Morgunblaðið - 12.11.2002, Blaðsíða 20

SUÐURNES
20 ÞRIÐJUDAGUR 12. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
EYÐIBÝLIÐ Grænaborg á Vatns-
leysuströnd brann á laugardags-
kvöldið. Talið er að fikt barna með eld
hafi valdið brunanum. Húsið var 120
ára gamalt, var annað steinhúsið í
þorpinu, og voru uppi hugmyndir um
að gera það að minjasafni.
Grænaborg var grasbýli frá Minni-
Vogum og stendur íbúðarhúsið eitt
eftir á nesi rétt norðan við megin-
byggðina í þorpinu í Vogum. Íbúðar-
húsið var byggt úr tilhöggnum steini,
líklega á árunum 1880 til 1881, og var
talið annað steinhúsið sem reis í Vog-
um. Það reisti Ari Egilsson útvegs-
bóndi og bar húsið mjög af þeim
húsakynnum sem menn áttu þá að
venjast.
Stúlka brann inni
Grænaborg brann vorið 1882.
Löngu áður hafði staðið þarna bær,
Hólakot, sem brann og síðan lá sú
sögn á að þarna ætti að brenna þrisv-
ar sinnum.
Í bók Árna Óla, Strönd og vogar, er
birt frásögn Kristleifs Þorsteinssonar
af brunanum 1882. Þar kemur fram
að eldurinn kviknaði á neðri hæð
hússins. Einn háseta Ara, Ingimund-
ur Gíslason, vakti allt fólkið sem þusti
á fætur á nærklæðum einum. Hann
sló síðan glugga úr stafni og stökk út
en kom ómeiddur niður. Systir hans
var með kornabarn á fyrsta ári. Vafði
hún það í sæng og kastaði út í fang
bróður síns. Hann greip barnið á lofti
og sakaði það ekki. Það fólk sem kast-
aði sér út um gluggann komst slysa-
laust af, því að Ingimundur tók þar af
fallið með fimleika og snarræði.
Tvennt áræddi ekki að stökkva út
um gluggann, stúlka og ungur maður,
en ætlaði að hlaupa niður stiga og
komast þannig til dyra. Stúlkan féll í
eldinn og brann inni en pilturinn
komst út, mikið brunninn. Þótt hann
lifði af brunann bar hann þessa at-
burðar aldrei bætur á geði.
Grænaborg var byggð aftur upp
1916 en hefur verið breytt síðan, með-
al annars hefur verið byggt ofan á
húsið. Það var í einkaeigu en þar hef-
ur ekki verið búið í hálfan annan eða
tvo áratugi. Vatnsleysustrandar-
hreppur eignaðist húsið fyrir um það
bil ári.
Þótt búið hafi verið að loka húsinu
hafa börn og unglingar úr Vogum
komist þangað inn og vanið komur
sínar þangað. Slökkvið Brunavarna
Suðurnesja fékk tilkynningu um eld-
inn um klukkan 22 á laugardags-
kvöldið og þegar að var komið var
húsið alelda. Sigmundur Eyþórsson
slökkviliðsstjóri segir að ekkert hafi
verið hægt að gera annað en að
tryggja umhverfið og leyfa húsinu að
brenna og ganga svo frá málum þann-
ig að fólki stafi ekki hætta af.
Samkvæmt upplýsingum lögregl-
unnar í Keflavík liggur fyrir að tveir
drengir, tíu og ellefu ára gamlir,
kveiktu eld í netum í húsinu þegar
þeir voru þar að leik fyrr um daginn.
Þeir töldu sig hafa slökkt eldinn þeg-
ar þeir yfirgáfu húsið en eigi að síður
er talið að þetta sé upptök húsbrun-
ans.
Áhugi á endurbyggingu
Grænaborg stendur eitt og sér á
fallegum stað við sjóinn, skammt fyr-
ir utan þorpið. Þar í kring eru tóttir
ýmissa útihúsa.
Hjá menningarnefnd hreppsins
hefur verið áhugi á að gera húsið upp
og nýta það í þágu minjasafns um út-
gerð sem á sér mikla og langa sögu á
Vatnsleysuströnd. Snæbjörn Reynis-
son, formaður nefndarinnar, segist
ekki vita hverju bruninn breyti. Hús-
ið hafi verið illa farið. Þannig hafi allt
timburverk verið lélegt og líklega
hefði þurft að skipta um það hvort
sem er.
