Morgunblaðið - 12.11.2002, Blaðsíða 23
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. NÓVEMBER 2002 23
DAUÐVONA listamaður sér æv-
ina þjóta hjá fyrir hugskotssjónum
sínum, staldrar við einstaka atvik og
rifjar upp aðstæður og atburði. Þetta
sjónarhorn á ævisögu Guðmundar
Thorsteinssonar er lykillinn að vel
heppnuðu verki. Þó að eini leikarinn í
sýningunni bregði sér í gervi 16 auka-
persóna gleymist aldrei að hann leik-
ur listmálara að leika persónur sem
mótuðu lífshlaup hans. Hvað þennan
einleik varðar er þessi lausn eðlileg
vegna þess að hægt er að leiða líkur
að því að verkið gerist allt í hugar-
heimi aðalpersónunnar.
Elfar Logi Hannesson talar beint
til áhorfenda og undirstrikar þar með
einsemd hins deyjandi listmálara.
Hann á sér engan viðmælanda síð-
ustu stundir sínar, hann rifjar söguna
upp sjálfum sér til hugsvölunar. Í
angistarfullri upprifjun leitar hann
samhengis hlutanna og merkingar lífs
síns.
Stutt kvikmyndainnskot eru hér
nýtt á hugvitssamlegan hátt. Þau
setja mikinn svip á sýninguna án þess
að verða yfirþyrmandi. Þau eru notuð
til að bregða upp lifandi dæmum um
sköpunargáfu Guðmundar í samhengi
við myndræna tísku síns tíma – þar er
endurgert atriði úr Sögu Borgarætt-
arinnar gott dæmi um fjölhæfni hans
á vegum listarinnar.
Önnur myndskeið undir-
strika eftirsjá Guðmund-
ar eftir einfaldari gildum
horfinnar æsku –
Dimmalimm og prinsinn
minna ekki einungis á
ævintýraheim þann sem
sagnaþulurinn Dauja bjó
honum til handa heldur
líka að persónurnar eru
táknrænn hluti af sjálfs-
mynd listamannsins í
leikgerðri ímynd hlut-
veruleikans.
Umgjörð leiksins er
stílhrein og táknræn og
leikmunir jafnt sem bún-
ingur minna í einfald-
leika sínum á skilin milli
hráslagalegs raunveru-
leika og íburðar draum-
sýnarinnar sem birtist á
hvíta tjaldinu.
Hin sára þrá eftir því sem aldrei
getur orðið endurspeglast í um-
ræðunni um stórvirkið – hina þrí-
skiptu altaristöflu þar sem Kristur er
sýndur lækna sjúka. Mynd þessi, sem
Guðmundi reyndist ógerlegt að ljúka
við, var honum ofarlega í huga stóran
hluta ferilsins, enda mælikvarðinn
sem hann sjálfur kaus að nota á gildi
sitt sem listamanns. Guðmundur mál-
ar Krist í eigin líki, enda er hann í
huga hans ekki einungis kallaður að
lækna líkamleg mein heldur lýsir
þessi mynd líka ákafri löngun til að yf-
irstíga andlega örðugleika af eigin
rammleik, að endurfæðast til nýs lífs
sem nýr og betri maður, laus úr helsi
efans um eigið ágæti – sjálfum sér og
hæfileikum sínum trúr.
Harmsaga Guðmundar Thorsteins-
sonar – listamannsins sem dó áður en
hann náði fullum listrænum þroska –
er á vissan hátt misskilningur. Eftir
hann liggur ótölulegur fjöldi verka af
margvíslegu tagi. Hann
mætir meiri skilningi nú
en í samtíð sinni enda
njóta verk hans almenn-
ingshylli enn í dag. Ein-
leikur þessi sviptir á
ákveðinn hátt róman-
tískri hulu af æviskeiði
Guðmundar. Fyrir aug-
um áhorfenda birtist
ákaflega hæfileikaríkur
listamaður sem vanmet-
ur sjálfan sig svo gegnd-
arlaust að það dregur úr
honum sjálfan lífskraft-
inn. Elfari Loga tekst vel
að lýsa ferlinu frá
áhyggjuleysi æsku og
unglingsára til alvöru
manndómsáranna og
hvernig sjálfsefinn helst
í hendur við hnignandi
heilsu allt til hinna óum-
flýjanlegu endaloka.
Vigdís Jakobsdóttir og Elfar taka
efniviðinn skáldlegum tökum. Þau
byggja verkið á heimildum um ævi
Guðmundar og þá helst á Muggi, bók
Björns Th. Björnssonar. Björn les
meistaralega á milli línanna og svið-
setur marga atburði úr lífi Guðmund-
ar en eðli leikverks af þessu tagi veitir
höfundum þess enn meira listrænt
svigrúm. Þeirra er að tengja saman
atburðina og mynda úr þeim sann-
færandi heild – að finna merkinguna í
lífi listamannsins sem hann leitar ár-
angurslaust í verkinu, blindur á eigin
verðleika.
Að lokinni frumsýningu einleiksins
um Mugg á Bíldudal 24. október var
hann sýndur tvisvar sinnum á Ísa-
firði, 27. og 30. sama mánaðar. Næstu
sýningar verða í Borgarleikhúsinu í
Reykjavík að kvöldi fimmtudags 14.
nóvember og sunnudags 17. nóvem-
ber.
LEIKLIST
Kómedíuleikhúsið
Höfundar handrits: Elfar Logi Hannesson
og Vigdís Jakobsdóttir. Leikstjóri: Vigdís
Jakobsdóttir. Leikmynda- og bún-
ingahönnuður: Rebekka A. Ingimund-
ardóttir. Ljósahönnun: Jóhann Bjarni
Pálmason. Höfundur kvikmyndar: Ragnar
Bragason. Fram koma í kvikmynd: Alvar
Óskarsson, Björg Caterine Jónsdóttir
Blöndal, Eyvindur P. Eiríksson og Oliver
Másson. Leikari: Elfar Logi Hannesson.
Miðvikudagur 30. október.
MUGGUR
Sjúkur leitar lækningar
Sveinn Haraldsson
Elfar Logi Hannesson
sem Muggur.
Fyrir flottar konur
Bankastræti 11 • sími 551 3930
Skógarhlíð 18, sími 595 1000.
www.heimsferdir.is
Þessi fagra eyja á
sér fjölmarga að-
dáendur enda ríkir
hér andrúmsloft
sem er einstakt í
heiminum og náttúrufegurð sem á engan
sinn líka. Glæsileg hótel við ströndina
eða í hjarta Havana og hér getur þú valið
um spennandi kynnisferðir með farar-
stjórum Heimsferða sem eru hér á
heimavelli.
Val um:
- Dvöl í Varadero
7 nætur
- Varadero og
Havana
- Havana 7 nætur
Sérflug Heimsferða
Verð kr. 98.650
M.v. MasterCardávísun að upphæð
kr. 5.000. Almennt verð án ávísunar
kr. 103.650.
Hótel Arenas Doradas ****
Glæsilegt 4 stjörnu hótel við
ströndina með frábærum aðbúnaði.
Verð kr. 94.750
M.v. MasterCardávísun að upphæð
kr. 5.000. Almennt verð án ávísunar
kr. 99.750.
Hótel Villa Tortuga ***
Fallegt 3ja stjörnu hótel við
ströndina með góðum aðbúnaði.
Kúba
25. febrúar
frá kr. 94.750
7 nætur