Morgunblaðið - 02.02.2003, Blaðsíða 37

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR 2003 37
Aðfaranótt 30. des-
ember sl. lést í Caen í
Normandí Frédéric
Durand, fyrrverandi
prófessor við háskól-
ann í Caen og stofn-
andi norrænu deildarinnar við sama
háskóla. Hann var Íslendingum að
góðu kunnur, hafði dálæti á landi og
þjóð og sérstalega í sagnaarfi okk-
ar. Hann fæddist í París árið 1920,
sonur kennslukonu, nam germönsk
fræði við Sorbonne-háskóla og var
að auki nemandi prófessors Alfred
Jolivet í norrænum fræðum. Mikill
áhugi vaknaði hjá honum á Norð-
urlöndunum sem varð til þess að
hann helgaði þeim líf sitt og starf.
Doktorsritgerð sína ritaði Frédéric
Durand um rithöfundinn danska
J.P. Jacobsen (Jens Peter Jacobsen
ou la gravitation d’une solitude) sem
hann þýddi margar sögur eftir á eft-
irminnilegan hátt. Sænsk nútíma
ljóðagerð var honum einnig hugleik-
in og gaf hann út bókina Suéde
moderne terre de poésie (Aubier-
Montaigne, 1965) svo sem sögu
danskra bókmennta Historie de la
littérature danoise (Aubier/Gyld-
endal, 1967). Ungur heillaðist hann
af Svíþjóð og sænsku kvenfólki en
gekk samt að eiga franska konu
Helenu, unga og efnilega sem hann
eignaðist með fjórar dætur, tvívegis
tvíbura á þremur árum, og sem lifir
hann og syrgir í dag. Eftir agréga-
tion gráðu 1945 og eftir að hafa
dvalið í þrjú ár í Finnlandi, fékk
Frédéric Durand ungur stöðu við
háskóla í heimalandi sínu, fyrsta ár-
ið í Rennes, síðan í Caen þar sem
hann setti á fót norrænu deildina
Institut Scandinave, árið 1951, og
þar sem kennd voru norræn fræði
og síðan öll Norðurlandamálin,
fyrst danska, síðan sænska, norska,
íslenska – frá og með 1961 með
stofnun sendikennarastöðu – og síð-
ast finnska seint á níunda áratugn-
um. Hann var mikill leiðtogi og góð-
ur talsmaður síns fags og gerði
mikið í að vekja áhuga landa sinna á
Norðurlöndunum, m.a. með
skemmtikvöldum þar sem hann lék
sjálfur á trompett en samt sérstak-
lega með fræðistörfum sínum. Í
Caen var einnig sagnfræðingurinn
Lucien Musset sem var orðinn þjóð-
kunnur og sameiginlega stofnuðu
þeir „Le Centre de recherche sur
les pays du Nord et du Nord-
Ouest“, rannsóknarstofnun sem gaf
út fræðirit og gerði þeim kleift að
kaupa bækur eins og allar Íslend-
ingasögurnar í útgáfu Íslenskra
fornrita, Atlas Paul Gaimard og
aðra dýrgripi sem annars væru ekki
til á bókasafni skólans í dag.
Frédéric Durant var mjög hrifinn
af Íslendingasögunum og skrifaði
tíðum greinar um þær í tímarit og í
bækur sínar sem fjölluðu um nor-
rænar bókmenntir eins og Littérat-
ures scandinaves (Que sais-je?), þó
þýddi hann aðeins eina þeirra á
frönsku: Kormáks sögu, en gerði
það með afbrigðum vel. Hann var
mjög germanskur í sér og hafði
mikla tilfinningu fyrir norrænum
skáldskap og þýddi yfirleitt á mjög
glæsilega frönsku hvort sem um
fornbókmenntir var að ræða eða nú-
tímarit. Síðar á ævinni fékk hann
tækifæri til að þýða úr nútímaís-
lensku, glæpasöguna Líkið í rauða
bílnum eftir Ólaf Hauk Símonarson
fyrir Boréales-hátíðina og hafði
mikla ánægju af, enda bauð hann
höfundinum heim til sín í Caen er
hann kom árið 1997 og fékk verð-
laun fyrir bókina sem þótti mjög vel
þýdd. Árið eftir þýddi hann bókina
Ósögð orð eftir Kristjönu Sig-
mundsdóttur sem reyndist honum
FRÉDÉRIC
DURAND
✝ Frédéric Durandfæddist í París
23. desember 1920.
