Morgunblaðið - 21.11.2001, Blaðsíða 23

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. NÓVEMBER 2001 23
www.isb.is
Netbankinn - fjármál ver›a ekkert mál.
fiú gerir fletta me› annarri!
Me› flví a› nota Netbanka Íslandsbanka á isb.is getur flú á flægilegan
hátt sinnt öllum flínum fjármálum á Netinu. Fá›u lykilor› hjá næsta
fljónustufulltrúa og afgreiddu fjármálin me› annarri hendi.
Alla dreymir um a› sleppa vi› a› borga reikningana
sína. fiessi draumur gæti ræst frá 12. nóv. til 12. des.
fiá ætlum vi› a› endurgrei›a heppnum notendum
Netbankans 50 fjárhagslegar a›ger›ir.
fia› eina sem flú flarft a› gera til a› taka flátt í leiknum er a› sinna fjármálum
í Netbankanum, t.d. grei›a gíróse›la e›a grei›sluse›la, millifæra á milli
reikninga, kaupa símafrelsi e›a leggja inn á sparna›arreikning. A› auki ver›a
flóknanir vegna ver›bréfavi›skipta á Netinu endurgreiddar á tímabilinu.
Slep
pur
flú v
i› a
›
borg
a?
Á SÍÐUSTU fjórum árum hefur
útgáfa atvinnuleyfa til útlendinga
nálega þrefaldast. Í landinu búa nú
tæplega níu þúsund erlendir
ríkisborgarar. Langstærstur hluti
þessa hóps er hér við störf og þetta
erlenda vinnuafl hefur verið afar
kærkomið til að svara mikilli eftir-
spurn sem verið hefur eftir vinnuafli
síðustu ár. Í fyrirlestri sem haldinn
var á ársfundi Vinnumálastofnunar
á síðasta ári var þetta orðað svo að
við flyttum inn erlent vinnuafl en
fengjum fólk. Það leiðir spurn-
inguna að því hvernig við tökum á
móti þessu fólki og hversu vel því
gengur að aðlaga sig að íslensku
samfélagi.
Nýverið kom út í Danmörku mjög
ítarleg skýrsla sérfræðinganefndar
sem skipuð var af innanríkisráðu-
neytinu þar sem fjallað var um að-
lögun innflytjenda að danska sam-
félaginu. Nefndin tilgreindi sjö
markmið sem hún setti sem viðmið
um það hversu vel aðlögunin hefur
tekist. Aðstæður innflytjenda voru
síðan bornar saman við markmiðin.
Þau voru eftirfarandi:
 Kunnátta í dönsku og almenn
menntun. Innflytjendur hafa náð
það góðu valdi á dönsku að þeir
eru vel virkir á vinnumarkaði og í
samfélaginu almennt. Jafnframt
er almennt menntunarstig þeirra
að verða svo gott að það samræm-
ist vel kröfum á vinnumarkaði.
 Atvinnuþátttaka. Atvinnuþátt-
taka innflytjenda er sú sama og
Dana. Afkomendur innflytjenda
hafa fengið störf sem samræmast
hæfni þeirra og kunnáttu að sama
skapi og Dana.
 Fjárhagslegt sjálfstæði. Innflytj-
endur búa við sama fjárhagslega
sjálfstæði og Danir og sjá um sig
án nokkurs fjárhagsstuðnings frá
ríki eða sveitarfélögunum.
 Líf án fordóma. Innflytjendum er
ekki mismunað á vinnumarkaði
eða í samfélaginu almennt hvort
sem er vegna kynþáttar, litar-
háttar, uppruna, kyns, aldurs,
þjóðernis eða trúar.
 Samskipti milli innflytjenda og
Dana í hinu daglega lífi. Góð sam-
skipti eru milli innflytjenda og
Dana í hinu daglega lífi. Birting-
armynd þessara samskipta er
m.a. í hjónaböndum milli Dana og
innflytjenda, vináttusamböndum
og almennum jákvæðum sam-
skiptum.
 Þátttaka í félagsmálum. Innflytj-
endur taka þátt í félagsmálum
með sama hætti og Danir hvort
heldur er sem kjósendur, sem
frambjóðendur til sveitarstjórna,
eða sem þátttakendur í frjálsum
félagssamtökum, s.s. launþega-
félögum, íþróttafélögum, kven-
félögum, Lionsklúbbum, leik-
félögum, foreldrafélögum o.s.frv.
