Morgunblaðið - 02.02.2003, Blaðsíða 47

HUGVEKJA
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR 2003 47
KIRKJUSTARF
Í BÓKINNI Dagamunurgerður Árna Björnssynisextugum, 16. janúar 1992,ritar Þóra Kristjánsdóttireftirfarandi:
Hætt er við að kyndilmessa fari fram
hjá ýmsum í þeim einkennilega og tíð-
indamikla erli þeirra daga sem við nú
lifum. Í mesta lagi að stjórnendur
morgunútvarpsins fletti upp á því í
einhverju almanaki, af því að þeir vita
ekki í firringu sinni hvað þeir eiga að
tala um, kannske jafnvel fletta upp í
Sögu daganna, eða hringja í Árna.
En hvað segir þetta heiti okkur?
Flestir munu svara því á þá leið, að
þetta sé eitthvað úr kaþólsku, sem eig-
inlega komi okkur ekkert við, nema
sem kúríósa eða skemmtilegt en
gagnslaust fræðagrúsk. Menn hafa
borið einhverja kyndla, giskum við á, –
marsérað einhvers staðar, – jafnvel
inn í kirkjurnar, með þessi ljós sín. Og
fyrir hverju voru menn þá að bera
ljós? Til að lífga upp á skammdegið
kannski?
Þóra hittir naglann beint á
höfuðið í ofannefndum pælingum
sínum, því íslenski nútímamað-
urinn veit sjaldnast hvað liggur
að baki gömlum dögum í alman-
akinu, enda er meginparturinn
arfur úr rómversk-kaþólskum sið
hér á landi fyrrum, og því ekkert
undarlegt, að einhver bönd hafi
þar rofnað, er frá leið.
Hitt er annað, að þótt ýmis
framandi nöfn megi líta í alman-
akinu, sem e.t.v. hafa litla þýð-
ingu fyrir Íslendinga á 21. öld,
sem þar að auki eru flestir til-
heyrandi evangelísk-lútherskum
sið, er ástæðulaust að kasta þeim
sisona, enda er margt af þessu
samofið menningu okkar og allri
sögu. Og þar á ofan ennþá lifandi
veruleiki meira en helmings allra
kristinna manna, trúsystkina
okkar, u.þ.b. 1.500.000.000 tals-
ins, eða um 25% allra jarðarbúa.
Þetta eru nánar tiltekið róm-
versk-kaþólska kirkjan, rétttrún-
aðarkirkjan og enska bisk-
upakirkjan.
En þá aftur að kyndilmessu.
Í Þriðju Mósebók, 12. kafla,
segir:
Drottinn talaði við Móse og sagði:
„Tala þú til Ísraelsmanna og seg: Þeg-
ar kona verður léttari og elur svein-
barn, þá skal hún vera óhrein sjö
daga. Skal hún vera óhrein, eins og þá
daga, sem hún er saurug af klæðaföll-
um. Og á áttunda degi skal umskera
hold yfirhúðar hans. En konan skal
halda sér heima þrjátíu og þrjá daga,
meðan á blóðhreinsuninni stendur.
Hún skal ekkert heilagt snerta og eigi
inn í helgidóminn koma, uns hreins-
unardagar hennar eru úti. En ef hún
elur meybarn, þá skal hún vera óhrein
hálfan mánuð, sem þá er hún er saur-
ug af klæðaföllum, og hún skal halda
sér heima sextíu og sex daga, meðan á
blóðhreinsuninni stendur. En þegar
hreinsunardagar hennar eru úti, hvort
heldur er fyrir son eða dóttur, þá skal
hún færa prestinum að dyrum sam-
fundatjaldsins sauðkind veturgamla í
brennifórn og unga dúfu eða turtildúfu
í syndafórn. Skal hann fram bera það
fyrir Drottin og friðþægja fyrir hana,
og er hún þá hrein af blóðlátum sín-
um.“
Þessi eru ákvæðin um sængurkonuna,
hvort heldur barnið er sveinbarn eða
meybarn.