Hann lést í Caen í
Normandí 30. des-
ember síðastliðinn.
Útför hans fór
fram í kyrrþey að
ósk ekkju hans og
dætra.
erfiðara verkefni enda
efnið dapurlegra, en
þetta gerði hann vegna
vináttu við okkur Ís-
lendinga. Undirrituð
átti því láni að fagna að
vera nemandi hans
bæði við að þýða úr ís-
lensku á frönsku og í
norrænum málvísind-
um ásamt Jean Ren-
aud sem nú stýrir
deildinni, síðan trúnað-
ar- og samstarfsmaður
um árabil og var
mælska hans og orð-
fimi okkur sérstaklega
minnisstæð.
Þegar jarðskjálfri reið yfir
farnska háskóla ef svo mætti segja
árið 1968 breyttist allt skipulag, yf-
irmenn nutu ekki sömu forréttinda
og áður og allt þurfti að ræða og
vera sem lýðræðislegast og um allt
átti að kjósa. Þetta voru erfiðir
tímar fyrir Frédéric Durand sem
var af gamla skólanum, einn af
þessum eiginlegu yfirmönnum sem
áttu síðan eftir að hverfa algerlega
af sjónarsviðinu. Þó reyndi hann að
bregðast vel við, opnaði skrifstofu
sína upp á gátt, lét frá sér síma yfir
á lesstofu nemenda, en eitthvað
hafði brostið, hvort sem voru frama-
vonir innan skólans eða annað. Frá
því var sem áhuginn dofnaði og
hann vísaði nemendum og undir-
mönnum frá sér með umsjón dokt-
orsritgerða, til Parísar þar sem
Régis Boyer hafði tekið forystu og
átti eftir að halda henni um langt
skeið. François-Xavier Dillmann
sem hafði samt ekki verið við nám
hjá honum, þrjóskaðist einn við og
varði nokkrum árum síðar dokt-
orsrigerð sína í Caen.
Frédéric Durand stofnaði síðast á
áttunda áratugnum félag úti í bæ
sem fékk heitið Basse-Normandie-
Pays-Nordiques í samráði við ræð-
ismenn Norðurlandanna í Caen sem
voru allir kaupsýslumenn. Starf-
semi hófst á Lúsíuhátíð í desember
og á undirbúningi undir sumar-
ferðalag til Íslands. Sendiherra Ís-
lands í París, sem þá var Einar
Benediktsson, var boðið til Caen á
skemmtikvöld og kom hann ásamt
konu sinni og tók síðan sjálfur að
sér undirbúning ferðalagsins sem
fór fram sumarið 1980 og tókst
mjög vel. Félagsskapur þessi var
rekinn af afli með aðstoð dótturinn-
ar Elísabetar, sem var líkust pabba
sínum af þeim dætrum, og eigin-
kvenna ræðismanna sem voru hver
annarri duglegri að baka skandin-
avískar kökur. Félagið er enn starf-
andi undir stjórn frú Reine Lenoble
og enn eru haldnar árlegar Lús-
íuhátíðir með norrænum máltíðum
og kvikmyndasýningar varðandi
Norðurlöndin með góðum bakstri
og glasi í lokin. Frédéric Durand
hafði dvalið þrjú ár sem menningar-
fulltrúi við franska konsúlatið í
Helsinki frá 1947 til 1950 og talaði
finnsku ásamt dönsku og fleiri mál-
um.
