Morgunblaðið - 21.11.2001, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 MIÐVIKUDAGUR 21. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
SAMÞYKKT var á fundi ríkisstjórn-
arinnar í gærmorgun að mennta-
málaráðherra heimilaði Ríkisútvarp-
inu 7% hækkun á afnotagjöldum frá
næstu áramótum, en nú stefnir í 300
milljón króna rekstrartap RÚV á
þessu ári. Á fundinum lagði mennta-
málaráðherra fram skýrslu vinnu-
hóps um fjárhag og rekstur RÚV þar
sem m.a. kemur fram að fjárhags-
staða stofnunarinnar sé núna með
þeim hætti að ekki verði hægt að
rétta af reksturinn nema með rót-
tækum hagræðingaraðgerðum og
breytingum á dagskrárframboði. Þá
segir að lagaákvæði virki greinilega
hamlandi fyrir reksturinn þar sem
innra stjórnkerfi stofnunarinnar og
verkaskipting æðstu stjórnenda séu
bundin í lög. Að mati vinnuhópsins er
verka- og ábyrgðarskipting milli út-
varpsstjóra og útvarpsráðs alls ekki
nógu skýr og telur vinnuhópurinn að
útvarpsráð hafi haft afskipti af ýms-
um málum sem falli augljóslega ekki
undir lögbundið stjórnunarumboð
ráðsins.
Björn Bjarnason, menntamálaráð-
herra, segir skýrsluna tala sínu máli
og staðfesti nauðsyn þess sem hann
hafi haldið fram varðandi málefni
Ríkisútvarpsins síðustu árin og að
líta þurfi á skipulagsmál og rekstr-
arfyrirkomulag stofnunarinnar. Ráð-
herra segist hafa verið talsmaður
þess að afnotagjöld féllu niður og
mun beita sér sérstaklega fyrir at-
hugun á fjárhagslegum tengslum
Ríkisútvarpsins og Sinfóníuhljóm-
sveitar Íslands, en ákveðið hefur ver-
ið að stjórnarflokkarnir setji niður
hóp undir forystu menntamálaráð-
herra til að vinna að skipulagsbreyt-
ingum á Ríkisútvarpinu og breytingu
á opinberri tekjuöflun til að standa
undir rekstri þess.
Tekjur af auglýsingum og
kostun dregist saman á árinu
Menntamálaráðherra skipaði í lok
ágúst 2001 vinnuhóp til að fara yfir
fjárhag og rekstur Ríkisútvarpsins,
en vinnuhópinn skipuðu Auður Björg
Árnadóttir frá menntamálaráðuneyt-
inu, Jón Loftur Björnsson frá Rík-
isendurskoðun og Leifur Eysteins-
son frá fjármálaráðuneytinu. Í
skýrslu vinnuhópsins kemur fram að
RÚV hafi verið rekið með halla und-
anfarin ár og nú stefni í 300 milljón
króna rekstrartap á þessu ári, sem er
um 10% af rekstrargjöldum. Að mati
vinnhópsins skýra nokkrir þættir
versnandi fjárhagsstöðu stofnunar-
innar, þ.á m. hækkun lífeyrisskuld-
bindinga vegna áhrifa kjarasamn-
inga, hækkun launa og aukinn
fjármagnskostnaður vegna lána sem
tekin voru til greiðslu á lífeyrisskuld-
bindingum og vegna flutnings Sjón-
varpsins í Efstaleiti. Tekjur af aug-
lýsingum og kostun hafa farið
vaxandi undanfarin ár en dregist
saman á þessu ári og því er greiðslu-
staða RÚV orðin mjög slæm vegna
halla og afborgana af lánum.
Ríkisútvarpinu er ætlað að standa
undir fjórðungi af kostnaði við rekst-
ur Sinfóníuhljómsveitar Íslands eftir
að Menningarsjóður útvarpsstöðva
var lagður niður í maí árið 2000. Í
skýrslu vinnuhópsins er talið að sú
breyting hafi komið fjárhagslega bet-
ur út fyrir aðrar útvarpsstöðvar en
RÚV.
„Væntanlega íþyngja kjarasamn-
ingar Sinfóníuhljómsveitarinnar
rekstri Ríkisútvarpsins um 15–20
m.kr. í ár og um 26 m.kr. á ári eftir
það. Þá má ætla að Ríkisútvarpið
muni þurfa að taka þátt í að greiða
niður lífeyrisskuldbindingar Sinfón-
íuhljómsveitarinnar sem eru orðnar
afar miklar,“ segir í skýrslu vinnu-
hópsins.