En ef hún á ekki fyrir sauðkind, þá
færi hún tvær turtildúfur eða tvær
ungar dúfur, aðra í brennifórn, en hina
í syndafórn, og skal presturinn frið-
þægja fyrir hana, og er hún þá hrein.
Þegar stúlkan unga gekk inn í
helgidóminn, eins og minnst er á
hér í inngangsorðum, 40 dögum
eftir fæðingu Jesú, var hún ein-
faldlega að fylgja þessu ákvæði
lögmálsins. Frá þessu er nánar
sagt í Lúkasarguðspjalli, 2. kafla.
Sérstakrar hreinsunarhátíðar
Maríu sést fyrst getið í Jerúsal-
em á 4. öld. Um miðja 5. öld er
farið að tendra ljós á kertum, en
það benti aftur til orða Símeons
gamla í musterinu, um Jesú sem
„ljós til opinberunar heiðingjum“
(Lúkasarguðspjall 2: 29–32). Gel-
asíus páfi kom hreinsunarhátíð-
inni formlega á í rómverskri
kristni (vesturkirkjunni), á seinni
hluta 5. aldar, að talið er, en Jús-
tíanus keisara í Miklagarði í
grískri kristni (austurkirkjunni),
árið 524.
Árið 690 bauð Sergíus páfi í
Róm, að á hreinsunarhátíðinni
skyldi vígja öll þau kerti, sem
ætluð væru til notkunar í guðs-
þjónustuhaldinu á árinu. Á þeim
degi var einnig farin mikil skrúð-
ganga innan kirkju og utan og
bar þá hver maður logandi kerti,
jafnt prestar og söfnuður. Af
þessu öllu fékk hátíðin nafnið
missa candelarum á latínu; það
merkir „kertamessa“, og sést það
orð tíðum í íslenskum bréfum frá
15. öld og fyrri hluta 16. aldar.
En fyrir þann tíma og eftir sið-
breytingu, 1550, er hins vegar
orðið kyndilmessa allsráðandi.
Vera má, að hljóðlíking við eng-
ilsaxneska orðið candlemæsse
hafi leitt til þess nafns, en þaðan
mun orðið hafa borist í íslensku,
eins og margt fleira í kirkjumáli.
Einnig getur verið, að ekki hafi á
þeim tíma verið nein glögg skil á
milli þessara ljósfæra beggja,
hvað merkingu varðar. Og ein
skýring enn kann að vera sú, að í
áðurnefndri skrúðgöngu utan
kirkju hafi í norrænu þorraveðri
reynst ómögulegt að notast við
logandi kerti, og því verið afráðið
að skipta yfir í traustari eldbera,
þ.e.a.s. kyndla.
En ljósið er – burtséð frá öllu
– enn sem fyrr og ávallt, dreng-
urinn frá Betlehem og Nasaret.
Kyndilmessa
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Í dag er þess hátíð-
lega minnst í kaþ-
ólskum löndum, að
María guðsmóðir lét
hreinsast, 40 dögum
eftir burð svein-
barnsins Jesú, og
fylgdi þar gyð-
inglegri hefð. Sig-
urður Ægisson út-
skýrir hvernig sá
atburður tengist heit-
inu kyndilmessa.
jöreign ehf
Sími 533 4040
www.kjoreign.is
Ármúla 21, Reykjavík
Dan V.S. Wiium hdl.,
lögg. fasteignasali,
OPIÐ HÚS í dag, frá kl. 14-16
í GRUNDARHVARFI 2A OG 2B,
við Elliðavatn, útsýni
Tvö mjög góð parhús við
Grundarhvarf 2a og b á vatns-
endasvæðinu eru nú til sýnis
og sölu. Húsin eru timburhús
með steypta gafla. Húsin eru
um 170 fm hvert auk þess eru
tveir 45 fm sérstæðir bílskúrar
með húsunum. Húsin eru sér-
lega vel staðsett, með mikið
útsýni yfir Elliðavatn, Heiðmörk og Bláfjöll svo fátt eitt sé nefnt.
