Morgunblaðið - 22.09.2002, Blaðsíða 64

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 SUNNUDAGUR 22. SEPTEMBER 2002 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
Þú hringir
FORSÆTISRÁÐHERRA Víetnams,
Phan Van Kai, sem staddur er í op-
inberri heimsókn hér á landi, heim-
sótti Þingvelli í gær ásamt föru-
neyti. Þá skoðaði hann Gullfoss og
Geysi og heimsótti Nesjavallavirkj-
un. Síðdegis í gær átti forsætisráð-
herrann fund með Ólafi Ragnari
Grímssyni, forseta Íslands, á Bessa-
stöðum og um kvöldið snæddi hann
kvöldverð í boði Davíðs Oddssonar
forsætisráðherra. Við hlið forsætis-
ráðherrans á myndinni er Ingiveig
Gunnarsdóttir túlkur.
Morgunblaðið/Þorkell
Forsætis-
ráðherra
Víetnams á
Þingvöllum
NÝ faraldsfræðileg rannsókn ís-
lenskra vísindamanna hefur leitt í ljós
að tíðni sveppasýkinga í blóði hefur
nær fjórfaldast á undanförnum tutt-
ugu árum. Niðurstöður rannsóknar-
innar eru birtar í septemberhefti
bandaríska tímaritisins Journal of
Clinical Microbiology, sem er eitt
virtasta tímarit heims á sviði klínískr-
ar sýklafræði. Höfundar rannsóknar-
innar eru Magnús Gottfreðsson,
læknir og sérfræðingur í smitsjúk-
dómum, Helga Erlendsdóttir meina-
tæknir og Lena Rós Ásmundsdóttir
aðstoðarlæknir, en þau starfa öll á
Landspítala – háskólasjúkrahúsi.
Rannsóknin tók til allrar íslensku
þjóðarinnar og náði yfir tímabilið frá
1980 til 1999. Er hún ein örfárra rann-
sókna á sýkingum af þessum toga
sem gerðar hafa verið í heiminum og
ná til heillar þjóðar, auk þess sem ís-
lenska rannsóknin spannar lengra
tímabil en fyrri rannsóknir sem gerð-
ar hafa verið.
Magnús sagði að sveppasýkingar í
blóði væru mjög vaxandi vandamál
víða erlendis, sérstaklega á stærri
sjúkrahúsum. Greinar sem birst
hefðu í læknatímaritum er sýndu
aukna tíðni sýkinga hefðu yfirleitt
byggst á upplýsingum frá tilteknum
sjúkrahúsum þar sem búast mætti við
hárri tíðni sýkinga af þessu tagi og því
hefði menn greint á um hvort þær
endurspegluðu raunverulega tíðni-
aukningu meðal þjóða. Niðurstöður
íslensku rannsóknarinnar bentu
sterklega til þess að sú væri raunin.
Rannsóknin leiddi í ljós að sveppa-
sýkingar í blóði sjúklinga hafa aukist
úr 1,4 tilfellum á ári á hverja 100 þús-
und íbúa á árunum 1980–84 í 4,9 til-
felli á hverja 100 þúsund íbúa á ára-
bilinu 1995–1999.
Að sögn Magnúsar er yfirleitt um
mjög alvarlegar sýkingar að ræða og
dánartíðni af völdum sveppasýkingar
í blóði talsvert há. ,,Þrátt fyrir að tíðn-
in hafi aukist þá hefur meðferðinni
einnig fleygt fram þannig að við náum
mun betri árangri í meðferð þessara
sýkinga en áður var.“
Ónæmismyndun fyrir sveppa-
lyfjum virðist ekki fara vaxandi
,,Við tókum alla þessa sveppastofna
og ræktuðum þá upp, greindum teg-
undir þeirra og könnuðum næmi
þeirra fyrir algengum sveppalyfjum,
sem er beitt þegar svona sýking á sér
stað. Þá kom tvennt athyglisvert í
ljós. Annars vegar að ný tegund sem
nýlega hefur verið uppgötvuð reynd-
ist hafa valdið fjórum sýkingum. Við
höfum þegar sent þessa stofna út til
rannsóknar til að athuga skyldleika
og fleira. Hins vegar könnuðum við
næmi þessara stofna, sem ræktaðir
voru, fyrir algengustu sveppalyfjum
og kom í ljós að engin breyting hefur
orðið á því. Gagnstætt því sem sumir
hafa haldið fram í nýlegum fræði-
greinum, að ónæmismyndun meðal
þessara tilteknu sýkla fari vaxandi, þá
kemur það ekki fram hér, allavega
ekki enn sem komið er, sem er mjög
ánægjulegt,“ segir Magnús.
