Morgunblaðið - 03.10.2002, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. OKTÓBER 2002 35
bjóða fleiri Mið- og Austur-Evrópuríkjum aðild
að bandalaginu. Nú eru almennt taldar góðar lík-
ur á að Eystrasaltsríkin þrjú verði þar á meðal,
en íslensk stjórnvöld hafa eins og kunnugt er
sérstaklega beitt sér fyrir inngöngu þeirra í
bandalagið. Eystrasaltsríkin voru hluti af Sov-
étríkjunum sem hernumin lönd. Aðild Eystra-
saltsríkjanna að Atlantshafsbandalaginu hefur
því mikla táknræna þýðingu, því hún mun stað-
festa að lok kalda stríðsins leiddu ekki til nýrrar
skiptingar álfunnar eins og útilokun Eystrasalts-
þjóðanna frá NATO hefði gert. Aðild þeirra að
Atlantshafsbandalaginu mun þannig boða upp-
haf nýrra tíma í Evrópu.
Sameinuðu þjóðunum ber að
taka á Íraksmálinu
Eftirleikur hryðjuverkaárásanna á Bandarík-
in í fyrra stendur enn. Baráttan gegn alþjóðlegri
hryðjuverkastarfsemi hefur náð umtalsverðum
árangri, en hún er flókin og tímafrek og krefst
þrautseigju og staðfestu. Lykilþáttur í barátt-
unni er að hindra að gereyðingarvopn komist í
hendur hryðjuverkamanna. Atburðirnir í Banda-
ríkjunum sýndu að þau hryðjuverkasamtök eru
til sem mundu ekki skirrast við að nota gereyð-
ingarvopn, kæmust þau yfir slík vopn. En það
þarf líka að koma í veg fyrir að einræðisherrar og
harðstjórar geti framið illvirki í skjóli slíkra
vopna, notað þau eða fengið þau hryðjuverka-
mönnum í hendur.
Alþjóðasamfélagið má því ekki sitja hjá meðan
stjórnin í Írak stendur sannanlega fyrir fram-
leiðslu gereyðingarvopna. Hún hefur sigað her-
sveitum sínum á nágrannaríki, herjað miskunn-
arlaust á eigin borgara og hún heldur áfram að
ógna alþjóðlegum friði og öryggi. Það verður að
afvopna Íraksstjórn og koma í veg fyrir að hún
eignist kjarnorkuvopn og ræða verður á vett-
vangi Sameinuðu þjóðanna hvernig það verður
best gert. Sameinuðu þjóðunum ber að taka á
málinu því það eru einmitt ályktanir þeirra sem
Íraksstjórn virðir að vettugi. Eins og utanrík-
isráðherra Íslands hefur bent á er trúverðugleiki
Sameinuðu þjóðanna í húfi. Takist öryggisráðinu
ekki að fást við svo hættulega ógn sem þá er staf-
ar frá Íraksstjórn og brölti hennar má ekki úti-
loka að farnar verði aðrar leiðir.
Nú um mánaðamótin urðu þær breytingar á
fyrirkomulagi varna á Íslandi að yfirstjórn varn-
arliðsins færðist í hendur bandarísku Evrópu-
herstjórnarinnar sem staðsett er í Stuttgart í
Þýskalandi. Er þessi breyting til komin vegna
nýs herstjórnarskipulags í Bandaríkjunum sem
ákveðin var í kjölfar atburðanna 11. september
fyrir ári. Hafa fulltrúar bandarískra hermála-
yfirvalda átt fundi með utanríkisráðherra og
þeim embættismönnum sem fara með þessi mál
og gert þeim nánari grein fyrir breytingunum.
Hefur ekkert komið fram í þeim samtölum sem
gefur tilefni til að ætla, að varnarviðbúnaður á
Íslandi eða starfsemi varnarliðsins verði skert
frá því sem nú er.
Fyrirtækjum bannað að
styrkja stjórnmálaflokka?
Herra forseti.