Þörf á breyttri dagskrá og rót-
tækum aðgerðum í hagræðingu
Í niðurstöðum skýrslunnar segir
jafnframt að RÚV sé ætlað að taka
þátt í kostnaði vegna Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar án þess að hafa nokkuð
um rekstur hennar að segja. „Vinnu-
hópurinn telur afar óheppilegt að
ætla einni ríkisstofnun að fjármagna
rekstur annarrar ríkisstofnunar með
þessum hætti.“
Samkvæmt niðurstöðum vinnu-
hópsins er fjárhagsstaða RÚV orðin
þannig að stofnunin muni augsýni-
lega ekki geta rétt af reksturinn
nema með róttækum hagræðingarað-
gerðum og breytingum á dagskrár-
framboði, „t.d. með styttingu útsend-
ingartíma, minna hlutfalli innlends
efnis og meiri endursýningum í sjón-
varpi og verulegri fækkun viðamestu
dagskrárgerðarverkefna í útvarpi,
svo sem leikrita og tónlistarþátta.
Það er afar mikilvægt að forðast að
láta breytingar á dagskrá hafa áhrif á
auglýsingatekjur því ef það gerist
getur stofnunin lent í vítahring,“ seg-
ir í niðurstöðum skýrslunnar.
Ákvæði laga um Ríkisútvarpið og
útvarpslög stangast á í ýmsum efn-
um, að mati vinnuhópsins. Í skýrsl-
unni kemur fram að innra stjórnkerfi
RÚV og verkaskipting æðstu stjórn-
enda séu bundin í lög og lagaákvæði
virki augljóslega hamlandi fyrir
rekstur stofnunarinnar. Það sama
eigi við um vangaveltur varðandi
framtíðarrekstrarform RÚV, sem
hljóti að skapa óvissu á meðan nið-
urstaðan liggi ekki fyrir. Þá telur
vinnuhópurinn að verkaskipting á
milli útvarpsstjóra og útvarpsráðs sé
alls ekki nægilega skýr og til þess
fallin að þyngja ákvarðanatöku innan
stofnunarinnar.
Útvarpsráð farið út fyrir
lögbundið umboð ráðsins
„Verka- og ábyrgðarskipting milli
útvarpsstjóra og útvarpsráðs er alls
ekki nógu skýr eins og sést þegar
fundargerðir útvarpsráðs eru skoð-
aðar. Að mati vinnuhópsins hefur út-
varpsráð haft afskipti af ýmsum mál-
um sem falla augljóslega ekki undir
lögbundið stjórnunarumboð þess og
því er afar mikilvægt að útvarpsráð
haldi sig við lögbundið hlutverk sitt
eða að breyta lagaákvæðum og ætla
ráðinu stærra hlutverk,“ segir í
skýrslunni.
Vinnuhópurinn telur að endur-
skoða þurfi lög um Ríkisútvarpið til
þess að samræma þau betur útvarps-
lögum og telur hópurinn sérstaklega
mikilvægt að stofnunin líði ekki fyrir
„þunglamalegt eða óskýrt stjórnun-
arkerfi“ enda þurfi RÚV að geta
brugðist hratt við til að mæta sam-
keppni og aðlaga sig tekjubreyting-
um.
„Núverandi stjórnkerfi Ríkisút-
varpsins hefur lítið breyst að stofni til
í marga áratugi, þrátt fyrir að um-
hverfi þess og starfsemi hafi tekið
miklum breytingum. Sama gildir um
hlutverk og lagalegar skyldur Ríkis-
útvarpsins sem hafa mikið til staðið
óbreyttar síðustu þrjátíu árin. Hvort
tveggja eru að áliti vinnuhópsins
börn síns tíma sem þarfnast gagn-
gerrar endurskoðunar,“ segir í
skýrslunni.
Skýrsla um fjárhag og rekstur Ríkisútvarpsins kynnt á ríkisstjórnarfundi
Hlutverk og skyldur
RÚV þarfnast gagn-
gerrar endurskoðunar
SÍLDVEIÐAR hafa gengið ágætlega
síðustu daga og hafa skipin veitt á
tveimur svæðum. Vel hefur veiðst í
flottroll í Vopnafjarðardýpi og nóta-
skipin hafa fengið góðan afla í Beru-
fjarðarál. Þar var þó heldur að
draga úr veiði í gær, að sögn skip-
stjórnarmanna. Alls hafa nú borist
rúm 30 þúsund tonn af síld á vertíð-
inni, sem þótt hefur afspyrnuslök.
Sú síld sem veiðst hefur fer nánast
öll til manneldisvinnslu en verð á
síldarafurðum er mjög hagstætt um
þessar mundir og því veldur treg
veiði enn meiri vonbrigðum en ella.
Hjá Hraðfrystistöð Þórshafnar er
búið að frysta um 800 tonn af síld.
Nótaskipið Júpíter ÞH landaði um
800 tonnum þar í fyrradag og Rósa
Daníelsdóttir, starfsmaður HÞ, hafði
í nógu að snúast í frystingunni í gær.
Ljósmynd/Þorgrímur Kjartansson
Síldveiðin
að glæðast
„ÞETTA er merkilegur úrskurður en
kemur í sjálfu sér ekki á óvart,“ sagði
Stefán S. Guðjónsson, framkvæmda-
stjóri Samtaka verslunarinnar – FÍS,
um úrskurð Evrópudómstólsins, þar
sem réttur stórmarkaðar til að selja
Levi’s gallabuxur er takmarkaður.
