Morgunblaðið - 09.03.2002, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. MARS 2002 35
Ættfaðir hans var vígfimur að-
alsmaður niðri á Ítalíu, en fór
fullfrjálslega með korðann og
varð að flýja land fyrir vikið.
Hann fór til Þýzkalands, þar sem hann spilaði
og söng. Afkomandi hans hér uppi á Íslandi er
enginn hjördrífur, en hann dáir kappa Íslend-
ingasagnanna og vopnfimi þeirra og hann
syngur. „Ég ætla að tala við þig um ættfræði,“
sagði ég við Garðar Cortes, þegar ég var
setztur andspænis honum í skólastjóraskrif-
stofu Söngskólans. „Ættfræði!? Ég er ekki
mjög spennandi í ættfræðinni,“ segir hann og
brennur í skinninu eftir að tala um eitthvað
annað; auðvitað sönginn, Söngskólann í Fær-
eyjum, kórinn, tónlistarhúsið, óperuna, eitt-
hvað á þeim nótunum. Það er eins og ómur af
söng, sem berst frá einni kennslustofunni, líði
með þessari löngun
skólastjórans. En ég
set krók á móti bragði
og bendi honum á, að
það hljóti að vera mikil
tónlist í hans ættum,
örugglega nóg til þess
að tala um þær að
þessu sinni.
Garðar Emanúel
Cortes er af Zoëgaætt-
inni. Afi hans, Emanú-
el Cortes, kom til Ís-
lands frá Svíþjóð rétt
fyrir aldamótin að
setja upp nýjar vélar í
Gutenberg.
Hann ílentist;
kynntist Björgu
Zoëga, og þar með
blönduðust Cortesarn-
ir og Zoëgarnir.
Garðar segist hafa
lesið í bók um Zoëga-
ættina, að hún er rakin
allar götur suður til
Ítalíu, þar sem ættfað-
irinn, Matthías, var að-
alsmaður á Ver-
ónasvæðinu; fæddur
1545. Zoëganafnið er
dregið af eyju fyrir ut-
an Veróna; Giudecca,
sem í munni alþýðunn-
ar hét Zuecca. Þá var
sagt del la Giudecca;
frá Giudecca, sem varð
del la Zuecca og svo
bara Zuecca. Þegar
Matthías ættfaðir varð
að flýja Ítalíu vegna
einvígismála fór hann
til Þýzkalands og þar
komu punktarnir tveir
yfir e-ið og nafnið varð
Zoëga. Garðar segir, að
Matthías hafi unnið fyrir sér sem söngvari
framan af og síðar varð hann siðameistari í
Mückelberg, þar sem hann vann fyrir sér með
hörpuleik, söng og dansi.
Á Ítalíu hafði hann gifzt ítalskri greifynju
og áttu þau einhver börn. En í Þýzkalandi
gekk hann að eiga Önnu Stampe og hún er
talin formóðir ættarinnar. Þau Matthías og
Anna áttu fjögur börn.
Ættin er svo rakin frá Matthíasi og Önnu til
Jóhanns og Jóhannesar, sem voru kantorar,
prestar og amtmenn. Jóhannes, sem hingað
kom, var fæddur 1747 og var fertugur, þegar
hann kom til Íslands í leit að frægð og frama.
Hann ílentist hér.
Það kemur í ljós, að Garðar Cortes hefur
komið til Veróna á slóðir Matthíasar ættföður
síns. Fór hann út í eyju?
„Nei. Ekki var það nú svo gott. Mig minnti
þá, að eyjan væri í Gardavatni, og leitaði þar
um allt, en fann ekki. Enda er eyjan úti fyrir
Veróna.
Ég á því enn eftir að heimsækja þessa
vöggu mína!“
Zoëganafnið segir Garðar vera frægt nafn í
ættfræðinni. Frægastan þeirra telur hann
Georg Zoëga, sem var fornfræðingur og
brautryðjandi í vísindum á því sviði. Af honum
er uppi stytta við Glyptoteket í Kaupmanna-
höfn, sem Carlsberg-sjóðurinn setti upp.
„Anna, föðursystir Georgs, átti son, sem hét
Georg Nicolaj Nilsen. Hann starfaði ungur
maður við sendiráð Dana í Vín og var þar í
kosti hjá Constönsu Weber; ekkju Mozarts.
Þau giftust svo og fluttu til Kaupmannahafn-
ar. Þar hóf Georg að kynna verk Mozarts og
gefa þau út og hann skrifaði fyrstu ævisögu
tónskáldsins.“
Það leynir sér ekki, að Garðar hefur gaman
af þessum tengslum við tónskáldið. Og þarf
ekki að spyrja að því, hvert er uppáhalds-
tónskáld hans.
„Nei, nei,“ svarar hann og hlær enn dátt.