Íslenska ríkið styrkir stjórnmálastarfsemi
innanlands af töluverðum rausnarskap og má
ekki mikið auka þann stuðning, svo ekki verði
hægt að tala um að hér á landi séu stjórnmála-
flokkarnir ríkisreknir. Þetta er nefnt hér til sögu
þar sem fjármálum stjórnmálaflokkanna hefur
stundum skotið upp í umræðunni og hafa sumir,
af sláandi vanefnum, reynt að gera sig heilagri
en aðra í þeim efnum. En marggefnar yfirlýs-
ingar þeirra um að upplýsa um þann þátt í eigin
ranni hafa verið orðin tóm eða innihaldslaus í
besta falli. Gefst mér síðar tækifæri til að fara yf-
ir þann þátt. Ég hef orðað þá hugmynd að ákveð-
ið yrði með lögum að fyrirtækjum væri bannað
að styrkja stjórnmálaflokka. Þær hugmyndir
hafa ekki fengið góðar undirtektir af einhverjum
ástæðum. Við hljótum að vera opin fyrir því að
ræða aðrar lausnir. Óþolandi er að pólitískir
loddarar reyni að gera starfsemi stjórnmála-
flokkanna tortryggilega aftur og aftur án þess að
geta nefnt nokkur dæmi máli sínu til stuðnings.
Þýðingarmest er að reglur um fjármál flokka séu
skýrar og skiljanlegar. Úrræði um hvernig
bregðast eigi við ef út af er brugðið verða að vera
markviss. Styrkhugtakið þarf að vera skýrt.
Hvers konar fyrirgreiðslur við stjórnmálaflokka
aðrar en bein fjárframlög teljast til styrkja? Það
þarf að liggja fyrir. Meginatriðið hlýtur þó að
vera að ganga til athugunar á þessum efnum af
einurð og heiðarleika en ekki í pólitískum skolla-
leik eins og borið hefur á síðustu árin.
Góðir áheyrendur.
Það segir mikla sögu að virtar fjármálastofn-
anir geti rætt efnahagsþróunina af myndarskap
undir heitinu „Kreppan sem aldrei kom“. Rík-
isstjórnin lá undir ámæli fyrir bjartsýni sína og
fyrir að vilja ekki kokgleypa kreppuvellinginn
sem soðinn var. Þjóðhagsspár sýna að bjartara
er nú framundan í efnahagsmálum en meira að
segja hin bjartsýna ríkisstjórn þorði að vona. Við
höfum áfram góð tækifæri til að vera í röð
fremstu þjóða heims, bæði hvað tekjur og velferð
varðar. Þau tækifæri erum við fastákveðin í að
grípa til heilla fyrir land og þjóð.
10% sem eftir liggja. En áætlanir eru til og góður
vilji til að fylgja þeim eftir.
Ákveðið hefur verið að tillögu landbúnaðarráð-
herra að hefja á næstunni viðræður ríkis við
framleiðendur mjólkur- og sauðfjárafurða.
Starfsumhverfi landbúnaðar breytist ört og vél-
um við Íslendingar ekki lengur einir um þau mál.
Þýðingarmikið er að styrkja grundvöll innlendr-
ar landbúnaðarframleiðslu við aukna samkeppni,
með því meðal annars að efla mennta- og rann-
sóknarþátt íslensks landbúnaðar og styrkja með
öðrum hætti stöðu íslenskra bænda.
Umhverfisráðherra leiddi þátttöku okkar á al-
þjóðlegum fundi í Suður-Afríku nýlega. Verður
að telja að vel hafi tekist að koma sjónarmiðum
Íslands til skila og hafði sendinefnd Íslands
frumkvæði í umfjöllun sem snerti mikilvæga
málaflokka, svo sem varðandi málefni hafsins og
endurnýtanlega orku í víðtæku samhengi.
Aukið aðgengi að fjölbreyttri
grunn- og símenntun
Herra forseti.
Íslendingar skipa sér nú í röð fremstu þjóða að
því er lífskjör varðar. Traust menntakerfi er ein
af meginástæðum fyrir því að okkur hefur vegn-
að svo vel enda er árangur okkar í alþjóðlegu
samhengi athyglisverður. Traust menntun eykur
aðlögunarhæfni þjóðarinnar í alþjóðlegri sam-
keppni. Fjárfesting í menntun og menningu gef-
ur okkur því ríka og örugga ávöxtun.
