Morgunblaðið - 05.03.2002, Side 35

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. MARS 2002 35
Vi› stöndum vi› skuldbindingar flínarwww.dhl.is fijónustudeild: 535-1100.
Nú getur DHL lofa› enn betri fljónustu. Me› DHL ertu öruggur um a› sendingin afhendist og fla› fljótt.
Ef flú velur DHL StartDay fljónustu getum vi› lofa› flér afhendingu fyrir klukkan 09:00 næsta morgun.
Ef fla› nægir a› sendingin sé afhent klukkan 12:00 flá getur flú vali› DHL MidDay fljónustu. fietta á vi›
um sendingar innan Evrópu.
Ger›u vel vi› flig og haf›u samband vi› okkur. DHL meira en bara lofor›.
Nú getum vi› lofa› afhendingu fyrr innan Evrópu.
fiarftu meiri tíma………
fiá höfum vi› betri lei›.
ÞÁ er komið að því að bjóða íbúum
í vesturhluta Rangárvallasýslu að
kjörborðinu til þess að velja sér
framtíð. Það er stundum sagt að sá
eigi kvölina sem á völina og má það
ef til vill til sanns vegar færa í þessu
tilfelli, þar sem valið stendur á milli
þess sem menn þekkja og vita hvað
er og þess óþekkta og nýja. Mörk
sveitarfélaga eða hreppa hafa verið
breytingum háð í gegnum aldirnar.
Það sama á við um hlutverk þeirra
og skyldur.
Samkvæmt hreppaskilaþætti Grá-
gásar skyldu 20 þingfararkaups-
skyldir bændur vera í hverjum
hreppi hið fæsta. Álitið hefur verið
að þetta þýddi að ekki væru færri en
400 íbúar í hverjum hreppi. Þessi
ákvæði hinnar elstu íslensku lögbók-
ar voru síðan sérstaklega áréttuð á
Alþingi árið1583 þar sem sýslu-
mönnum var heimilað að sameina tvo
hreppa eða fleiri til að þessu marki
yrði náð og voru þó samgönguskil-
yrði og félagslegar aðstæður talsvert
önnur þá en nú. Þetta sýnir að for-
feður okkar hafa ekki litið á mörk
hreppa sem steinrunnið form, heldur
afmörkun sem best svaraði sam-
félagsþörfum og aðstæðum hvers
tíma. Árið 1703 voru 163 hreppar á
landinu en árið 1950 náði fjöldi sveit-
arfélaga sögulegu hámarki en þá
voru 229 skráð sveitarfélög í landinu.
Á okkar svæði hafa lengst af verið
þrjú sveitarfélög, þ.e. Holtahreppur,
Landmannahreppur og Rangár-
vallahreppur, og ekki eru nema 110
ár síðan Holtahreppi var skipt og til
varð Ásahreppur sem þá, árið 1892,
spannaði það svæði sem nú er Ása-
hreppur og Djúpár-
hreppur. Djúpárhreppi
var síðan skipt úr Ása-
hreppi árið 1936. Síð-
ustu breytingar á sveit-
arfélagaskipan á
svæðinu voru árið 1993
þegar Holtahreppur og
Landmannahreppur
sameinuðust.
Árið 1993 var ráðist í
mikið átak til að sam-
eina sveitarfélögin í
landinu.
Þá sameiningarhrinu
sem reið yfir í fram-
haldinu má eflaust
tengja að einhverju
leyti við flutning
grunnskólans frá ríki til sveitarfé-
laga. Flutningur þess verkefnis hef-
ur án efa vakið marga til umhugs-
unar um möguleika fámennra
sveitarfélaga á að taka við svo um-
fangsmiklu og kostnaðarsömu verk-
efni. Í sveitarstjórnarkosningum ár-
ið 1998 var gengið til kosninga í 124
sveitarfélögum, sem er 47 sveitar-
félögum færra en árið 1994 og 80
sveitarfélögum færra en árið 1990.
Skipting landsins í sveitarfélög er
því að verða ólík því sem var árið
1950 þegar þau voru flest, eða 229
sveitarfélög í landinu. Síðustu fréttir
af þessum vettvangi eru svo samein-
ingar nágranna okkar fyrir austan
og vestan. Annars vegar þegar sex
sveitarfélög í austurhluta Rangár-
vallasýslu samþykktu sameiningu
17. nóvember 2001 og síðan þegar
Gnúpverjar og Skeiðamenn sam-
þykktu að ganga í eina sæng hinn 19.
janúar síðastliðinn.