En steinveggirnir standa uppi.
Snæbjörn segir að ástand þeirra
þurfi að athuga áður en næstu skref
verði ákveðin.
Hundrað og tuttugu ára gamalt yfirgefið íbúðarhús á Grænuborg á Vatnsleysuströnd brann
Fikt með eld
talið orsök
brunans
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Húsið Grænaborg er ekki lengur fagurt en stendur á fallegum stað við ströndina, rétt utan við Vogaþorp.
Vogar
SÚ sögn lá á að hús á þeim stað
sem Grænaborg stendur ætti að
brenna þrisvar sinnum. Með brun-
anum um helgina hefur það nú
orðið.
Sagt er frá þessu í bók Árna
Óla, Strönd og Vogar. Eftir brun-
ann 1882 stóðu steinveggirnir ber-
ir í rúm þrjátíu ár. Benjamín Hall-
dórsson segir frá því að hann hafi
farið til Klemensar í Minni-Vogum
vorið 1916 og óskað eftir að fá að
byggja húsið upp að nýju. Hann
hafi tekið þessu mjög dræmt og
helst viljað eyða málinu.
Þegar Benjamín sótti fastara á
sagði eigandinn honum frá því að
einhvern tímann fyrir ævalöngu
hafi staðið þar bær sem hét Hóla-
kot. Kotið brann og síðan hafi leg-
ið sú sögn á að þarna ætti að
brenna þrisvar sinnum.
Vogamenn höfðu vitað af þess-
ari sögn þegar Ari byggð húsið
1880 en ekki óttast það sem þeir
kölluðu hégiljur og hindurvitni.
En þar sem nú hafi brunnið þarna
tvisvar hafi Klemensi fundist að
ekki ætti að gera leik til þess að
spásögnin rættist að fullu.
Benjamín lét þetta ekki á sig fá
og fékk að nota veggina. Hann
átti raunar húsið ekki nema í tvö
ár því hann tapaði svo miklu á út-
gerð að hann varð að selja allt
sem hann átti.
Og nú hefur húsið brunnið í
þriðja sinn og spáin ræst að fullu.
Spásögnin hefur
ræst að fullu
ÍSLENSKIR aðalverktakar hf.
áttu lægsta tilboð í jarðvinnu og
lóðarframkvæmdir við nýju sorp-
brennslustöðina í Helguvík. Tilboð
fyrirtækisins er um 67% af kostn-
aðaráætlun.
Verkið felst í því að grafa fyrir
húsinu, sem verður á iðnaðarsvæð-
inu við Helguvík, skipta um jarð-
veg og fylla í lóð, leggja lagnir og
ganga frá lóðinni með slitlagi og
gróðri. Annað fyrirtæki sér um að
setja upp brennslustöðina.
Sorpeyðingarstöð Suðurnesja sf.
(SS) fékk níu tilboð í útboði á lóð-
arframkvæmdunum. Tilboð Ís-
lenskra aðalverktaka var lægst,
tæplega 39 milljónir kr. og er það
67,1% af kostnaðaráætlun sem
hljóðaði upp á rúmar 58 milljónir.
Ellert Skúlason hf. átti næstlægsta
tilboðið, 43,5 milljónir. Hæsta til-
boðið var rúmlega 71 milljón kr.
Samkvæmt upplýsingum frá SS
er áætlað að jarðvegsframkvæmdir
hefjist um leið og búið verður að
ganga frá samningi við verktaka,
eða í lok nóvember. Verkinu skal
að fullu lokið 15. október á næsta
ári.
ÍAV buðu
best í lóðar-
framkvæmd
Helguvík
Menningar- og safnaráð Reykjanes-
bæjar mun afhenda Súluna,
menningarverðlaun Reykjanes-
bæjar árið 2002, og úthluta styrkj-
um til styrkþega í dag, þriðjudag,
klukkan 18. Athöfnin fer fram á
Listasafni Reykjanesbæjar í Duus-
húsum. Í tilkynningu frá formanni
menningar- og safnaráðs kemur
fram að allir eru hjartanlega vel-
komnir.
Í DAG
BYGGINGARNEFND íbúða
aldraðra í Garði efnir til kynn-
ingarfundar í Samkomuhúsinu
fimmtudaginn 14. nóvember
næstkomandi, klukkan 20.