Ríkisstjórnin mun áfram leggja áherslu á að
bæta enn frekar aðgengi landsmanna að fjöl-
breyttri grunn- og símenntun. Nú í vetur verður
til dæmis komið upp háhraðanettengingum til
framhaldsskóla og símenntunarmiðstöðva, mót-
aðar verða tillögur um háskólanámssetur á Egils-
stöðum og almennar hugmyndir um netháskóla.
Verkefni af þessu tagi falla einstaklega vel að
aðstæðum lítillar þjóðar í stóru landi og þekktum
vilja landsmanna til að nota upplýsinga- og fjar-
skiptatækni við lausn hvers kyns verkefna.
Dómsmálaráðherra mun leggja fram nýtt
frumvarp um barnalög og annað er skerpir á
ákvæðum sem taka á kynferðisafbrotum gegn
börnum, svo nefnd séu tvö atriði af verkefnalista
ráðherrans. Fjárfrekustu verkefnin snerta á
hinn bóginn varðskip og nýtt fangelsi og er von-
ast til að þau fari í gang á næsta ári.
Að frumkvæði félagsmálaráðherra stendur nú
yfir sérstakt átak til að auka framboð á leigu-
húsnæði fyrir tekjulága einstaklinga. Á næstu
fjórum árum verða byggðar sex hundruð fé-
lagslegar leiguíbúðir umfram þær fjögur hundruð
íbúðir sem þegar hefur verið ákveðið að byggja á
hverju ári. Samtals verða þetta tvö þúsund og tvö
hundruð íbúðir á einungis fjórum árum.
Á síðastliðnum árum hefur ríkisstjórnin stór-
aukið framlög til málaflokks fatlaðra. Miklar úr-
bætur hafa orðið í húsnæðismálum fatlaðra og
hefur tekist góð samvinna á milli stjórnvalda og
Hússjóðs Öryrkjabandalagsins um þau mál.
Aðild Eystrasaltsríkjanna að NATO
boðar upphaf nýrra tíma í Evrópu
Herra forseti.
Á næstu vikum er að vænta tímamóta í sögu
Evrópu eftir kalda stríðið með frekari stækkun
Atlantshafsbandalagsins og upphafi stækkunar
Evrópusambandsins. Með stækkun Evrópusam-
bandsins til austurs bætast ný ríki við hið evr-
ópska efnahagssvæði, sem EES-samningurinn
nær yfir. Íslensk stjórnvöld fylgjast því grannt
með stækkuninni og hafa eindregið stutt hana.
Það er vegna EES-samningsins, en ekki síður
vegna þess hve mikilvæg stækkun Evrópusam-
bandsins er fyrir frið og velferð í Evrópu allri.
Það hefur legið fyrir frá því skömmu eftir kalda
stríðið að mikilvægar umbætur í ríkjum Mið- og
Austur-Evrópu sem og efnahagsleg velferð
þeirra og stöðugleiki væri háð því að þau eygðu
aðild að Evrópusambandinu. Stækkun sam-
bandsins hefur dregist úr hömlu og því ber að
vona að hún sé loks að verða að veruleika.
Atlantshafsbandalagið hóf stækkun sína til
austurs fyrir rúmum þremur árum þegar Pól-
land, Tékkland og Ungverjaland fengu aðild að
því. Stefnt er að því að ákveða á leiðtogafundi
Atlantshafsbandalagsins í Prag í nóvember að
íðs Oddssonar forsætisráðherra á Alþingi í gærkvöldi
mlög til heilbrigðis-
hafa hækkað árlega
10–11% frá 1997
Morgunblaðið/Þorkell
Davíð Oddsson forsætisráðherra í stefnuræðu sinni á Alþingi.
Morgunblaðið/Þorkell
Þingmenn hlusta á Davíð Oddsson forsætisráðherra í stefnuræðu hans á Alþingi.