Morgunblaðið - 12.11.2002, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. NÓVEMBER 2002 11
Steinunn Björk Birgisdóttir,
sálfélagslegur ráðgjafi.
Ég er
hæf
kona
og
veit
hvað
ég vil
Námskeið
fyrir konur sem vilja takast á
við ólokin verkefni og skerpa
markmið sín og hugsjónir.
Við byggjum okkur upp, ræðum
um sjálfsvirðingu og
sjálfsþekkingu. Setjum okkur
markmið, skoðum hindranir að
þeim og finnum leiðir til að
yfirstíga þær.
Námskeiðið verður haldið
laugardagana 16. og 23. nóvember frá kl. 13 til 16.
(Báðir dagarnir innifaldir). Verð kr. 10.500.
Skráning í síma 588 7010.
Einstaklings-, fjölskyldu- og hjónaviðtöl
Opið lau. kl. 11-16 www.oo.is
Jólafötin
komin
BARNAVÖRUVERSLUN
Full búð af nýjum,
glæsilegum vörum.
Nóvembertilboð
Gluggatjaldahreinsun
20% afsláttur
Háaleitisbraut 58-60, s. 553 1380
Álfabakka 12 í Mjódd, s. 557 2400
MORGUNBLAÐINU hafa borist
eftirfarandi tilkynningar vegna yf-
irlýsingar Landsvirkjunar og um-
ræðunnar um fyrirhugaða Norð-
lingaölduveitu.
Gísli Már Gíslason prófessor gerir
athugasemd við yfirlýsingar Lands-
virkjunar og ummæli Friðriks Soph-
ussonar í fjölmiðlum síðustu daga.
„1. Ég hef ekki haft samráð við
starfsfélaga mína Arnþór Garðars-
son og Þóru Ellen Þórhallsdóttur í
umræðunni sem hefur átt sér stað að
undanförnu, en ég er sammála því
sem þau hafa sagt.
2. Ég gerði í tvígang athugasemd-
ir um meðferð á gögnum mínum í
bréfum til Skipulagsstofnunar með-
an matsskýrsla um Norðlingaöldu-
veitu var þar til umfjöllunar. Fyrra
bréfið var skrifað 28. maí og síðara
bréfið 5. júlí. Auk þess hafði ég kom-
ið athugasemdum á framfæri við rit-
stjóra skýrslunnar.
3. Sem formaður Þjórsárvera-
nefndar tók ég þátt í undirbúningi
og vinnslu þeirrar ályktunar til
Náttúruverndar ríkisins um að úr-
skurður Skipulagsstofnunar skyldi
kærður. Þjórsárveranefnd samdi
greinargerð um umhverfisáhrif
Norðlingaölduveitu, sem Náttúru-
verndin notaði sem rökstuðning til
að kæra úrskurðinn. Þar sem ég var
sammála greinargerðinni var ekki
ástæða til að ég sendi samhljóða
kæru.
4. Það er gagnrýnisvert af hálfu
framkvæmdaraðila að fara þannig
með gögn þeirra vísindamanna sem
unnu að rannsóknum á einstökum
hlutum matsins, að raunverulegar
afleiðingar framkvæmdarinnar
koma ekki fram í lokaskýrslu.
Varanlegur og alvarlegur
umhverfisvandi
Arnór Garðarsson prófessor hefur
sent Morgunblaðinu afrit af svari
sem hann gaf við yfirlýsingu frá
Landvirkjun. Segir Arnór að honum
þyki rétt að minna á að varasömustu
áhrifin af Norðlingaöldulóni felist
ekki í því að setja hluta friðlands í
Þjórsárverum undir vatn, heldur í
því að valda á komandi áratugum al-
varlegum og varanlegum umhverf-
isvanda inni á friðlandinu.
„Friðland í Þjórsárverum var
stofnað 1981 með samkomulagi milli
Náttúruverndarráðs, Landsvirkjun-
ar og heimamanna. Í friðlýsingunni
er staðfest samkomulag þessara að-
ila um (1) að heimila Kvíslaveitur
1–5 og (2) að veita undanþágu „til að
gera uppistöðulón með stíflu við
Norðlingaöldu í allt að 581 m y.s.,
enda sýni rannsóknir að slík lóns-
myndun sé framkvæmanleg án þess
að náttúruverndargildi Þjórsárvera
rýrni óhæfilega að mati Náttúru-
verndarráðs (nú: Náttúruverndar
ríkisins).“ Því miður sýna margvís-
legar rannsóknir að lón við Norð-
lingaöldu rýra mjög náttúruvernd-
argildi Þjórsárvera og varla verður
véfengt að Náttúruvernd ríkisins
metur það svo. Framkvæmdin, ef af
verður, verður því óhjákvæmilega í
bága við áðurnefnt samkomulag.
Svar mitt til Landsvirkjunar við
yfirlýsingu, dags 8.11. 2002 fylgir
hér með: „Hef móttekið yfirlýsingu
yðar. Þar eru 3 prófessorar, þar á
meðal undirritaður, og ummæli
þeirra spyrt saman, rétt eins og þeir
myndi einhvers konar hóp eða klíku.
Þremenningarnir eru sagðir hafa „í
fjölmiðlum ýmist gefið í skyn eða
lýst yfir að Landsvirkjun hafi beitt
óeðlilegum vinnubrögðum…, með
því að beita vísindamenn þrýstingi
eða þvingunum og velja með óeðli-
legum hætti úr niðurstöðum…“
Skorað er „á þremenningana að
draga ummæli sín til baka en finna
þeim stað ella“.
