Morgunblaðið - 16.08.2002, Blaðsíða 49

BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. ÁGÚST 2002 49
30-60%
afsláttur
Nýjar haustvörur
ÚTSÖLULOK
um helgina
eva
Laugavegi 91, 2. hæð
sími 562 0625
KRINGLUNNI, S. 568 9017
Komdu og gerðu meiriháttar góð kaup...
ALLT AÐ 60% AFSLÁTTUR
LAUGAVEGI 91, S. 511 1717
ÚTSÖLULOK
KONUR:
Tark
Diesel
Laura Aime
Assure
Studio
Trend
Zinda
Cemic
MENN:
Diesel
Camper
Parks
4 you
4 you
Diesel
Mao
um helgina
gallabuxur
skór
jakkaföt
buxur
bolir
bolir
peysur
5.990
40% afsl.
12.990
1.990
5.990
1.900
1.900
buxur
bolir
bolir
bolir
kápur
skór
sandalar
leðurstígvél
1.500
1.900
1.990
2 f. 1
5.990
1.900
3.900
5.990
DKNY - Gerard Darel - Tara Jarmon - Virmani - Seller - Custo - Paul et Joe
Ath. Einnig barna Diesel fatnaður
Nýtt kortatatímabil
Laugavegi
Ath!
opið til kl. 21.00
á morgun
menningarnótt
Opið til kl. 21.00 á Menningarnótt
RÚSSNESKI púðurreykurinn úr
jakkafötum forseta Íslands hafði
varla hjaðnað þegar hann, nokkru
síðar, tók í hönd forseta Lettlands,
enda hafði 21 skoti verið hleypt af
til heiðurs honum þegar hann steig
um borð í herskipið rússneska sem
spillt hefur útsýninu til Esjunnar
undanfarna daga. Forseta Lett-
lands hefur ef til vill staðið á sama
um nálægð þessa herskips, rétt á
meðan hún staldraði hér við, enda
eru Lettar, einsog hinar Eystra-
saltsþjóðirnar tvær, ýmsu vanar af
Rússum, og ekki síst því að þeir
séu stöðugt að anda niður um háls-
málið á þeim. Hinu er ekki að neita
að fyrir venjulegan Íslending, sem
fylgst hefur sæmilega með fréttum
undanfarin ár, er þetta óneitanlega
nokkuð dónaleg tilviljun að hingað
skuli sigla upp rússneskt herskip á
sama tíma og forseti Lettlands er í
opinberri heimsókn að ræða við-
skipti og menningarmál. Fyrir ut-
an þann dónaskap, sem getur ekki
hafa hlotist af öðru en skipulags-
leysi á SOHR (Skrifstofu opin-
berra heimsókna ríkisins), er hinn
dónaskapurinn þó öllu verri sem
snýr að íslenskri þjóð, þjóðfána og
forseta Íslands, sumsé að hleypt sé
af fallbyssum til heiðurs okkar
þjóðartáknum. Ég hlýt að mót-
mæla slíkri framkomu, sem er óaf-
sakanleg, hvað sem líður alþjóð-
legum prótókollreglum, reglugerð
rússneska hersins, eða hvaða hers
sem vera skal, varðandi heiðrandi
framkomu við önnur ríki. Íslend-
ingum er enginn heiður að fall-
byssuskotum, jafnvel þótt aðeins
sé um púðurskot að ræða. Heim-
sóknir herskipa frá NATO-ríkjun-
um eru að vísu fríar af fallbyssu-
skotum en á hinn bóginn hafa
skipverjar þeirra löngum skotið
öðruvísi skotum, sem hafa aukið
við genasamsetningu þjóðarinnar.
Það virðist mörgum að það sé eitt
mikilvægasta framlag Íslands til
NATO nú til dags að skipverjar af
herskipum NATO fái að koma
hingað upp og sletta svolítið úr
klaufunum, enda er þjóðinni engin
vanþörf á sterkari stofnfrumum og
ekkert við þetta að athuga ef báðir
aðilar hafa gaman af. Hins vegar er
það spurning hvort þjóðinni sé
heiður að slíku. En hvort sem skot-
ið er nú fast eða með púðri er þetta
daður íslenska ríkisins við herskip
og hermennsku gjörsamlega á
skjön við þá tilfinningu sem meiri-
hluti þjóðarinnar ber í brjósti. Ís-
lendingar vilja ekkert hafa með
þetta að gera og frábiðja sér að
háttsettir embættismenn þjóðar-
innar taki þátt í þessum fáránleika
af slíku virðingarleysi fyrir sjálfs-
mynd þjóðarinnar. Nóg er nú samt.
FRIÐRIK ERLINGSSON,
rithöfundur.
