um ábyrgar fiskveiðar í vistkerfi sjávar
Árni M. Mathiesen sjávarútvegsráðherra og Grímur Valdimarsson, deild-
arstjóri hjá FAO, bíða birtingar lokayfirlýsingar ráðstefnunnar í gær.
BYGG hefur sprottið vel í sunnan-
verðum Snæfellsbæ í sumar. Hjónin
á Syðri-Knarrartungu í Breiðuvík,
þau Guðjón Jóhannesson og Guðný
Jakobsdóttir, fengu tæplega fjög-
urra tonna uppskeru af blautu byggi
á hektara og það sama er að segja
um þá bræður Kristján og Svavar
Þórðarsyni á Ölkeldu í Staðarsveit,
en á báðum bæjum var sáð í 5 hekt-
ara. Nokkur samvinna hefur verið
milli bæjanna við byggræktina.
Festu bændurnir m.a. sameiginlega
kaup á kornþreskivél og hefur sú
fjárfesting skilað sér vel.
Hjónin í Syðri-Knarrartungu
voru í vikunni að ljúka skurði á síð-
asta akrinum og sagði Guðný að þau
ræktuðu eingöngu íslenska afbrigð-
ið Súlu sem er tveggja raða bygg í 4
ha. og 6 raða Olsok í tæplega einum
ha. Það kom sérlega vel út í sumar,
þroskaðist hratt og fyllti sig vel,
enda var sumarið gott og heitt,
þrátt fyrir kalt vor. „Segja má að í
sumar hafi verið kjöraðstæður til
ræktunar. Við höfum aldrei skorið
jafnvel þroskað bygg og nú og erum
mjög ánægð með uppskeruna,“ seg-
ir Guðný. Byggið er súrsað í stór-
sekkjum og notað í bland með hefð-
bundnum fóðurbæti á kúabúi þeirra
líkt og á Ölkeldu.
Nokkuð er síðan þeir bræður
Kristján og Svavar skáru sitt bygg,
en þeir hafa ræktað til helminga ís-
lenska afbrigðið Súlu og norskt 6
raða bygg sem nefnist Arve. Krist-
ján segir að vel hefði verið hægt að
geyma það lengur að skera og þá
væri byggið enn að vaxa í þessari
einmunablíðu. „En það er aldrei að
treysta á haustveðrin. Íslenska af-
brigðið hefði staðið af sér rign-
inguna og rokið sem kom fyrir
tveimur vikum, en erlenda afbrigðið
náði mittishæð hjá okkur í sumar og
hefði skemmst í slíku veðri.“ Krist-
ján segir að áframhald verði á bygg-
rækt þeirra og að sífellt sé verið að
þróa ný afbrigði. Einn helsti sér-
fræðingur landsins í byggrækt sé
Jónatan Hermannsson hjá RALA
sem vinnur stöðugt að því að þróa
afbrigði sem henta hverjum lands-
hluta og jafnvel hverri sveit. „Best
væri ef við fengjum 6 raða lágvaxið
bygg sem skilaði meiri uppskeru og
þyldi veðráttuna betur,“ segir Krist-
ján að lokum.
Góð bygguppskera
Morgunblaðið/Guðrún Bergmann
Byggax í hendi Guðnýjar í
Syðri-Knarrartungu.
Morgunblaðið/Guðrún Bergmann
Byggskurður í Syðri-Knarrartungu í Breiðuvík.
Hellnar/Snæfellsbær
Á SÆNAUTASELI í Jökuldalsheiði
er hafin bygging eldhúss við fjárhús
sem endurbyggt var skammt frá
gamla bænum sem þar er.
Sveitarstjórn Norður-Héraðs
ákvað að breyta fjárhúsinu í veit-
ingasal og byggja við það eldhús sem
heilbrigðiseftirlit geti samþykkt.
Fjárhúsið er byggt af torfi og
grjóti, endurbyggt á rústum gamals
fjárhúss sem var í notkun til 1943
þegar Sænautasel fór í eyði.
Eldhúsið verður byggt sem sjálf-
stætt hús sem verður hulið með torf-
og grjótveggjum svo utan frá séð lít-
ur út fyrir að hlaða standi við fjár-
húsin.
Að sögn Björns Halls Gunnars-
sonar leigutaka og staðarhaldara á
Sænautaseli er áætlað að klára eld-
húsið nú í haust og vetur og taka það
í notkun næsta sumar.
Séð yfir grunn eldhúss sem verið er að reisa á Sænautaseli.
Byggja eldhús
við fjárhús
Vaðbrekka
Morgunblaðið/Sigurður Aðalsteinsson