Morgunblaðið - 28.10.2001, Blaðsíða 48

48 SUNNUDAGUR 28. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
ÞEGAR einhver óáran er í samfélagi
okkar Íslendinga, hvort sem um er
að ræða unglingadrykkju eða for-
dóma gagnvart aðfluttum Íslending-
um, eru ótrúlega margar raddir uppi
sem líta á boð og bönn sem lausn
mála. Nú er nýbúið að banna reyk-
ingar hér og þar
og af og til er kall-
að á bann við
klámi og fullu
fólki í miðbænum.
Lög eru í gildi
gegn sumri hegð-
un fíknisjúklinga
og óupplýstu
blaðri yfirlýstra
nasista.
Þessi enda-
lausa og í vaxandi
upphleðsla lagabálks varðandi
mannlegan breyskleika og kjána-
skap er farin að valda mér, ekki bara
pirringi, heldur og áhyggjum. Mér
finnst eins og verið sé að stinga höfð-
inu í sandinn og sópa kuskinu undir
teppið. Það er ekki verið að leita
lausna á vandamálunum heldur er
unnið gegn merkjum þess að vanda-
mál séu til staðar. Það er verið að
banna að sýnilegt sé að eitthvað sé
að í samfélagi okkar, af sömu ástæð-
um er hastað á öryrkja, láglauna-
flokka og Stígamótakonur.
Ég hef verið að velta fyrir mér
möguleikum þess að glíma við ein-
hver þeirra vandamála sem reynt
hefur verið að breiða yfir með boðum
og bönnum. Ég hef horft til mennta-
kerfisins með það í huga að í gegnum
það sé hægt að koma skilaboðum út í
samfélagið með komandi kynslóðum.
Skyndilausnir bera einungis í sér
gagnsemi fyrir stjórnmálafólk sem
vantar að sýna fram á virkni sína
innan hvers kjörtímabils, skyndi-
lausnir hafa aldrei skilað neinu raun-
verulegu og ætti því að leggja niður.
Í sumum þáttum náms á efri stig-
um menntakerfisins er kennd heim-
speki og siðfræði og þannig reynt að
ýta undir gagnrýna hugsun þeirra
einstaklinga sem eru í námi. Ég sé
það sem einn þátt í lausn vaxandi
fíkniefnavanda að reynt verði að
vekja gagnrýna hugsun meðal barna
og unglinga sem þau tækju með sér
út í samfélagið. Hægt er að setja áð-
urnefnt nám í heimspeki og siðfræði
inn á öllum námsstigum. Það gæti
skilað sér í sjálfstæðari einstakling-
um sem væru færari um að standast
hópþrýsting og takast á við veruleik
þessa heims.
Til að réttarríkið Ísland telji sig
ekki þurfa að leggja fram kærur á
hendur þegnum sínum fyrir ábyrgð-
arlaust blaður í fjölmiðlum væri
hægt að kenna heimshornafræði.
Einhvern veginn grunar mig að rit-
stjórn DV hefði ekki fundist taka því
að birta kjánaskap yfirlýsts öfga-
þjóðernissinna ef menntakerfið
veitti raunverulega mannfræðilega
innsýn í líf fólks í fjarlægari löndum.
Ef almenningur væri það upplýstur
um gang heimsmála að enginn efað-
ist um að nýnasisti hefði rangt fyrir
sér, væri réttarríkið ekki að ákæra
einn þeirra.
Ef ungir karlmenn hefðu eitthvert
mótvægi við kvenímyndir auglýs-
inga, MTV og bandaríska kvik-
myndaiðnaðarins, ef þeir hefðu um-
ræðugrundvöll þar sem þeir gætu
tjáð sig og rætt um tilfinningar sínar
og væntingar til hins kynsins og kyn-
lífs, væri þá ekki möguleiki að draga
myndi úr birtingarmyndum virðing-
arleysis gagnvart konum? Er ekki
menntakerfið mögulega sá grund-
völlur?
Það eina sem ég sé að gæti verið á
móti breytingum í þessa átt er að yf-
irvöld eru ekki tilbúin að reyna að
hafa undir sér sterka og sjálfstæða
einstaklinga sem mögulega sæju
betri leiðir til reksturs mála en að
setja nýja ríkisstjórn á koppinn. Ég
trúi því að innan menntakerfisins sé
margt gott fólk sem vill gera góða
hluti, en hendur þess er bundnar af
reglugerðum. Þær reglugerðir eru
settar á af sama fyrirkomulaginu og
menntakerfið gæti átt þátt í að gera
óþarft.
SIGURÐUR HARÐARSON,
hjúkrunarfræðingur og anarkisti.
Bann er engin lausn
Frá Sigurði Harðarsyni:
Sigurður
Harðarson
ÉG LES jafnan leiðara Jónasar
Kristjánssonar; yfirleitt mér til sárr-
ar skapraunar. Þar hefur hann viðr-
að skoðanir á þá lund að aðstoð við
ríkin á Balkanskaganum gagnist
ekki sökum landlægrar glæpastarf-
semi og leti. Nýlega lýsti maður
nokkur Bandaríkjaforseta í Morgun-
blaðinu sem blóðþyrstum sökum
þess að hann hefur haft forystu um
að verja Vesturlönd fyrir þeim sem
ætla að tortíma þeim. Aðrir haturs-
menn Bandaríkjamanna hafa skrifað
með þeim hætti um þá að þar hefur
farið saman háð, rógur og smánun,
vegna þjóðernis þeirra. – En þetta
var nú útúrdúr, í þessum efnum hafa
lengi viðgengist frjáls veiðileyfi ef
Bandaríkin hafa átt í hlut.
Megas sagði í sjónvarpinu í gær að
nú væri selsemrasismi notaður til að
koma á fasisma. En að öllu gamni
slepptu þá má ljóslega sjá af ofan-
greindu að það voru ekki ummæli
nýdæmds „þjóðernissinna“ sem
urðu til þess að hann var tekinn út úr
og sekur fundinn. Það voru stjórn-
málaskoðanir hans sem voru tilefnið.
Eigum við ekki að sammælast um að
verja rétt hans til þeirra og vona að
hann snúist til betri vegar með aukn-
um þroska?
Í Danmörku er alvarlega verið að
íhuga að afnema refsilagaákvæði
sem þetta. Það er ekki að ástæðu-
lausu. Ákvæðið hefur leitt til þess að
hræsni hefur gætt í umræðum um
innflytjendur og menn hafa ekki þor-
að að gagnrýna það sem miður hefur
farið og það er því miður allt of
margt. Ég las athyglisvert viðtal við
danskan rithöfund sem rauf þögnina
í dönsku blaði nú í ágúst. Íslendingar
ættu nú einu sinni að reyna að vera
samstiga Dönum í stað þess að feta
sama veg mistakanna og þeir hafa
farið. En við dómarana vil ég segja:
Reynum að minnsta kosti að vera
ekki katólskari en páfinn.
EINAR S. HÁLFDÁNARSON
Hverafold 142, Reykjavík.
Málfrelsi kvatt
Frá Einari S. Hálfdánarsyni: