Morgunblaðið - 20.10.2001, Síða 34

34 LAUGARDAGUR 20. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
LANDSFUNDUR
VINSTRI GRÆNNA
Steingrímur J. Sigfússon, for-maður Vinstrihreyfingarinnar– græns framboðs lagði mikla
áherzlu á það í setningarræðu sinni á
landsfundi samtakanna í gær, að þörf
væri breytinga í landstjórninni og
sagði: „Höfum það í huga að sitji nú-
verandi ríkisstjórn að völdum út
kjörtímabilið og fram að kosningum
2003, jafnar Sjálfstæðisflokkurinn
met sitt í óslitinni stjórnarsetu hér á
landi, hefur þá setið samfleytt í 12 ár.
Það er því kominn tími á breytingar
og þó fyrr hefði verið.“
Þessi málflutningur þarf ekki að
koma á óvart frá formanni stjórn-
málaflokks, sem samkvæmt skoðana-
könnunum er sá stjórnarandstöðu-
flokkur, sem nýtur mests fylgis nú
um stundir og hefur raunar gert um
skeið.
Þegar málefnastaða flokkanna er
skoðuð vakna hins vegar ýmsar
spurningar af þessu tilefni. Það er
ljóst að Sjálfstæðisflokkurinn og
Vinstrihreyfingin – grænt framboð
eru sammála í afstöðunni til Evrópu-
sambandsins og hugsanlegrar þátt-
töku Íslands í því. Báðir flokkarnir
eru á móti aðild að ESB, þótt sú af-
staða þeirra byggist á mismunandi
forsendum. Þeir tveir stjórnmála-
flokkar, sem Vinstrihreyfingin –
grænt framboð kynni að vilja mynda
ríkisstjórn með miðað við málflutning
formannsins, þ.e. Framsóknarflokk-
ur og Samfylkingin, hafa báðir viðrað
hugmyndir, sem eru mun nær ESB-
aðild. Er hugsanlegt að þessir þrír
flokkar eða Vinstrihreyfingin –
grænt framboð með öðrum hvorum
hinna flokkanna tveggja gætu mynd-
að ríkisstjórn við þær aðstæður að
ESB-aðild kæmist frekar á dagskrá
en nú er?
Í umfjöllun sinni um annað stórt
mál, sem nú er á dagskrá, sagði
Steingrímur J. Sigfússon m.a.: „Það
gefur auðvitað auga leið, að viðhorf af
því tagi, sem birtust í viðbrögðum
oddvita ríkisstjórnarinnar við úr-
skurði skipulagsstjóra um Kára-
hnjúkavirkjun eru ættuð aftan úr
grárri forneskju. Auðvitað átti að
leggja þessi áform til hliðar þegar
þau, eftir gríðarlega umfangsmikið
mat á umhverfisáhrifum, fengu al-
gera falleinkunn.“
Af þessum ummælum er ljóst, að
það er grundvallarágreiningur á milli
Framsóknarflokksins og Vinstri
grænna um þetta stóra mál. Geta
þessir tveir flokkar starfað saman í
ríkisstjórn í ljósi þessa ágreinings?
Þessi tvö dæmi sýna, að það er
óskynsamlegt að fjalla um stjórn-
málaástandið á þeim forsendum, að
tímabært sé að einhver einn tiltekinn
flokkur hverfi frá landsstjórninni af
þeirri ástæðu einni, að hann sé búinn
að vera lengi við völd.
Auðvitað á stjórnmálabaráttan að
hafa náð þeim þroska nú, þegar tæp-
lega 60 ár eru liðin frá lýðveldisstofn-
un, að málefni ráði við stjórnarmynd-
un og samstaða einstakra flokka um
mikilsverð mál, sem uppi eru á hverj-
um tíma hafi úrslitaáhrif á það hverj-
ir starfi saman í ríkisstjórn.
Það er fagnaðarefni að Vinstri-
hreyfingin – grænt framboð hefur
gert það stefnumál að grundvallarat-
riði í sjávarútvegsmálum, að taka
skuli gjald fyrir afnot af auðlind, sem
er sameign íslenzku þjóðarinnar. Sú
grundvallarafstaða er fólgin í þeirri
tillögu flokksins að fara skuli svo-
nefnda fyrningarleið. Eins og Morg-
unblaðið hefur bent á er fyrningar-
leiðin önnur af tveimur leiðum, sem
um hefur verið rætt sem aðferð til
þess að framfylgja grundvallarstefnu
um að afnotagjald skuli koma fyrir
nýtingu auðlindarinnar. Menn grein-
ir á um leiðirnar en eru sammála um
grundvallarstefnuna.
Með samþykkt landsfundar Sjálf-
stæðisflokksins um þetta efni er nú
svo komið, að allir íslenzkir stjórn-
málaflokkar hafa gert þetta meginat-
riði að stefnu sinni. Eftir sem áður er
deilt um aðferðir en það er önnur
saga.