Húsin seljast í því ástandi sem þau eru komin í nú, þ.e. fokheld að
innan en tilbúið að utan, og lóð grófjöfnuð. Verð 17,9-18,6 millj.
Dan Wiium tekur á móti ykkur milli kl. 14-16 í dag.
FASTEIGNA
MARKAÐURINN
ÓÐINSGÖTU 4. SÍMI 570 4500, FAX 570 4505. OPIÐ VIRKA DAGA KL. 9–17.
Netfang: fastmark@fastmark.is - Heimasíða: http://www.fastmark.is/
Jón Guðmundsson, sölustjóri, lögg. fasteigna- og skipasali.
Höfum fengið í einkasölu eitt glæsilegasta einbýlishús borgarinnar.
Stendur eitt og sér, efst á hæð, með stórkostlegu útsýni út á sundin
og yfir borgina. Liggur að opnu og vernduðu óbyggðu svæði og
sameinar þannig einbýlishús og sumarhús. Einstaklega glæsilega
innréttað með sérstökum og stórum stofum. Séríbúð innifalin.
Fallega ræktaður garður sem rennur saman við villta náttúruna
umhverfis. Í garðinum er stór verönd með heitum potti sem snýr mót
suðri og lokast af með gróðri á sumrin. Góð aðkoma er að húsinu,
tvöfaldur bílskúr og mörg bílastæði. Tækifæri til að vera mikið út af
fyrir sig í miðri höfuðborginni. Teiknað af Helga Hjálmarssyni arkitekt.
Einstök eign fyrir fagurkera.
Allar nánari uppl. veittar á skrifstofu.
Eitt glæsilegasta einbýlishús
höfuðborgarinnar er til sölu - Einstök staðsetning á fallegum útsýnisstað
Háteigskirkja. Eldri borgarar. Félagsvist
á morgun í Setrinu kl. 13.
Langholtskirkja. Mánudagur: Kl. 15–
16.30 Ævintýraklúbburinn. Starf fyrir
7–9 ára krakka sem eru allir velkomnir.
Árbæjarkirkja. Æskulýðsfélagið Lúkas
með fund í safnaðarheimilinu kl. 20.
Mánudagur: Kl. 15.15 TTT í safnaðar-
heimilinu.
Fella- og Hólakirkja. Mánudagur: Kl.
13–15.30 opið hús fyrir fullorðna í safn-
aðarheimili kirkjunnar. Spilað, fræðst,
kaffi og spjall. Bænastund kl. 15.15 í
kirkjunni. Fyrirbænaefnum má koma til
djákna í síma 557 3280. Þeir sem óska
eftir akstri láti vita í sama síma fyrir há-
degi á mánudögum. Æskulýðsstarf fyrir
8.–10. bekk á mánudagskvöldum kl.
20.
Grafarvogskirkja. Sunnudagur: Bæna-
hópur kl. 20. Tekið er við bænarefnum
alla virka daga frá kl. 9–17 í síma
587 9070.
Safnaðarfélag Grafarvogskirkju. Aðal-
fundur félagsins verður haldinn í Graf-
arvogskirkju mánudaginn 3. febrúar kl.
20. Venjuleg aðalfundarsdtröf, laga-
breyting. Erindi. Kaffiveitingar. Allir vel-
komnir. Stjórnin.
Hjallakirkja. Æskulýðsfélag fyrir 9. og
10. bekk kl. 20.
Seljakirkja. Mánudagur: KFUK fundur
fyrir stelpur 9–12 ára kl. 17.15 í kirkj-
unni. Fjölbreytt fundarefni. Allar stelpur
velkomnar.
Fríkirkjan í Hafnarfirði. Mánudagur:
Unglingar 16 ára og eldri kl. 20–22.
Bessastaðasókn. TTT-starf fyrir 10–12
ára drengi og stúlkur kl. 17.30–18.30 í
stofu 104 í Álftanesskóla. Rúta ekur
börnunum heim að loknum fundi.
Skemmtileg dagskrá. Mætum öll.
