Morgunblaðið - 28.10.2001, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 28. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
LISTAHÁTÍÐ íReykjavíkstendur á tíma-mótum umþessar mundir.
Framundan eru margs
konar breytingar í starfs-
háttum og stefnu hátíð-
arinnar, sem meðal ann-
ars miða að því að taka
upp samstarf við erlend-
ar listahátíðir og efla
samstarf íslenskra list-
stofnana. Með þessu móti
er Listahátíð einnig að
opna fyrir samstarf ís-
lenskra og erlendra lista-
manna og efla samstarf
listamanna í ólíkum list-
greinum innan lands. Gjörbreyting
varð á högum Listahátíðar fyrr á
þessu ári, þegar ákveðið var að
ráða í fyrsta sinn listrænan stjórn-
anda hátíðarinnar í fullt starf til
fjögurra ára í senn, eins og gert er
erlendis. Áður var hver hátíð unnin
nánast sem stakt verkefni, með nýj-
an og nýjan stjórnarformann
hverju sinni. Á þann hátt þótti ekki
nægileg samfella í starfseminni, og
fyrirkomulag var úrelt.
Með ráðningu Þórunnar Sigurð-
ardóttur í starf listræns stjórnanda
hátíðarinnar breytist þetta og
Listahátíð starfar nú árið um kring
og getur sett sér markmið og mót-
að stefnu til lengri tíma.
Gestir Listahátíðar þurfa að skipta
máli fyrir íslenskt listalíf
En hver verða markmið Listahá-
tíðar nú, og hvert verður kúrsinn
tekinn á þessum tímamótum. „Við
setjum okkur fyrst þau markmið að
erlendir listamenn sem hingað
koma skipti máli fyrir íslenskt lista-
líf og fyrir íslenskan almenning,“
segir Þórunn Sigurðardóttir. „Við
erum ekki bara að panta hingað þá
sem við sjáum að eru alls staðar í
heimspressunni, við viljum fólk sem
er raunverulega gott núna. Þeir
listamenn sem koma hingað í vor
eru nær allir að koma með
splunkuný prógrömm. Það á við um
fiðluleikarann Maxim Vengerov,
sópransöngkonuna June Anderson
og Kronos-kvartettinn frá Banda-
ríkjunum. Þeir verða með tvenna
tónleika; nýtt efni á öðrum, en á
hinum tónleikunum leika þeir suð-
ur-ameríska tónlist og verða með
mexíkanskar grímur. Það er alveg í
þeirra anda; þeir hafa verð að þefa
uppi alls konar tónlistarhópa hér og
þar til að vinna með; þannig að þótt
þetta sé ekki nýtt prógramm hjá
þeim, þá er þetta efni alveg nýtt
fyrir okkur. Kúbumennirnir sem
syngja á Broadway eru sem dæmi
nýkomnir fram á sjónarsviðið og
eru með eitthvað sem engir aðrir
eru með. Taraf-sígaunarnir eru
hópur sem hefur náð heimsathygli
á síðustu árum. Þetta eru gamlir
karlar og eiga ekki eftir að vera á
ferðalögum lengi enn. Það eru líka
síðustu forvöð að heyra þá tónlist
sem þeir eru með, því hún er ekki
til annars staðar en í þeirra þorpi.
Það er mikill áhugi hér á tangó –
en hvenær höfum við séð alvöru
tangó beint frá Argentínu eins og
hann er bestur? Þetta eru allt há-
klassa listamenn, og það skiptir
máli að við náum slíku fólki hing-
að.“
Þórunn segir það mjög mikilvægt
að það skapist einhvers konar sam-
tal milli erlendu listamannanna sem
hingað koma og íslenskra lista-
manna. „Auðvitað getur þetta ekki
orðið í öllum tilfellum, enda engin
ástæða til þess. En það eru þónokk-
uð mörg verkefni þar sem við get-
um búið til ákveðið samspil og það
skiptir miklu máli. Við erum að fara
í samstarf við listahátíð í Trento á
Ítalíu, þar sem við búum til verk-
efni með þeirri hátíð. Helmingur
listamannanna er ítalskur og helm-
ingur er Íslendingar. Verkefnið
verður frumflutt hér, en verður svo
sýnt í Trento. Þetta er eitt af því
sem við viljum gera í framtíðinni.
Við sjáum mikla möguleika í svona
samstarfi. Það vilja margir koma
hingað, en við viljum búa til vett-
vang þar sem við getum komið okk-
ar fólki á framfæri á móti. Jafn-
framt erum við að verða harðari og
markvissari í vali okkar á íslensk-
um verkefnum á Listahátíð. Við
viljum geta búið til ný og sérstök
verkefni, en ekki taka bara eitthvað
sem gæti verið á dagskrá annars
staðar án milligöngu Listahátíðar.
Við viljum ekki að Listahátíð sé
eins og smurbrauðsdiskur þar sem
öllu ægir saman, Listahátíð þarf að
hafa sterkan og mótaðan svip.“
Samvinna er lykilorð í hugmyndum
Þórunnar um Listahátíð. Hún segir
þróun í átt að meiri samvinnu list-
stofnana og milli listgreina vera
reyndina erlendis, og nefnir sem
dæmi að stóru óperuhúsin eru æ
oftar farin að hafa samvinnu um
uppsetningu á viðamestu verkefn-
unum. Dæmi um slíkt verkefni á
næstu Listahátíð er uppfærsla há-
tíðarinnar, Íslensku óperunnar, Sin-
fóníuhljómsveitar Íslands og Þjóð-
leikhússins á óperunni Hollend-
ingnum fljúgandi eftir Wagner.