Á fundinum mun Sigurður
Guðmundsson, framkvæmda-
stjóri hjúkrunarheimilisins Eir-
ar í Reykjavík, kynna starfsemi
sinnar stofnunar en þar eru
einnig íbúðir fyrir aldraða, þar
sem íbúar geta fengið þjónustu
frá heimilinu.
Einnig mun Sigríður Sigþórs-
dóttir, arkitekt húsanna í Garði,
mæta á fundinn og svara fyrir-
spurnum um hugmyndirnar að
skipulaginu og uppbyggingu á
svæðinu. Fulltrúi frá Húsagerð-
inni, verktaka að íbúðum fyrir
aldraða, svarar fyrirspurnum.
Byggingarnefndin hvetur
Garðmenn til að mæta og fá
upplýsingar um framkvæmdina.
Kynning á
íbúðum
aldraðra
Garður
TVEIR stofnfélagar í Kiwanis-
klúbbnum Hofi í Garði voru
heiðraðir í þrjátíu ára afmæl-
ishófi klúbbsins sem haldið var í
fyrradag.
Félagarnir Ingimundur Þ.
Guðnason og Jón Hjálmarsson
eru þeir einu af stofnendum sem
enn eru starfandi í klúbbnum.
Afmælishófið var haldið í Kiw-
anishúsinu að Heiðartúni 4 sem
Hofsfélagar hafa nú breytt og
lagfært.
Fjöldi gesta kom í hófið og þáði
kaffi og meðlæti, meðal annars
gestir frá kiwanishreyfingunni og
öðrum félagasamtökum í Garði.
Sigurður Jónsson, fyrrverandi
forseti klúbbsins, kvaðst ánægður
með daginn. Í tilefni afmælisins
hafa Hofsfélagar bætt aðstöðu
fyrir fjölfatlaðan dreng í Gerða-
skóla, í samvinnu við önnur fé-
lagasamtök, lagt fé til tækja-
kaupa í æskulýðsmiðstöðinni og
stutt skátastarf. Þess má geta að
skátafélagið hefur aðstöðu í Kiw-
anishúsinu.
Ljósmynd/VíkurfréttirGestir þáðu kaffi í afmælishófi Kiwanisklúbbsins Hofs.
Tveir stofnfélagar heiðraðir
Garður
FÉLAG ungra jafnaðarmanna (UJ)
á Suðurnesjum var stofnað 1. nóv-
ember sl. í sal Verkalýðsfélagsins í
Keflavík og er það aðildarfélag að
Ungum jafnaðarmönnum, ungliða-
hreyfingu Samfylkingarinnar. Sjötíu
einstaklingar skráði sig í félagið á
stofnfundinum.
Formaður Ungra jafnaðarmanna
á Íslandi, Ágúst Ólafur Ágústsson
hélt ræðu og flestir frambjóðendur
Samfylkingarinnar í Suðurkjördæmi
mættu á fundinn og héldu stutta
tölu. Kosið var í stjórn og er formað-
ur Brynja Magnúsdóttir, varafor-
maður Steinþór Geirdal, ritari Hall-
björn Valgeir Rúnarsson, gjaldkeri
Hilmar Kristinsson, meðstjórnendur
Rósa María Óskarsdóttir og Davíð
Bragi Konráðsson. Auk þess voru
kosnir þrír varamenn Hafdís Ólafs-
dóttir, Linda Guðmundsdóttir og
Ljósbrá Logadóttir.
Aðild að félaginu geta átt allir ein-
staklingar á aldrinum 16–35 ára sem
vilja vinna að framgangi fé-
lagshyggju og jafnaðarstefnu. Mark-
mið félagsins er að auka samskipti
og samkennd ungs jafnaðar- og fé-
lagshyggjufólks með félagsstarfi og
útgáfu, efla nýsköpun og frumkvæði
ungra með því að stofna til skoðana-
skipta, umræðna og málefnavinnu,
einkum í málaflokkum sem varða líf
ungs fólks, sem byggja á grunnhug-
myndum jafnaðarstefnunnar, segir í
frétt frá Félagi ungra jafnaðar-
manna á Suðurnesjum.
Vefsíða ungra jafnaðarmanna er:
www.politik.is.
Ungir jafnaðarmenn stofna félag
Suðurnes