Vídalínskirkja. Fjölbreytt æskulýðsstarf
fyrir 9–12 ára drengi í safnaðarheimilinu
Kirkjuhvoli kl. 17.30–18.30 í umsjón
KFUM.
Lágafellskirkja. Sunnudagaskólinn kl.
13 í safnaðarheimili kirkjunnar að Þver-
holti 3, 3. hæð. Allir velkomnir. Mánu-
dagur: Al-Anon fundur í kirkjunni kl. 21.
Bænahópur á mánudagskvöldum í Lága-
fellskirkju kl. 20.
Þorlákskirkja. TTT-starf í kvöld sunnu-
dag kl. 19.30.
Krossinn. Almenn samkoma að Hlíða-
smára 5 kl. 16.30. Allir velkomnir.
KEFAS, Vatnsendabletti 601. Sunnu-
dagur: Samkoma kl. 14. Lofgjörð og fyr-
irbænir. Tvískipt barnastarf fyrir 1–5 ára
börn og 6–12 ára á sama tíma. Kaffi og
samfélagð eftir samkomu. Allir hjartan-
lega velkomnir.
Hvítasunnukirkjan Fíladelfía. Sunnudag-
ur: Brauðsbrotning kl. 11. Ræðumaður
Vörður L. Traustason. Lækningarsam-
koma kl. 16.30. Charles Ndifon þjón-
ustar og biður fyrir sjúkum. Gospelkor
Fíladelfíu sér um lofgjörðina. Mánud. 3.
feb. kl. 19. Lækningasamkoma í Vetr-
argarðinum Smáralind. Charles Ndifon
þjónustar og biður fyrir sjúkum. Gosp-
elkor Fíladelfíu sér um lofgjörðina.
Þriðjud. 4. feb. kl. 19. Lækningarsam-
koma í Vetrargarðinum Smáralind Harles
Ndifon þjónustar og biður fyrir sjúkum.
Gospelkor Fíladelfíu sér um lofgjörðina.
Miðvikud. 5. feb. kl. 19. Lækningasam-
koma í Vetrargarðinum Smáralind. Crles
Ndifon þjónustar og biður fyrir sjúkum.
Gospelkor Fíladelfíu sér um lofgjörðina.
Fjölskyldusamvera kl. 18. Fimmtudagur
6. feb. Samvera eldri borgara kl. 15. All-
ir hjartanlega velkomnir.
KFUM & K. Samkoma kl. 17. Upphafs-
orð Margrét Reynisdóttir, ræðumaður
Kristín Bjarnadóttir kristniboði. Ragnar
Snær Karlsson kynnir „Prag2003“.
Undraland fyrir börnin. Allir hjartanlega
velkomnir. Vaka kl. 20, „Ertu farinn,
Guð?“ í umsjá Elísabetar Haraldsdóttur.
Allri velkomnir.
Safnaðarstarf
Línur féllu út
Vegna tæknilegra mistaka féll út
hluti tveggja málsgreina í grein
Sverris Hermannssonar, formanns
Frjálslynda flokksins, á bls. 41 í
blaðinu í gær. Réttar eru málsgrein-
arnar þannig:
„Eftir landsfund Sjálfstæðis-
flokksins í október 2001, birtist eft-
irfarandi á vefsíðu Ágústs, og einnig
í Fréttablaðinu 16. október undir
fyrirsögninni: ,,Merk tíðindi af
landsfundi Sjálfstæðisflokksins“.
Þar segir hinn nýi sessunautur þinn í
þjóðmálum m.a.:“ (Neðst í öðrum
dálki.)
„Mundu orð mín: Ef Samfylkingin
á eftir að semja við annan hvorn
kvótaflokkanna um stjórn landsins,
verður hin yfirborðskennda sjávar-
útvegsstefna þeirra fyrsta málið sem
þeir taka út af dagskrá.“ (Neðst í
þriðja dálki.)
Morgunblaðið biðst velvirðingar á
mistökunum.
LEIÐRÉTT
♦ ♦ ♦