„Vegna miðlægrar stöðu Listahátíð-
ar, þá höfum við drifið í gang sam-
starf af þessu tagi, þannig að hér
skapast möguleiki á að gera hluti af
þeirri stærðargráðu, sem engin ein
stofnun réði við.“ Samstarfsverk-
efni liststofnana á Listahátíð verða
fleiri. Þórunn nefnir samstarf Hafn-
arfjarðarbæjar, ljósmyndadeildar
Þjóðminjasafns og Kvikmyndasafns
Íslands um kynningu á kvikmynda-
gerðarmanninum og ljósmyndaran-
um Lofti Guðmundssyni. Þá verður
Brúðkaupið eftir Stravinskíj unnið í
samvinnu ítalskra og íslenskra
listamanna sem fyrr segir. Tón-
leikar verða haldnir á listasöfnun-
um með efni sem tengist sýning-
unum og rithöfundar og
myndlistarmenn vinna saman verk-
efni sem útvarpað verður daglega í
Ríkisútvarpinu. „Mörg þessara
verkefna eru uppbrot á hefðbund-
inni listframleiðslu, án þess þó að
við tökum nokkur heljarstökk eða
of mikla áhættu.“
Listahátíð verði ef til
vill á hverju ári
Þórunn segir það sjaldgæft að
listahátíðir séu sterkar á jafnmörg-
um sviðum og Listahátíð í Reykja-
vík. Hjá okkur séu tónlist og aðrar
sviðslistir mjög sterkar, en mynd-
listin einnig. „Þeirri hugmynd hefur
verið velt upp hvort það eigi að
kljúfa listgreinarnar, vera hugsan-
lega með myndlistartvíæring á móti
Listahátíð, og gefa myndlistinni
þannig meira svigrúm vegna sér-
stöðu sinnar. Það er líka spurning
hvort Listahátíð verði haldin í sínu
venjulega formi á hverju ári.“ Þór-
unn segir að mikilvægt sé að kynna
Listahátíð vel, og þar með íslenska
list. „Ég hitti nýlega stjórnanda
Listahátíðarinnar í Edinborg, sem
aldrei hefur komið hingað og veit
ekkert um okkar hátíð þótt hann sé
búinn að stjórna Listahátíðinni í
Edinborg í tíu ár. Hann er mjög
spenntur fyrir því að koma hingað í
vor, og það er fleira fólk af þessari
stærðargráðu sem við þurfum að fá
hingað, til að við getum sýnt því
hvað við erum að gera. Við verðum
þá líka að vera með verkefni sem
eru raunverulega sambærileg við
það besta erlendis. Það dugir ekk-
ert minna. Það er sjálfsagt að vera
með tilraunaverkefni með – þau
þurfa samt að vera alvörutilraun-
averkefni og eitthvað nýtt í þeim.
Við þurfum að skapa þá aðstöðu
sem þarf til að hægt sé að vinna al-
veg sérstök verkefni. Það er svo
mikið um að vera hérna í listum –
en stundum finnst manni að það
mættu vera færri viðburðir en
óvenjulegri. Auðvitað verðum við
samt líka að vera með einstaka
listamenn eins og Maxim Vengerov,
það skiptir máli fyrir íslenskt
menningarlíf, Kúnstin er að búa til
ákveðna fjölbreytni, án þess að það
verði bara sitt lítið af hverju. Svip-
mótið verður að vera heildstætt.
Þetta er eins og að búa til kvöld-
verð. Það er samsetning réttanna
sem skiptir máli.“
Sigur Rós og Kronos
kvartettinum teflt saman
Þórunn segir að á meðan gert sé
ráð fyrir að útlendu atriðin á
Listahátíð standi flest undir sér,
verði meiri peningur lagður í ís-
lensku atriðin nú en áður. Eitt af
stærsu íslensku verkefnunum er í
höndum hljómsveitarinnar Sigur
Rósar. „Þeir verða með strengja-
kvartett og kór í verkefni sem er
byggt á týndu Eddukvæði og heitir
Hrafnagaldur Óðins. Þarna verður
unnið með þjóðararfinn í þeirra
tónlist með klassískum tónlistar-
mönnum og Hilmari Erni og Árna
Harðarsyni. Það tókst að koma
þeim saman, Sigur Rós og Kronos
kvartettinum í Los Angeles um
daginn, og ég vonast til að það komi
út úr því spennandi samvinna, en
Kronos hefur sérstaklega óskað eft-
ir því.“
Listahátíð er eina listastofnunin í
landinu þar sem ríki og borg vinna
saman sem algjörir jafningjar.
„Þetta tryggir sjálfstæði hátíðar-
innar. Ríki og borg eiga hana – en
gera einnig til hennar kröfur.Við
eigum að vinna með íslenskum
listastofnunum, hópum og einstak-
lingum, það eru gerðar þær kröfur
að við setjum okkur ákveðin mark-
Listahátíð á tímamótum
Listahátíð í Reykjavík verður haldin í vor í 17.
sinn, í fyrsta skipti undir stjórn nýs listræns
stjórnanda, Þórunnar Sigurðardóttur. Bergþóra
Jónsdóttir ræddi við Þórunni um hátíðina í vor,
ný markmið og þau tímamót sem Listahátíðin
stendur á í dag. Listahátíð 2002 mun sækja
listamenn m.a. til Argentínu, Kúbu, Rúmeníu,
Spánar og Ítalíu, auk þess sem nýstárleg
íslensk atriði setja svip á dagskrána.
Listahátíð 2002 – veggspjald hátíðarinnar með mynd af Mobile Homme, trommuleikurunum fljúgandi frá Frakklandi.
Ambrossia – spænskir sápukúlutrúðar.
Þórunn Sigurðardóttir, listrænn
stjórnandi Listahátíðar í Reykjavík.
Kúbumennirnir í Vocal Sampling.