Síðustu árin eftir að hafa hætt
kennslu var Frédéric Durand and-
lega mjög hress og hélt oft fyrir-
lestra opinberlega um hin ýmsu
áhugamál sín svo sem Grænlands-
ferðir víkinga og siglingar, efni sem
var honum mjög kært. Hann ritaði
síðast merkilega bók um skipasmíð-
ar víkinga og siglingar: Les Vikings
et la mer (Errance, 1996). Hann var
einnig meðlimur í stjórn vísindarits-
ins Proxima Thulé og heiðursmeð-
limur félagsins Société des études
nordiques sem François-Xavier
Dillmann stjórnar í París.
Frédéric Durand var alla tíð mik-
ill íþróttamaður og tíður gestur
íþróttamiðstöðvar háskólans í Caen.
Hann fór oft í sund, lék alltaf tennis
og golf undir það síðasta og hafði
verið mikill skíðamaður á yngri ár-
um sínum og mikið ferðast um norð-
urslóðir Norðurlandanna. Einnig
hafði hann flugpróf og fengu sumir
að njóta þeirra forréttinda að fara í
flugferð með honum í nágrenni
Caen. Einu sinni hafði hann víst
flogið flugvél yfir Ísland um Vest-
firði, en hvenær eða með hverjum
veit ég ekki. Hann var vel að manni,
næstum norrænn í útliti, hár og
grannur, stundum svolítið fjarlægur
og fráhrindandi, en samt svo inni-
lega elskur að sínum fræðum og
áhugamálum að það gerði hann að-
laðandi. Fjögur síðustu árin gekk
hann ekki heill til skógar eftir erfiða
magaskurðaðgerð. Ísland átti góðan
vin þar sem Frédéric Durand var og
hafði þakkað honum með Fálkaorð-
unni sem hann var mjög stoltur af.
Megi Ísland minnast hans í dag. Ég
kveð með þakklæti og virðingu
merkan persónuleika, kæran yfir-
mann og afburða kennara.
Steinunn Filippusdóttir
Le Breton.
Valdimar Þórarins-
son í Húsatúni í
Haukadal í Dýrafirði, Valdi minn, er
dáinn, og er þar göfugur maður
genginn frá garði. Þessi mikli öðling-
ur og mikilmenni er fallinn frá og er
mörgum harmdauði, því þar var á
ferð maður sem af góðmennsku sinni
og gæsku gaf svo mikið af sér, án
þess að biðja nokkurn tímann um
þakkir fyrir sitt frábæra og góða lífs-
starf. Hann og hans elskulega Unn-
ur Hjörleifsdóttir höfðu búið í Húsa-
túni í hartnær hálfa öld og veitt svo
mörgum af sínum hlýhug og hjarta-
gæsku. Þau voru eitt og vildu allt
fyrir alla gera og margir standa þar í
þakkarskuld.
Valdi var einstakur, hógvær og
hæverskur og vildi öllum vel, án þess
að dæma, enda svo góðhjartaður að
það hálfa hefði verið nóg.
Það er margs að minnast úr
VALDIMAR
ÞÓRARINSSON
✝ Valdimar Þórar-insson, bóndi á
Húsatúni í Haukadal
í Dýrafirði, fæddist á
Hrauni í Keldudal
við Dýrafjörð 5. sept-
ember 1921. Hann
lést á dvalarheim-
ilinu Tjörn á Þing-
eyri 14. janúar síð-
astliðinn og var hann
jarðsunginn frá
Þingeyrarkirkju 25.
janúar.
Haukadalnum, frá slóð-
um Gísla Súrssonar,
nema hvað þau Unnur
og Valdi flúðu aldrei,
heldur stóðu á sínum
stað, staðföst og sam-
heldin og ég veit að
margir kunna þeim
þakkir fyrir kærleik og
umhyggju alla tíð. Ég
var svo lánsamur að
vera einn fyrsti strák-
urinn í sveit hjá þeim
og bý ég að því alla tíð.