 Virðing fyrir grunngildum sam-
félagins. Innflytjendur hafa til-
einkað sér sömu grunngildi sam-
félagsins og fólk í Danmörku lifir
samkvæmt í sínu daglega lífi. Í
þessu felst m.a. að bera virðingu
fyrir yfirvöldum og ákvörðunum
þeirra, fyrir jöfnum réttindum
borgaranna og lögum landsins,
frjálsum skoðanaskiptum og um-
burðarlyndi fyrir mismunandi
siðum og venjum.
Þegar sérfræðinganefndin hafði
borið stöðuna í Danmörku saman
við þessi markmið var niðurstaðan í
stuttu máli talin sú að engin af þess-
um markmiðum hefðu náðst. Inn-
flytjendur væru mjög félagslega
óvirkir í samfélaginu og sérstaklega
ef litið væri til vinnumarkaðarins en
atvinnuleysi er mjög mikið meðal
innflytjenda. Þeir væru af þeim sök-
um fjárhagslega mjög illa stæðir og
ef þessi þróun héldi áfram þýddi það
mikinn fjárhagslegan þrýsting á
velferðarkerfið danska. Auk þess
mun vandamálið birtast í tiltakan-
legum vinnuaflsskorti í Danmörku
til framtíðar.
Hvernig er þessu farið hérlendis?
Hvernig er íslenskukunnátta nýbúa
sem hér starfa? Hver er þátttaka
þeirra í daglegu lífi landsmanna,
félagsstarfi sem almennu frístunda-
starfi? Hvernig eru
samskiptin? Við
hversu tryggar at-
vinnuaðstæður búa
þeir útlendingar sem
hér starfa? Eru þau
markmið sem hér eru
nefnd þau sem við
stefnum að?
Umræðan um mál-
efni útlendinga hefur
verið að aukast hér-
lendis upp á síðkastið
og það er mjög til bóta.
Nýverið birti Reykja-
víkurborg svokallaða
fjölmenningarstefnu
sem hefur það að leið-
arljósi að reykvískt samfélag fái
notið þeirrar fjölbreytni í mannlífi
sem samskipti fólks af ólíkum upp-
runa bjóða upp á. Þessu ber að
fagna enda mikilvægt
að höfuðborgin setji
sér markmið og stefnu
í jafn mikilvægum
málaflokki.
Augu manna hafa nú
fyrst í stað beinst að
því að auka framboð á
íslenskunámi fyrir ný-
búa og sem dæmi lagði
starfsmenntaráð fé-
lagsmálaráðuneytisins
5,5 milljónir króna á
þessu ári í verkefni
tengd nýbúafræðslu.
Fræðslusjóðir verka-
lýðsfélaganna og sam-
taka atvinnurekenda –
Landsmennt og Starfsafl, hafa nú
síðustu misseri einnig verið að
leggja fjármuni til íslenskukennslu.
Þetta eru fyrstu skrefin í löngu ferli.
Stærstur hluti þess tímabundna
vinnuafls er þrátt fyrir allt hingað
kominn til langframa. Það er Ís-
lendingum nauðsynlegt að þetta
fólk aðlagist samfélaginu á allan
hátt til að koma í veg fyrir fordóma
og mismunun. Vinnumálastofnun
sem fer með útgáfu atvinnuleyfa í
umboði félagsmálaráðuneytisins,
hefur margvísleg samskipti við út-
lendinga og atvinnulífið af þeim
ástæðum, mun leggja sig fram í
þessum efnum. Málefni nýbúa og
aðlögun þeirra að samfélaginu verð-
ur eitt að aðalverkefnum þeirra sem
starfa að vinnumarkaðsmálum á
næstu árum.
Fyrir samfélagið er líka eftir
miklu að slægjast.
Aðlögun nýbúa að
íslensku samfélagi
Gissur Pétursson
Höfundur er forstjóri
Vinnumálastofnunar.
Atvinnuleyfi
Stærstur hluti þess
tímabundna vinnuafls,
segir Gissur Pétursson,
er þrátt fyrir allt hingað
kominn til langframa.