Morgunblaðið - 24.03.2002, Qupperneq 2

FRÉTTIR
2 SUNNUDAGUR 24. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
KONUR eru áberandi færri í veiga-
mestu stöðunum í vísindasamfélag-
inu, þrátt fyrir að fleiri konur braut-
skráist með fyrstu gráðu og
framhaldsgráðu í háskólum. Nefna
má sem dæmi að af 168 prófessorum
við Háskóla Íslands eru 19 konur, og
af 139 dósentum eru 37 konur. Einn-
ig eru þær færri í rannsóknum og
þróun og í stjórnkerfi rannsókna og
vísinda.
Þetta kom fram á ráðstefnunni
Konur í vísindum – fer mannauður
til spillis, sem haldin var á föstudag.
Þar var lögð fram skýrslan Konur í
vísindum á Íslandi sem birtir töl-
fræðileg gögn um stöðu kvenna í vís-
indum í yfir 70 töflum. Niðurstaðan
er greinileg kynjaskekkja, sem
áform eru um að leiðrétta.
Upplýsingaöflunin var m.a. liður í
mati á því hvort jafréttissjónarmiða
hefði verið að fullu gætt í fimmtu
rammaáætlun Evrópusambandsins
á sviði rannsókna. Nefnd um konur
og vísindi, sem skipuð var af
menntamálaráðherra vorið 2000,
safnaði upplýsingunum með því að
leita til allra aðila á þessu sviði. Hell-
en M. Gunnarsdóttir er formaður
nefndarinnar, en dr. Stefanía Ósk-
arsdóttir kynnti skýrsluna á ráð-
stefnunni.
Segja samfélagið fara á mis
við hugmyndir kvenna
Fram kemur í skýrslunni að það
álit að vísindin séu hlutlaus og kyn-
laus sé á undanhaldi. Þess í stað vaxi
þeirri skoðun fylgi að vísindin end-
urspegli líf og samfélagslegan veru-
leika þeirra sem ástunda þau. „Af
þessu leiðir t.d. að ef karlar eru í
meirihluta þeirra sem sinna vísind-
um er hætta á að vísindin birti
skekkta mynd. Áhrifaleysi kvenna í
vísindum hefur jafnframt í för með
sér að samfélagið fer á mis við hug-
myndir þeirra og að fjárfesting
skattgreiðenda í menntun kvenna
skilar e.t.v. ekki sambærilegum arði
og menntun karla,“ er meðal álykt-
ana í skýrslunni.
Stefanía velti fyrir sér á ráðstefn-
unni hvers vegna svo fáar konur
komist í efstu lög vísindasamfélags-
ins. „Þessu brottfalli kvenna hefur
verið líkt við leka,“ sagði hún.
„Brottfallið er afleiðing flókinna
samfélagslegra þátta sem draga úr
möguleikum kvenna til frama innan
vísindanna. Mismunun gagnvart
konum er í mörgum tilfellum ómeð-
vituð en er þess þó valdandi að þær
veljast ekki til frama.“
Tölfræðileg samantekt skýrslunn-
ar er talin geta nýst konum í vís-
indum til að vinna að úrbótum.
Nokkrar leiðir voru nefndar til að
bæta stöðuna og var efling kynja-
rannsókna ein þeirra, en „með
kynjafræðinni er leitast við að
greina orsakir að baki ólíkri stöðu
kynjanna,“ segir í skýrslunni. Sú
ályktun var studd í erindi Þorgerðar
Þorvaldsdóttur, sagn- og kynjafræð-
ings, sem kynnti rannsókn sína á
kynbundinni umfjöllun um karl- og
kvenumsækjendur í dómnefndar-
álitum Háskóla Íslands. Þorgerður
nefndi sem dæmi að í einstaka til-
fellum í mati á umsækjendum um
stöður í HÍ mætti greina að barns-
burður vísindakvenna ynni gegn
þeim. Það fælist m.a. í því að lofa
samfelld vísindastörf karla. Dæmi
um karlumsækjanda: „Af ritaskrá er
ljóst að vísindastörf hans eru mjög
samfelld og verður hvergi eyða í
samkvæmt ritskránni ... Vísindafer-
ill er samfelldur og markviss.“ Um
kvenumsækjanda um sömu stöðu er
hinsvegar ritað: „Við komuna heim
verður nokkurt hlé á birtingu greina
en eftir að hún tekur við forstöðu ...
hefst frjótt tímabil ... og hefur hún
síðan birt 19 greinar í alþjóðlegum
tímaritum.“
Niðurstaða ráðstefnunnar var að
tryggja þyrfti að náms- og starfsval
verði óháð kyni og að markvisst yrði
að vinna að því að fleiri konur afli
sér æðri menntagráða og fái stöður í
vísindasamfélaginu í samræmi við
það. Aðeins þannig yrði mannauð-
urinn vel nýttur.
Ráðstefna um konur í vísindum
Áberandi
kynjaskekkja
í vísindum
Lögreglumenn
meiddust í
átökum
TVEIR lögreglumenn meiddust
þegar maður veitti harkalega mót-
spyrnu við handtöku í Hafnarstræti
á föstudagskvöldið. Náði hann að
skalla annan lögreglumanninn í and-
litið og beit hinn illa í hönd áður en
hann var hafður undir.
Samkvæmt upplýsingum frá lög-
reglunni í Reykjavík var farið í
Hafnarstrætið til að stöðva slagsmál.
Einn þeirra sem þar höfðu flogist á
brást við afskiptum lögreglu af mik-
illi heift. Hann var hafður undir og
var fluttur í járnum á lögreglustöð
og gisti fangageymslur um nóttina.