Það er ástæða til að vekja sérstak-
lega athygli á þessari afstöðu Vinstri
grænna vegna þess m.a. að fyrir
nokkrum árum fór því fjarri að Stein-
grímur J. Sigfússon skipaði sér í sveit
þeirra, sem kröfðust greiðslu fyrir af-
not af sameiginlegri auðlind lands-
manna allra.
Setningarræða formanns Vinstri
grænna leiddi skýrt í ljós, að metn-
aður hans er sá, að flokkurinn verði
helzti valkosturinn gagnvart stefnu
núverandi ríkisstjórnar. Um þetta
sagði Steingrímur J. Sigfússon í
ræðu sinni: „Við skulum því bera höf-
uðið hátt og vera stolt af því hlut-
skipti okkar í íslenzkum stjórnmálum
að bera fram skýran valkost við
stefnu núverandi ríkisstjórnar, vera
póllinn á móti í hverjum málaflokkn-
um á fætur öðrum.“
Það sem helzt má gagnrýna Vinstri
græna fyrir í þessum efnum er, að
þótt gagnrýni þeirra á stefnu núver-
andi ríkisstjórnar og stjórnarflokka
sé skýr er ekki alveg jafnljóst að
hverju þeir vilja stefna í staðinn. Þar
skiptir mestu máli afstaðan til at-
vinnumála. Vinstri grænir eru aug-
ljóslega á móti frekari uppbyggingu
stóriðju en hafa þeir sett fram trú-
verðugan valkost?
Þeim valkosti lýsti Steingrímur J.
Sigfússon með þessum orðum í ræðu
sinni: „Margir telja að hlutir eins og
vatnsútflutningur, lyfja- og heilsu-
vöruiðnaður, vistvænn orkubúskap-
ur, hátækni- og þekkingargreinar,
upprunamerkt hágæða matvæla-
framleiðsla eða þá ferðaþjónusta og
möguleikar sem íslenzk náttúra,
menning og landrými skapar, að
vöxtur slíkra greina hverrar um sig
gæti orðið að þvílíkri stóriðju fyrir
Ísland á komandi árum og áratug-
um ...“
Þetta má vera rétt, en vandinn er
m.a. sá, að hætt er við að jafnvel kjós-
endum Vinstri grænna í Norðaustur-
kjördæmi finnist þetta ekki nægilega
áþreifanlegur valkostur.
Hvað sem því líður er ljóst af lands-
fundi Vinstri grænna, að þar fer öflug
stjórnmálahreyfing, sem hefur fest
sig í sessi með afdráttarlausari hætti
en flesta grunaði, þegar til hennar
var stofnað..
MÉR SEGIR svo hugurað það hausti að víðaren í efnahagslífinu –það sé líka að renna
upp haust núverandi valdatíma
Sjálfstæðisflokksins,“ sagði Stein-
grímur J. Sigfússon, formaður
Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs, m.a. í setningarræðu
sinni á landsfundi VG í gær. Um
250 landsfundarfulltrúar frá öllum
kjördæmum landsins sátu fundinn
og hylltu formanninn með kröftugu
lófaklappi í lok setningarræðunnar.
Steingrímur kom víða við í ræð-
unni og sagði m.a. að það væri
kominn tími á breytingar í stjórn
landsmálanna og þótt fyrr hefði
verið. „Höfum það í huga að sitji
núverandi ríkisstjórn að völdum út
kjörtímabilið og fram að kosning-
um 2003 jafnar Sjálfstæðisflokkur-
inn met sitt í óslitinni stjórnarsetu
hér á landi, hefur þá setið sam-
fleytt í 12 ár. Það er því kominn
tími á breytingar og þó fyrr hefði
verið. Burtséð frá ágreiningi um
pólitík er alveg ljóst að 12 ára
valdaseta er langur tími og al-
menningur skynjar að þörf er á
breytingum.“
„Það er mishollt að sömu menn
sitji of lengi og smátt og smátt
raskast það jafnvægi á milli ólíkra
grundvallarviðhorfa sem móta
samfélagið með því að samstarfs-
stjórnir og meirihluti til hægri og
vinstri komi og fari á víxl. Það er
því orðið mjög brýnt að félagsleg
viðhorf verði aftur í öndvegi í
landsstjórninni. Það þarf að lag-
færa þær skemmdir á velferðar-
kerfinu sem langvarandi stjórnar-
seta Sjálfstæðisflokksins hefur
valdið.“
Í upphafi stefnuræðu sinnar
gerði Steingrímur reyndar alþjóða-
málin að umtalsefni. Kom hann þar
m.a. inn á hryðjuverkin í Banda-
ríkjunum hinn 11. september sl. og
þau viðbrögð sem hann hefði feng-
ið við skoðunum sínum í þeim mál-
um. „Ég lýsti, að ég taldi með mjög
hófsamlegum orðum, hryggð minni
yfir því hvernig komið væ
ræðum á Alþingi um þess
áhyggjum yfir hag óbreyt
ara í Afganistan og því sj
að áður en til aðgerða kæm
reyndist óumflýjanlegt, v
verk öryggisráðs Sameinu
anna að fjalla um slíkt.
sjónarmiðum valdi for
herra, Davíð Oddsson,
kunnarorð að þau væru óv
Landsfundur Vinstrihreyfingarinnar – gr
Tími kominn á br
ar í stjórn landsm
Hátt á þriðja hundrað manns situr landsfund Vinstri
Steingrímur J. Sigfús-
son, formaður VG,
sagði m.a. í setning-
arræðu sinni á lands-
fundi flokksins í gær að
þörf væri á breytingum
í stjórn landsmála.