Ég reyndi alltaf að
rækta samband við
þessa fósturforeldra
mína og nú verður Haukadalurinn
aldrei samur án Valda, þótt ég viti að
Unnur þraukar í Dalnum, svo ynd-
isleg sem hún er. Unnur og Valdi
gerðu allt fyrir mig og alla þá fjöl-
mörgu krakka sem voru hjá þeim,
farið á fjöll, spjallað í baðstofustíl og
svo margt fleira. Hugur minn er hjá
þér, elsku Unnur mín, og ég ætla að
koma í Dalinn okkar í sumar og
minnast þessa mæta manns, sem þú
reyndist ætíð svo vel. Þó ég búi núna
í Asíu, þá breytir það ekki ákvörðun
minni um að koma heim að Húsatúni
í vor og reynast þér vel, því þú átt
það og meira en það skilið frá mér.
Innilegar saknaðar- og samúðar-
kveðjur.
Þinn fóstursonur að eilífu, Hemmi
Gunn.
Hermann Gunnarsson.
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tegndafaðir, afi og langafi,
SIGURÐUR SIGURÐSSON,
Vonarholti,
Kjalarnesi,
lést á Landspítalanum við Hringbraut föstu-
daginn 31. janúar.
Jarðarförin auglýst síðar.
Sæunn Andrésdóttir,
Kristín Sigurðardóttir, Ólafur Jónsson,
Sigurveig Sigurðardóttir, Björn Þráinn Þórðarson,
Ari Sigurðsson, Anna Ólafsdóttir Björnsson,
Freyr Sigurðsson, Mercedes Berger,
Andrés Sigurðsson, Hjördís Gísladóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Útför elskulegrar systur minnar og frænku
okkar,
SVÖVU ÓLAFSDÓTTUR,
sem lést á hjúkrunarheimilinu Skjóli mánu-
daginn 27. janúar, fer fram frá Dómkirkjunni
miðvikudaginn 5. febrúar kl. 15.00.
Fjóla Ólafsdóttir,
Ólöf Björnsdóttir,
Ólafur Björn Björnsson,
Snorri Björnsson,
Guðrún Svava Björnsdóttir,
Fjóla Björnsdóttir.
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
SIGRÍÐUR JÓNSDÓTTIR,
Hamraborg 14, Kópavogi,
síðast til heimilis
á Hrafnistu, Reykjavík,
sem lést föstudaginn 24. janúar sl., verður
jarðsungin frá Fossvogskapellu mánudaginn
3. febrúar kl. 13.30.
Hrönn Johnson,
Margrét Shimko,
Þorsteinn Johnson,
Kristinn Óskarsson,
tengdabörn, barnabörn
og barnabarnabörn
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir og afi,
KRISTJÁN EINARSSON,
Þórufelli 12,
Reykjavík,
sem lést sunnudaginn 26. janúar, verður jarð-
sunginn frá Dómkirkjunni mánudaginn 3. febrúar
kl. 15.00.
Margrét Magnúsdóttir,
Ragnhildur Kristjánsdóttir, Hannes R. Richardsson,
Gunnar Örn Jónsson,
Kristján Már Gunnarsson,
Gísli Þór Gunnarsson,
Ólafur Gunnarsson,
Fannar Freyr Hannesson,
Richard Rafn Hannesson,
Margrét Mist Hannesdóttir.
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, afi og langafi,
HÖRÐUR JÓHANNESSON
fyrrv. lögregluvarðstjóri,
Böðvarsgötu 12,
Borgarnesi,
sem andaðist miðvikudaginn 22. janúar,
verður jarðsunginn frá Borgarneskirkju þriðju-
daginn 4. febrúar kl. 14.00.
Fanney G. Jónsdóttir,
Guðmunda Sólveig Harðardóttir, Björn Á. Þorbjörnsson,
Eygló Harðardóttir, Þorkell Þ. Valdimarsson,
Hulda Karitas Harðardóttir, José Antonio Rodriquez Lora,
Brynja Harðardóttir, Skúli G. Ingvarsson,
Jóhannes Gunnar Harðarson, Steinunn Baldursdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.