„Mozart. Það er hann á meðal jafningja. Ætt-
inni sæmir ekki annað en halda nafni hans
stöðugt á lofti.“
En hafa söngurinn og tónlistin bara streymt
í æðar Garðars gegnum Zoëgana?
„Ég veit svo miklu minna um Cortes-ætt-
ina,“ segir hann.
„Óskar föðurbróðir minn var atvinnuhljóð-
færaleikari, en um meiri músík veit ég ekki
með vissu. Hún kann þó vel að hafa verið fyrir
hendi.
Emma föðursystir mín þekkti í mörg ár til
ættingja í Svíþjóð og Danmörku. En þá var ég
of ungur til þess að hafa nokkurn áhuga á
þessum málum.“
Cortesnafnið?
„Nafnið kemur ekki frá Svíþjóð og ekki frá
Danmörku. Það er ekkert skandinavískt við
þetta nafn. Einu sinni, þegar ég hitti Kristján
heitinn Eldjárn forseta, sagði hann mér, að
það hefði verið þekkt, að menn fóru Jensenar
og Ólsenar til Spánar í hernað og komu aftur
undir spænskum nöfnum, eins og Ródríkes.
Hann stakk upp á því, að Cortesnafnið væri
þannig tilkomið.
En móðurættin er öll á hreinu hér heima.
Hún liggur í Dalina; inn til landsins.
Mér er sagt, að ég sé af Víkingslækjarætt,
en ég hef ekkert sett mig inn í það. Hins veg-
ar hef ég alltaf verið spenntur fyrir Ormsætt,
sem ég er líka af.
Ormur Sigurðsson, sem var fæddur
sautjánhundruðfjörutíuogeitthvað og dó 1826,
átti 24 börn með tveimur systrum; sex með
Steinunni Jónsdóttur og átján með Þuríði, al-
systur hennar, sem var þrettán árum yngri.
Mér hefur alltaf fundizt lýsingin á þessum
Ormi heillandi, en séra Friðrik Eggerz lýsir
honum sem flughögum á tré og járn, prjón-
andi sem kvenmaður væri, skrafhreifnum,
ekki endilega hreinlyndum, en greiðviknum og
hjálpsömum. Hann var karlmenni hið mesta
og fornlegri en aðrir menn.
Ég hef alltaf dáðst að fornhetjum okkar og
þessi karl hefur þess vegna átt greiða leið að
mér.
Fyrsta barn þeirra Þuríðar var Guðmundur,
sem átti Guðrúnu, sem átti Friðjón, en hann
var faðir móðurömmu minnar. Hún dó frá
mömmu barnungri, þannig að ekkert varð af
því að ég kynntist henni.“
Það er að vonum að Garðari Cortes líði vel
með það að vera kominn af íslenzkum köppum
og ítölskum söngvurum. Þau spor, sem hann
hefur markað í íslenzku þjóðlífi, bera þess vott
að þar fer handhafi þessara eiginleika.
„Sumir halda, vegna eftirnafnsins, að ég sé
bara Íslendingur að einhverjum hluta.
En ég segi: Ég er ekki bara 100% Íslend-
ingur, heldur 120%.“
… spilaði og söng …
EMANUEL Reinfried Henrik Cortes og Björg Vilborg Zoëga og börnin Óskar
Torfi, Gunnar Jóhannes, Anna Margrét, Emma Magdalena, Thor Emanuel
og Axel Hermann.
STYTTA Georgs
Zoëga
Eftir
Freystein
Jóhannsson
GARÐAR Emanúel
Cortes
WOLFGANG Amadeus
Mozart
Myndin er fengin úr bókinni Zoëgaætt
freysteinn@mbl.is
að selja bréfin næstu misserin. Á
hinn bóginn má segja að slæma
árið sé að baki og áherslur okkar í
SH um að hlúa að og endurreisa
innviði félagsins og bæta rekst-
urinn áður en ráðist er í hraða út-
þenslu hafi orðið ofan á. Við mun-
um nú koma í auknum mæli að
stefnumótun fyrirtækisins og búa
okkur undir lengri eignarhalds-
tíma á hlutabréfum í félaginu.
FPI er mjög sterkt félag eigna-
lega séð. Hlutfall eiginfjár er 55%
og eigið fé á hvert hlutabréf 12,7
dollarar á meðan markaðsverð er
um 8 dollarar. SH keypti bréfin á
sínum tíma á genginu 10 en heild-
arkaupverð með fjármögnun sam-
kvæmt framvirkum samningum
er nokkru hærra. Eitt af því sem
við munum skoða á næstunni er
hvort rétt væri að beita hlut-
deildaraðferð á eignarhlutann, að
því gefnu að heimild séu fyrir
slíku.“
Vöxtur verður með
sameiningum eða kaupum
á fyrirtækjum
Róbert sagði að í sínum huga
væri ljóst að Sölumiðstöðin mun
taka töluverðum breytingum á
næstu árum í takt við breytingar
á mörkuðunum. „Æ stærri hluti
þeirra afurða sem fara um fyr-
irtæki okkar eiga uppruna sinn í
öðrum löndum en Íslandi, og á
liðnu ári nam hlutfall þeirra tæp-
um 54%, en árið áður var hún um
60%. Til að byggja upp sterka
stöðu á markaði þarf að bjóða
fram þá þjónustu og það framboð
vara sem viðskiptavinurinn óskar
eftir. Á þessu sviði eigum við
mikla möguleika og þá skiptir hið
alþjóðlega sölu og markaðsnet
Sölumiðstöðvarinnar lykilmáli.