Aðspurður segist Magnús telja
tvær meginskýringar á aukinni tíðni
sveppasýkinga í blóði. ,,Aðalskýringin
er væntanlega sú að við erum farin að
nota öflugri meðferð við ýmsum erf-
iðum sjúkdómum og getum gert
meira. Við höfum betri og öflugri
sýklalyf en áður þannig að hægt er að
drepa niður algengustu bakteríusýk-
ingar en þá koma oft einhverjir aðrir
sýklar í kjölfarið á borð við þessa
sveppi, sem eru ónæmir fyrir hefð-
bundnum sýklalyfjum. Það hefur líka
færst í vöxt að notaðir eru svokallaðir
djúpir æðaleggir, þ.e.a.s. plastslöngur
sem eru settar í stórar bláæðar sjúk-
linga og þessir leggir liggja oft inni
vikum saman. Þeir eru að sjálfsögðu
mjög mikil framför í allri meðferð en
sveppasýkingar eru aftur á móti
þekktur fylgikvilli við notkun slíkra
leggja og sjúklingar sem eru með
svona leggi lengi eru í verulega auk-
inni hættu á að fá sveppasýkingar. Í
þriðja lagi hefur greiningartæknin
batnað á undanförnum árum þannig
að þessi aukning endurspeglar senni-
lega líka betri greiningu en áður var.“
Sveppasýkingar í blóði
nær fjórfaldast á 20 árum
Niðurstöður íslenskrar rannsóknar birtar í Journal of Clinical Microbiology
BÁTSVERJAR á Sómabátnum
Katrínu GK 117 báru fyrir sig þekk-
ingarleysi á tilkynningaskyldu ís-
lenskra skipa er þeir útskýrðu hvers
vegna ferðir hans frá klukkan 19 á
föstudagskvöldi til hádegis í gær voru
ekki tilkynntar. Töldu þeir nægja að
tilkynna ferðir bátsins á sólarhrings-
fresti.
Bátsverjar höfðu samband við Til-
kynningaskylduna eftir að þeir
heyrðu í hádegisfréttum útvarps að
víðtæk leit hefði staðið yfir frá því
snemma um morguninn. Þá var bát-
urinn staddur skammt frá Heimaey
en bátsverjar höfðu sagt Tilkynninga-
skyldunni að þeir ætluðu til Grund-
arfjarðar. Lögreglan í Vestmannaeyj-
um hugðist taka á móti bátnum og
m.a. ganga úr skugga um að menn-
irnir hefðu réttindi til að sigla honum.
70 manns tóku þátt í leitinni
Samkvæmt upplýsingum sem
Landsbjörg fékk frá eiganda bátsins
tóku mennirnir bátinn á leigu og
hugðust fara á skotveiðar og sjóstöng
um helgina. Þar sem sjálfvirka til-
kynningaskyldukerfið í bátnum var
bilað bar þeim að tilkynna sig símleið-
is til Tilkynningaskyldunnar sem þeir
gerðu klukkan 18:52 á föstudags-
kvöld. Að sögn Valgeirs Elíassonar,
upplýsingafulltrúa Slysavarnafélags-
ins Landsbjargar, bar þeim sam-
kvæmt lögum að tilkynna sig á 12
stunda fresti en áttu þó aftur að hafa
samband fyrir miðnætti. Þegar ekk-
ert heyrðist frá bátnum um kvöldið
var reynt að hafa samband við hann
en án árangurs. Í kjölfarið var
grennslast fyrir um bátinn í höfnum á
höfuðborgarsvæðinu, á Reykjanesi
og á Snæfellsnesi. Þegar sú leit bar
ekki árangur var ákveðið að hefja
allsherjarleit á Faxaflóa klukkan sex í
gærmorgun. Þrjú björgunarskip frá
Landsbjörg héldu til leitar ásamt TF-
LÍF þyrlu Landhelgisgæslunnar og
leitað var að bátnum í öllum höfnum
frá Vestmannaeyjum til Bolungarvík-
ur og björgunarsveitarmenn óku
meðfram strandlengjunni. Um 70
manns tóku þátt í leitinni þegar mest
var. Erfiðlega gekk að fá staðfest
hversu margir væru um borð og var
lögreglan í Reykjavík fengin til að-
stoðar. Það var ekki fyrr en bátsverj-
ar höfðu samband í hádeginu í gær að
ljóst varð að tveir voru um borð og
amaði ekkert að.
Valgeir segir að óhjákvæmilegt
hafi verið að hefja leit að bátnum þeg-
ar ekkert spurðist til hans. Menn sem
hafi hlotið réttindi á slíka báta eigi að
kunna skil á þessum reglum.
Óhjákvæmi-
legt að hefja
leit að bátnum
Báru fyrir sig þekkingarleysi
INNFLUTNINGUR á landbúnað-
arvörum dróst verulega saman á síð-
asta ári frá árinu 2000. Í fyrra nam
innflutningur á nautakjöti, kjúkling-
um, svínakjöti, ostum og jógúrt sam-
tals 366 tonnum, en árið 2000 nam
þessi innflutningur 666 tonnum.
Samdráttur varð í innflutningi á öll-
um þessum tegundum í fyrra nema á
unnu svínakjöti, en innflutningur á
því fór úr 9,7 tonnum upp í 12,4 tonn.
Árið 2000 var talsvert mikið flutt inn
af jógúrt, aðallega frá Spáni. Það ár
nam þessi innflutningur 365 tonnum,
en í fyrra nam hann 172 tonnum.
Innflutningur á ostum nam 162 tonn-
um árið 2000 en 107 tonnum í fyrra.
Dregur úr
innflutningi
á búvörum
♦ ♦ ♦