Hann má búast við ákæru fyrir að
hafa ráðist á lögreglumennina.
KRAPAFLÓÐ féll rétt norðan við bæina Reyni og
Lækjarbakka í Reynishverfi við Vík í Mýrdal um hálf-
níuleytið í gærmorgun. Víðar í Mýrdalnum féllu stærri
og minni krapaflóð í gær.
Stóra flóðið féll vestan úr Reynisfjalli og fylgdi því
mikil eðja, stórgrýti og vatnselgur. Féll flóðið frá brún
fjallsins og að þjóðveginum, nokkur hundruð metra
vegalengd. Mikill vindur og rigning var þegar flóðið
féll. Að sögn Jónasar Erlendssonar, fréttaritara, snjó-
aði mikið fyrri hluta mánaðarins, en undanfarna daga
hefur hins vegar mikið rignt og hlánað.
Flóðið ýtti miklum vatnselg yfir þjóðveginn. Vegir í
Reynishverfi eru því illfærir og óttast var að vegurinn
færi í sundur á nokkrum stöðum vegna þessa. Krapa-
flóðið við Reyni og Lækjarbakka fór yfir gamla fjárrétt
en önnur mannvirki sluppu. Verið gat að rýma þyrfti
fjárhús við bæinn Reyni í gær þar sem vatn var tekið að
flæða inn í húsin.
Árið 1968 féll snjóflóð nokkru sunnan við staðinn þar
sem krapaflóðið féll nú og fór yfir fjárhús við bæinn
Lækjarbakka með þeim afleiðingum að stór hluti fjár-
ins drapst.
Krapaflóðið ýtti miklum vatnselg á undan sér sem fór yfir veginn í Reynishverfi við Vík.
Mikill vatns-
elgur á veg-
um vegna
krapaflóðs
Krapaflóð, með leðju og stórgrýti, féll frá brún
Reynisfjalls og að þjóðveginum í Reynishverfi.
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
SLÖKKVILIÐS- og sjúkraflutn-
ingamenn á Akureyri notuðu
góða veðrið á föstudag til að æfa
björgun úr sjó. Æfingin fór fram
í Fiskihöfninni, sem var ísilögð.
Einn slökkviliðsmannanna gekk
langt út á ísinn og braut sér svo
leið í gegnum hann og í sjóinn.
Tveir félagar hans fóru á eftir
honum með réttu græjurnar,
sóttu hann í vökina og komu hon-
um á þurrt með aðstoð enn fleiri
manna í landi. Æfingin gekk vel
og strákarnir sýndu að þeir
kunna ýmislegt fleira fyrir sér en
að slökkva eld, klippa bíla utan
af fólki eftir umferðarslys eða
sinna sjúkraflutningum.
Morgunblaðið/Kristján
Sigurður Hólm og Jón Knutsen koma Jóhanni Jónssyni félaga sínum
upp úr vökinni á æfingu slökkviliðsmanna í Fiskihöfninni á Akureyri.
Slökkviliðsmenn á hálum ís
Á RÍKISSTJÓRNARFUNDI á
föstudag var lagt til að skipuð verði
nefnd sem geri skýrslu um hvernig
björgunar-, fjarskipta- og öryggis-
málum verði sem best hagað á næstu
árum og leggi fram tillögur um
skipulag, verklag og samhæfingu
milli stofnana.
Er þetta gert í framhaldi af um-
ræðu um björgunarmál að undan-
förnu þar sem mismunandi sjónar-
mið hafa komið fram um fram-
kvæmd einstakra björgunaraðgerða.
Eins og greint var frá í Morgun-
blaðinu í gær er stefnt að því að ein
björgunarmiðstöð verði fyrir leit og
björgun á landi og við strendur
landsins. Almannavarnir ríkisins,
Flugmálastjórn, Neyðarlínan, Ríkis-
lögreglustjórinn og Slysavarnafélag-
ið Landsbjörg munu eiga þar sam-
vinnu. Landhelgisgæslan mun áfram
starfrækja eigin aðgerðarstjórnstöð.
Í minnisblaði dómsmálaráðuneyt-
isins segir að samnýting björgunar-
og viðbragðsaðila sé forsenda þess
að auka og bæta þjónustu við þá sem
þurfa á aðstoð að halda. Sameiginleg
björgunarmiðstöð og fjarskipti geti
bætt samskipti björgunaraðila og
gert vinnubrögð markvissari. Þá
kemur fram í minnisblaðinu að
dómsmálaráðuneytið og samgöngu-
ráðuneytið hafi að undanförnu verið í
viðræðum um hvort æskilegt sé að
breyta heildarskipulagi í þessum
málaflokki. Í dag er staðan sú að
dómsmálaráðuneytið fer með mál-
efni lögreglu, almannavarna, Land-
helgisgæslunnar og Neyðarlínu en
undir samgönguráðuneytið heyrir
Flugmálastjórn, Siglingastofnun,
Fjarskiptastofnun og málefni Slysa-
varnafélagsins Landsbjargar.
Nefnd skipuð vegna skipulags björg-
unar-, fjarskipta- og öryggismála
Meti hvernig
málum verði
best hagað
Hvasst undir
Hafnarfjalli
HJÓLHÝSI og kerra fuku í hvass-
viðri undir Hafnarfjalli í gærmorg-
un, samkvæmt upplýsingum frá lög-
reglunni í Borgarnesi. Þá varð
árekstur á Vesturlandsvegi við
Hrafnaklett á föstudagskvöld er
tveir fólksbílar lentu saman. Minni-
háttar meiðsl urðu á fólki en draga
þurfti bifreiðarnar af slysstað.
♦ ♦ ♦