Við getum unnið með fyrirtækjum
og þjóðum sem skemmra eru
komin á veg en við Íslendingar.
Við þekkjum mjög vel þær kröfur
sem gerðar eru til upprunans, þ.e.
veiðanna og vinnslunnar. Þar get-
um við veitt mikinn og verðmæt-
an stuðning við framleiðniaukandi
aðgerðir við veiðar og vinnslu,
enda skarar íslenskur sjávarút-
vegur framúr í veröldinni hvað
varðar framleiðni. Á næsta stigi
tekur sölu- og markaðsnet Sölu-
miðstöðvarinnar við afurðunum
og kemur þeim til endanlegra
kaupenda í því ástandi sem þeim
hentar.
Ég sé Sölumiðstöðina halda
áfram að vaxa. Annars vegar ger-
ist það með innri vexti, þar sem
við munum í auknum mæli þróar
nýjar vörur og taka inn í sölukerfi
okkar afurðir frá öðrum löndum.
Hins vegar mun það gerast með
sameiningum við eða kaupum á
öðrum fyrirtækjum. Að baki er
einföld en öguð hugmyndafræði
sem við vinnum eftir. Hún felst í
því að sterkust markaðsvitund
skapast þegar ákvarðanatakan er
eins nærri viðskiptavininum og
kostur er. Við byggjum nú á
þróttmiklu starfi undangenginna
sextíu ára og er það góð und-
irstaða undir þá sókn sem SH
hyggur á,“ sagði Róbert Guð-
finnsson.
Stjórn félagsins var sjálfkjörin
á fundinum og er hún að mestu
óbreytt nema hvað Gunnlaugur
Sævar Gunnlaugsson, stjórnarfor-
maður Ísfélags Vestmannaeyja,
tekur sæti Björgólfs Jóhannsson-
ar. Aðrir stjórnarmenn eru Andri
Teitsson, Brynjólfur Bjarnason,
Guðbrandur Sigurðsson, Kristján
G. Jóhannsson, Ólafur H. Mar-
teinsson, Rakel Olsen, Þorsteinn
Vilhelmsson og Róbert Guðfinns-
son, stjórnarformaður.
sem munu m.a. koma í veg fyrir
samruna við Clearwater. Fyrir
skemmstu kynnti FPI fyrirhug-
aðar aðgerðir til að auka fram-
leiðni og bæta afkomu í frum-
vinnslunni á Nýfundnalandi.
Aðgerðirnar hefðu leitt til upp-
sagna nokkurs fjölda starfsmanna
í 3 bæjarfélögum. Róbert sagði að
stjórnvöld fylkisins hafi brugðist
mjög harkalega við aðgerðunum
sem höfðu vitanlega verið gagn-
rýndar mjög af verkalýðshreyf-
ingunni og viðkomandi bæjaryf-
irvöldum. „Þá var síðasta ár FPI
erfitt og sérlega dýrkeypt. Bar-
átta tveggja framboðslista með
tilheyrandi starfslokasamningum,
afskriftir eigna, kostnaður við
sameiningarferli og fleira kostaði
fyrirtækið um 900 milljónir ís-
lenskra króna. Tap af rekstri varð
um 60 milljónir íslenskra króna.
Aðgerðir stjórnvalda verkuðu
ekki vel á hlutabréfamarkaðinn í
Toronto og lækkaði gengi félags-
ins úr tæpum 10 eins og það var
um áramót í um 8 nú. Fyrir SH
þýðir þetta að ekki er raunhæft
élagið á
dum sjáv-
eru þau
ða króna.
% hlutur í
fyrirtæk-
Interna-
ti um 1,4
og fram
afa verið
m FPI á
síðkastið.
arð yfir-
learwater
ð var að
kifærum.
PI á Ný-
tjórnvöld
öggjöfinni
u af sameiningu stóru fisksölusamtakanna tveggja
Morgunblaðið/Kristinn
arinnar. „Annars vegar gerist það með innri
g taka inn í sölukerfi okkar afurðir frá öðrum
við eða kaupum á öðrum fyrirtækjum.“
Morgunblaðið/Kristinn
ín í kanadíska sjávarútvegsfyrirtækinu FPI á
ögð lækkandi gengi bréfanna í kjölfar aðgerða
FPI óhagstæðar.
rök fyrir
SH og SÍF
ur
ganna
m
am-