Evrópudómstóllinn, æðsti dómstóll
Evrópusambandsins, úrskurðaði í
gær að gallabuxnaframleiðandinn
Levi Strauss gæti takmarkað inn-
flutning bresku verslanakeðjunnar
Tesco á vörum fyrirtækisins frá
Bandaríkjunum en verslunin hefur
flutt þær inn og selt þær á mun lægra
verði en gengur og gerist í verslunum
Levi Strauss í Bretlandi.
Stefán sagði eðlilegt að eigendur
vörumerkja hefðu eitthvað að segja
um markaðssetningu vörunnar og
hvar varan er seld. Stefán segir að úr-
skurðurinn hafi áhrif hérlendis þar
sem hann gildir innan EES-svæðis.
„Okkur finnst þetta vera mjög eðli-
legt útfrá hagsmunum framleiðenda
og eigenda vörumerkja. Mér finnst
annað hvorki réttmætt né sanngjarnt.
Þetta jaðrar við að vera mannrétt-
indamál. Þarna er framleiðandi, sem
hefur lagt í ákveðna sköpun á hug-
verki. Gengið er útfrá ákveðinni
markaðssetningu og mikil vinna ligg-
ur á bak við hönnun og sköpun á þess-
um tískuvarningi eins og öðrum iðn-
aðarvörum,“ sagði Stefán.
Samningsfrelsi
Stefán minnist á samningsfrelsi í
þessu sambandi og segir að eðlilegt sé
að eigandi vörumerkis ráði við hverja
hann geri samning eða ekki, ekki sé
vitað um ákveðin dæmi hér þar sem
úrskurður Evrópudómstólsins hafi
áhrif en í dómsorði er tilgreint að úr-
skurðurinn nái til alls EES-svæðisins.
„Það er alveg klárt að dómurinn
hefur þýðingu hér á landi. Ef upp
koma svona mál hér er nokkuð víst að
íslenskir dómstólar tækju mið af
þessari niðurstöðu,“ sagði Stefán.
Evrópu-
sambandið
takmarkar
innflutning
merkjavöruBÆTT umgengni við fiskistofnana
við Ísland er yfirskrift ráðstefnu sem
haldin verður í Stjórnsýsluhúsinu á
Ísafirði hinn 25. nóvember næstkom-
andi.
Að undirbúningi ráðstefnunnar
stendur hópur einstaklinga, fyrir-
tækja og sveitarfélaga á Vestfjörð-
um sem stuðla vill að aukinni um-
ræðu sem leitt getur til betri
umgengni við fiskistofnana. Að sögn
Halldórs Halldórssonar, bæjarstjóra
í Ísafjarðarbæ, hafa fjölmargir að-
ilar þegar samþykkt að taka þátt í
ráðstefnunni eða að styðja hana. Því
megi reikna með að þátttaka í henni
verði víðtæk.
Lóð á vogarskál leitar
að þolanlegum sáttum
„Ráðstefnu þessari er ætlað að
leggja lóð á vogarskál leitarinnar að
þolanlegum sáttum um stjórn fisk-
veiða, á grundvelli þess að aðilar með
ólíka hagsmuni og ólíkar skoðanir
hafi nokkurn skilning á sjónarmiðum
hverjir annarra,“ segir Halldór.
Meðal frummælenda á ráðstefn-
unni verða Jón Kristjánsson fiski-
fræðingur, Magnús Þór Hafsteins-
son, fiskifræðingur og fréttamaður,
Óli Olsen, togaraútgerðarmaður í
Færeyjum, Auðunn Konráðsson,
formaður Útróðrabátafélags Færey-
inga, Jóhann Sigurjónsson, forstjóri
Hafrannsóknastofnunar, Ólafur
Karvel Pálsson, fiskifræðingur á
Hafrannsóknastofnun, og Ármann
Kr. Ólafsson, aðstoðarmaður sjávar-
útvegsráðherra. Að loknum fram-
sögum verða pallborðsumræður og
fyrirspurnir úr sal.
Halldór segir að frummælendur
hafi meðal annars verið valdir með
tilliti til þess að kalla fram málefna-
lega umræðu um árangur af núver-
andi fiskveiðistjórnunarkerfi Íslend-
inga og þeirri leið sem Færeyingar
hafa fetað.
Ráðstefnan verður eins og áður
segir sunnudaginn 25. nóvember nk.
á Ísafirði og hefst klukkan 13.
Ráðstefna um
bætta umgengni
við fiskistofnana
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörns
Ráðstefna um bætta umgengni við fiskistofnana var kynnt á blaðamannafundi á Ísafirði í gær. F.v. Eiríkur
Finnur Greipsson, aðstoðarsparisjóðsstjóri Sparisjóðs Vestfjarða, Guðmundur Halldórsson, formaður smábáta-
félagsins Eldingar, og Halldór Halldórsson, bæjarstjóri Ísafjarðarbæjar.