Sitji núverandi rík-
isstjórn út kjörtímabil-
ið hefur Sjálfstæð-
isflokkurinn setið við
völd samfleytt í tólf ár.
Það væri því kominn
tími á breytingar.
VÍÐA var komið við í al-mennum stjórnmála-umræðum á landsfundiVinstrihreyfingarinnar
– græns framboðs í gærkveldi.
Komu meðal annars fram efasemd-
ir um fýsileika sameiginlegs fram-
boðs með Reykjavíkurlistanum í
sveitarstjórnarkosningunum á vori
komanda í máli sumra fund-
armanna. Þá kom fram andstaða
við loftárásirnar á Afganistan.
Fundarmenn gerðu einnig árangur
flokksins að umtalsefni og sögðu að
hann mætti fyrst og fremst rekja
til skýrrar stefnumörkunar hans.
Ólafur Jónsson, Akureyri, sagði
að Alkirkjuráðið hefði beðið
Bandaríkjamenn og Breta að
hætta aðgerðum sínum í Afganist-
an og skorað á aðrar þjóðir að taka
ekki þátt í þeim. Hann sagði að
hryðjuverk væru afleiðingar ákveð-
inna orsaka og við ættum að varast
að einblína það stíft á afleiðing-
arnar að við sæjum ekki orsak-
irnar. Orsakir hryðjuverka al-
mennt væru þjóðfélagslegt
ranglæti af verstu gerð sem ætti
rætur að rekja til stéttaskipting-
arinnar í heiminum og landráns
framins af einni þjóð á annarri í
skjóli hers og vopnavalds. Rang-
lætið og kúgunin gæti verið slík að
vonin um betri tíð væri brostin.
Hjörleifur Guttormsson, Austur-
landi, sagði að örbirgðin væri
gróðrarstía fyrir biturð og vonleysi
sem fengi menn til að grípa til ör-
þrifaráða. Svarið við 11. september
hefði átt að vera allt annað en
sprengjuregn risaveldis yfir eitt af
fátækustu löndum veraldar.
Jóhannes Sigursveinsson,
Reykjavík, sagði að vinstrihreyfing
hefði sjaldan áður átt jafngóða
möguleika á að ná verulegu fylgi og
búa til alvöru vinstriflokk á Íslandi.
En það væru válynd veður
undan í íslensku efnahagsl
gæti komið atvinnuleysi á
leik. Flokkurinn hefði reifa
sem væri dálítið neikvæð í
málum. Hann hefði verið á
stóriðju, stórvirkjunum og
menn hefðu jafnvel sagst v
móti hvalveiðum. Hann tel
alveg nauðsynlegt fyrir flo
koma fram með stefnu í at
málum. Hann hefði orðið v
það í þjóðfélaginu að fólki
dálítið vanta upp á það.
Sigfús Ólafsson, Norður
eystra, sagði að flokkurinn
mótmæla hugmyndum um
Rásar 2 norður á Akureyri
væri eina frjálsa útvarpsst
dag og flokkurinn yrði að s
vörð um frelsi í útvarpsmá
Rúnar Sveinbjörnsson, R
vík, sagði að það væri eins
Reykjavíkurlistann snerti
Efasemdir um samei
ELÍSABET Jökuls-
dóttir rithöfundur
hélt erindi um
reynslu sína af geð-
hvörfum í upphafi
landsfundar Vinstri-
hreyfingarinnar –
græns framboðs í
gær. Hóf hún erindi
sitt á eftirfarandi orð-
um: „Ég er alltaf að
hugsa um að ég sé
geðveik. Ég er alltaf
að hugsa um hvað all-
ir haldi um mig fyrst
ég er geðveik. Ég er
alltaf að hugsa um
strikið, brúnina; fara
ekki yfir strikið; fara
ekki fram af brúninni.“
Síðan sagði hún: „Ég var að
hugsa um það á geðheilbrigð-
isdaginn hvort mig langaði til að
skrifa eitthvað í blöðin, hvort það
væri eitthvað sem brynni á mér en
fannst það ekki vera neitt sér-
stakt, fyrir u
að mér datt í
maðurinn sem
skotin í mynd
vilja hitta mi
hann sæi það
að ég væri ge
því ég hef ek
séð neina ást
færi til að seg
um það, sem
satt, eða ég m
eigum við öll
vera tala um
sjúkdóma. E
datt mér ekk
en komst svo
nokkrum dög
seinna að ég
að hugsa um mína eigin ge
alltaf á verði, alltaf að fylg
hugsunum mínum, passa a
fólk ekki halda að ég sé ge
að ég sé komin í maníu, þv
fordómarnir eru innan í m
lagi að Einar Már skrifi um
Enginn skrifar um
Elísabet
Jökulsdóttir