Eftir þessar síðustu
sameiningar eru sveit-
arfélög í landinu orðin
111, eða 118 sveitar-
félögum færri en árið
1950.
Breytt búsetumynst-
ur hefur kallað á breyt-
ingar á sveitarfélaga-
skipan á landinu og ný
viðhorf í stjórnsýslu
leitt til aukinnar vald-
dreifingar og færslu
verkefna til sveitarfé-
laganna.
Nokkrar ástæður
fyrir sameiningu sveit-
arfélaga:
1. Fámenni. Sveitarfélög sem eru
mynduð af nokkrum fjölskyldum
eiga mjög erfitt með að taka
óhlutbundið á málum einstak-
linga ef þau koma til kasta sveit-
arstjórna.
2. Auknar kröfur. Með nýjum lögum
og reglugerðum um færslu verk-
efna ásamt auknum kröfum um
þjónustu.
3. Grundvöllur þess að hægt sé að
færa enn frekar verkefni frá rík-
inu til sveitarfélaganna eru fjöl-
mennari sveitarfélög sem ná yfir
heildstæð þjónustusvæði.
4. Með bættum samgöngum og
breyttum þjóðfélagsaðstæðum er
víða löngu tímabært að endur-
meta úrelt mörk þeirra sveitarfé-
laga.
5. Með stækkun sveitarfélaga
myndu þau sem best eru sett
varðandi tekjuöflun falla inn í
stærri heildir og þannig dregur
úr þeim ójöfnuði sem er á mögu-
leikum sveitarfélaga til tekjuöfl-
unar og um leið eru minni mögu-
leikar á að Alþingi breyti
tekjustofnalögum sveitarfélaga
vegna þessa misræmis, samanber
fasteignaskattur af virkjunum.
Margt fleira mætti tína til þegar
þessi mál eru krufin en skoða má
ofangreind atriði og nota þau sem
nokkurs konar gátlista þegar tekin
er ákvörðun um hvort kjósa skal með
eða á móti sameiningu.
Fyrir liggur að skulda- og eign-
astaða þeirra sveitarfélaga sem sam-
eina á er misjöfn þegar rýnt er í árs-
reikninga þeirra. Þó er það þannig
að þegar allt er lagt á vogarskálarn-
ar er ekki hægt að kveða upp úr með
hvaða sveitarfélag sé fátækast eða
hvert þeirra sé ríkast, hvert sé
sterkast og hvaða sveitarfélag sé
veikast.
Þegar til slíks mats kemur verður
að taka alla þætti til skoðunar. Ekki
bara skuldir hvers sveitarfélags í
augnablikinu heldur hvað stendur á
bak við þær af arðbærum eignum til
framtíðar. Ekki aðeins tekjur dags-
ins í dag hjá hverju sveitarfélagi fyr-
ir sig heldur líka hvaða möguleika
það hefur til að sinna skyldum sínum
við íbúana lögum samkvæmt í fram-
tíðinni.
Ágætu íbúar í vesturhluta Rang-
árvallasýslu (Rangárþingi ytra)!
Ég vona að þið komist að þeirri
niðurstöðu að þegar allt er skoðað,
þegar litið er til heildarhagsmuna, sé
ykkur best borgið með því að sam-
eina áðurnefnd fjögur sveitarfélög í
eitt. Nú vitum við vel að sameining
er ekki örugg, óútfyllt ávísun á vel-
gengni og hamingju, en þau fjöl-
mörgu, flóknu og erfiðu verkefni
sem sveitarfélögum er skylt lögum
samkvæmt að inna af hendi gagnvart
íbúum sínum ásamt því að skapa at-
vinnulífi lífvænlegt umhverfi kalla á
ný viðhorf, nýja hugsun, stærri og
öflugri einingar.
Ég vil hvetja ykkur til að skoða vel
kynningarbæklinginn sem gefinn
verður út af okkur sem skipum
nefnd um sameiningu þessara fjög-
urra sveitarfélaga.
Við vonum að með útgáfu hans
verði varpað ljósi á tilgang og mark-
mið þess kosts sem við erum að bera
fyrir ykkur og sem kjósa skal um
hinn 16. mars nk.
Kæru íbúar! Höfum kjark til að
stíga sameiginlega skref til framtíð-
ar, okkur öllum til heilla.
Sameiningarkosningar
í vesturhluta Rangárvallasýslu
Viðar Hafsteinn
Steinarsson
Sameining
Ykkur er best borgið,
segir Viðar Hafsteinn
Steinarsson, með því að
sameina sveitarfélögin
fjögur í eitt.
Höfundur er bóndi á Kaldbak,
Rangárvöllum.
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is
flísar