Í þessu skeyti svara ég einungis
fyrir mig, enda hef ég ekki haft sam-
ráð við kollega mína, þau Gísla Má
Gíslason og Þóru Ellen Þórhalls-
dóttur um efni þess.
Undirritaður kannast ekki við að
hafa viðhaft ummæli af þessu tagi.
Að vísu sagði ég fréttamanni frá að
ég hefði bent höfundum matsskýrslu
á vafasama notkun atviksorða og
lýsingarorða í skýrslunni. Það geta
höfundar eflaust staðfest. Sumt af
þessu var lagað, annað ekki.
Sem skýrt dæmi um ranga orð-
notkun má taka Töflu 20.5 á bls 135 í
matsskýrslunni. Þar segir t.d. 2.
dálkur (575 m y.s.), 9. strikuð lína
(Áhrif á fjölda hreiðurstæða sem fer
undir vatn): „<2% af heildarvarps-
tofni heiðagæsar. Lítil til nokkur
áhrif.“ Þessi flokkun er ekki í sam-
ræmi við ráðgjöf mína til VSÓ og
ekki í samræmi við raunveruleikann.
Um er að ræða allt að 2% af heildar-
varpstofni heiðagæsar.
Svæðið er friðlýst samkvæmt al-
þjóðlegu samkomulagi, Ramsar-
sáttmálanum, en eitt af viðmiðum
þess sáttmála er að svæði skuli
standa undir a.m.k 1% af stofni teg-
undar til þess að teljast hafa alþjóð-
legt mikilvægi. Neðanmáls á bls. 135
er vísað til skilgreininga á lýsing-
arorðum á bls. 40 (Tafla 10.2). Skil-
greiningarnar virðast vera heimatil-
búnar. Lítil áhrif eru sögð „ekki
áberandi og yfirleitt tímabundin“,
breytingar „ekki áþreifanlegar“,
„framkvæmd hefur litlar afleiðing-
ar“. Nokkur áhrif: breytingar „að
einhverju leyti áþreifanlegar/áber-
andi“, „ekki..grundvallarbreyting“,
„áhrif kunna að vera óafturkræf“ og
„áhrif verða staðbundin“. Hér er því
verið að draga úr alþjóðlega viður-
kenndu mikilvægi svæðisins með
hæpinni orðnotkun. Almenn um-
mæli mín um orðanotkun í mat-
skýrslunni standa. Ef Landsvirkjun
vill gera athugasemdir við önnur
ummæli undirritaðs og fara fram á
að þau verði dregin til baka, er sjálf-
sagt að taka slíkt til greina, reynist
ummælin ekki á rökum reist.
Rýrir verndargildi
Þjórsárvera óhæfilega
Áhugahópur um verndun Þjórsár-
vera hefur einnig sent frá sér til-
kynningu í kjölfar yfirlýsingar
Landsvirkjunar. „Fyrirhuguð fram-
kvæmd er því í samræmi við for-
sendur sem lágu að baki samkomu-
lagi um friðlýsingu Þjórsárvera.“
(sbr. matsskýrslu um fyrirhugaðar
framkvæmdir vegna Norðlingaöldu-
veitu, bls. 168.)
Hið sannara er að þegar Þjórs-
árver voru friðlýst voru sett þau
skilyrði fyrir framkvæmdum að :
„…enda sýni rannsóknir að slík lóns-
myndun sé framkvæmanleg án þess
að náttúruverndargildi Þjórsárvera
rýrni óhæfilega að mati Náttúr-
verndarráðs (Náttúruverndar ríkis-
ins).“
Áhugahópurinn um verndun
Þjórsárvera vill benda á að Náttúru-
vernd ríkisins hefur komist að þeirri
niðurstöðu og hafnar „…Norðlinga-
ölduveitu við 575 m y.s. eða öðrum
lónshæðum eins og þeim er lýst í
matsskýrslu Landsvirkjunnar. Nátt-
úrvernd ríkisins telur að umtalsverð
umhverfisáhrif verði vegna Norð-
lingaölduveitu og að náttúruvernd-
argildi Þjórsárvera muni rýrna
óhæfilega.“
Áhugahópurinn skorar á um-
hverfisráðherra að árétta skilyrði
friðlýsingarinnar og niðurstöðu
Náttúruverndar ríkisins og verja
friðlandið í Þjórsárverum í samræmi
við fyrri yfirlýsingar umhverfisráð-
herra og landbúnaðarráðherra.
Yfirlýsingar vegna tilkynn-
ingar frá Landsvirkjun
ÓLAFUR Ragnar Grímsson efndi
til móttöku á Bessastöðum í gær
fyrir leikara og sjónvarpsfólk sem
hlutu Edduverðlaunin. Afhending
verðlaunanna fór sem kunnugt er
fram í Þjóðleikhúsinu á sunnu-
dagskvöld en þá gat leikari árs-
ins, Gunnar Eyjólfsson, ekki verið
viðstaddur vegna ferðar sinnar
með ólympíulandsliðunum í skák
til Slóveníu. Forseti Íslands fagn-
aði Gunnari sérstaklega en hann
hlaut verðlaunin fyrir aðalhlut-
verk sitt í Hafinu, kvikmynd Balt-
asars Kormáks, sem fékk átta
Edduverðlaun.
Morgunblaðið/Sverrir
Edduverðlaunahafar
á Bessastöðum