Skotið til heiðurs
Frá Friðriki Erlingssyni:
ÞANNIG ritaði Nóbels-skáld vort í
den tíð. Og þannig var það einmitt í
þorpinu þar sem ég ólst upp. Þá var
Hafnarfjörður sennilega mesti út-
gerðarbær landsins. Á vertíðinni
komu togararnir með fullfermi af
saltfiski með fárra daga millibili, og
verkafólkið vann af kappi eins og
úthaldið leyfði, en enga vinnu var
að hafa nema í saltfiski fyrir verka-
fólkið. Reyndar voru nokkrir bak-
arar og tveir rakarar, og svo voru
útgerðarmennirnir, en allir aðrir
bæjarbúar unnu í saltfiski. Þegar
leið á haust varð vinna stopul, þess
vegna var reynt að vinna eins
marga klukkutíma á sólarhring og
þol og úthald leyfði. Fyrst að losa
fiskinn úr togaranum og stafla hon-
um á tilheyrandi plan – þá umstafla
honum eftir ákveðinn tíma. Síðan
tók við fiskþvottur sem konur sáu
um, því þær voru handfljótari en
karlmenn, eða svo sögðu þeir, en ef
til vill hefur þeim ekki fundist það
samboðið þeim að vinna kven-
mannsverk.
Kvenfólk sótti í saltfiskþvottinn,
því það var ákvæðisvinna og þær
handfljótustu gátu náð tvöföldum
karlmannslaunum, en það var erfitt
og kaldsamt verk. Síðan var salt-
fiskurinn breiddur á reit til þurrk-
unar, og þar kom ég til sögunnar.
Ég var átta ára þegar ég var álitinn
gjaldgengur á fiskreit og fékk tíu
aura á tímann í kaup. – Hvað ætli
sú upphæð væri há framreiknuð til
dagsins í dag?
Það eru áttatíu ár síðan, því ég
verð 88 ára á næstunni, og hvað
ætli ég sé búinn að greiða marga
tugi milljóna eða þúsunda í þjóð-
arbúið á minni löngu ævi? Og enn
erum við hjónin að greiða skatt af
okkar lífeyri: ég á þessu ári 70 þús-
und, hún 92 þúsund.
Þegar sól var hátt á lofti í heiðum
himni, og helst með vægum vindi,
þá streymdu á reitina börn, ung-
lingar og gamalmenni sem varla
gátu staðið í fæturna vegna elli.
Reyndar var fullfrískt fólk innan
um líka. Eins og áður sagði var ég
átta ára þegar mitt líf byrjaði að
vera saltfiskur, og var það lengi
frameftir ævinni. Reyndar var ég
kominn vel yfir miðjan aldur þegar
mannshöndin var ekki lengur eins
nauðsynleg til að verka saltfisk
vegna tækninnar. Í staðinn kom
frystihúsavinna, og vann ég í frysti-
húsi þar til ég varð ómagi á Rík-
issjóði (ellilífeyrisþegi).
Síðustu tíu eða tólf árin var tekið
af launum mínum og lagt í sjóð og
látinn heita lífeyrissjóður, og átti
ég að fá greitt úr sjóðnum þegar ég
hætti allri vinnu. En ég var látinn
greiða skatt af þeim krónum áður
en þær komust í sjóðinn. En það
skrítna er að þegar ég fór að fá
greitt úr sjóðnum varð ég aftur að
greiða skatt.
Tvö eða þrjú síðustu árin sem ég
var verkamaður var ég látinn
brýna hnífa fyrir konurnar sem
voru í úrskurði í frystihúsinu. Þá
kvað ég:
Er að brýna sköllótt skar
skrækja og hvína dömurnar.
Ekkert grín því vinnan var,
vesæld mín til sönnunar.
Daginn út ég tók mér tak,
talsvert sút mig áfram rak.
Í einum kút með bogið bak
í Bæjarútgerð niður lak.
Eflaust hafa láglaunaþegnar
þjóðfélags okkar tekið eftir að for-
seti vor ásamt forsætisráðherra,
einnig þingmenn og aðrir embætt-
ismenn, hafa fengið nokkur hundr-
uð þúsunda í launahækkun með
fárra ára millibili. Við gamlingjarn-
ir og öryrkjarnir hefðum orðið al-
sælir að fá nokkur prósent af þeim
þúsundum sem heldra fólkið hefur
fengið, en við virðumst hafa
gleymst, eða þá að þeir sem völdin
hafa ætlist til að þessir ómagar á
ríkissjóði deyi Drottni sínum vegna
skorts á framfærslulífeyri.
Ég álít að meirihluti ellilífeyr-
isþega eigi í stríði við að láta enda
ná saman af lífeyrinum um hver
mánaðamót, og veit ég nokkur
dæmi þess að þeir sem nota vísa-
kort, hafi þurft að taka allháa upp-
hæð af nýju kortatímabili til að
geta greitt upp það gamla, og þann-
ig orðið að velta nokkrum þúsund-
um á undan frá mánuði til mánaðar.
Nú er öldin önnur en þegar lífið
var saltfiskur, og ráðamenn þessa
þjóðfélags álíta að lífið sé ál og til
að fá nógu mikið ál vilja þeir fá
mikið af álbræðslum til að fá nógu
mikið af áli. Skal fórna perlum okk-
ar yndislegu ættjarðar.
Nú hefur víst allt of mikið
streymt úr penna mínum, en mér
liggur meira á brjósti, en set samt
punktinn hér.
Í Almættis friði.
SÓFUS BERTHELSEN eldri,
Hjallabraut 33, Hafnarfirði.
Lífið er saltfiskur
Frá Sófusi Berthelsen: