Morgunblaðið - 30.03.2003, Blaðsíða 18

18 SUNNUDAGUR 30. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
É
g lá í tjaldi mínu undir
stjörnubjörtum
himni í 3.900 metra
hæð í hlíðum Kilim-
anjaro og reyndi að
sofna. Enn ein svefn-
laus nótt var í nánd.
Fyrr um daginn lauk ég þriðju dag-
leiðinni á fjallið og var nú kominn í
næstefstu búðir í hinum óviðjafn-
anlega Baranco-dal. Héðan grillti í
tifandi borgarljósin niðri í Moshi og
agnarsmáir ljóspunktarnir vöktu
næstum með manni heimþrá, þótt
aðdráttarafl þeirra mætti sín lítils
gagnvart fegurð Baranco-dalsins.
Hann var girtur bröttum fjalls-
hlíðum og hamraveggjum með ljós-
bláu ísstáli sem stirndi á í tungls-
ljósinu. Efst trónaði svo
fjallstindurinn í nærri 6 þúsund
metra hæð.
Fram að þessu hafði gangan verið
fremur létt, en ég vissi að það færi
að breytast. Við urðum að fara okk-
ur hægt til að forðast fjallaveiki,
sem leggst á mann ef líkaminn fær
ónógan tíma til að aðlagast súrefn-
issnauðu fjallaloftinu. Virði fjall-
göngumenn ekki þessa reglu hefnist
þeim grimmilega fyrir eins og við
félagarnir urðum vitni að síðar. Með
mér voru þeir Róbert Marshall, Sig-
urður G. Guðjónsson, Sverrir Þór
Karlsson og Teitur Þorkelsson.
Og í Baranco-dalnum lá ég nú
andvaka í næturkulinu í hlýjum
dúnsvefnpokanum og hugsaði um
næstu dagleið. Við áttum fyrir
höndum að klífa svokallaðan Bar-
anco-vegg, bratt klettabelti sem
gleymist seint þeim veslings manni
sem átti eftir að fótbrotna þar að-
eins tveimur dögum síðar. Hann var
fluttur með sjúkraþyrlu alla leið til
Naíróbí og er einn margra sem hafa
slasast á þessum stað. Frá tjaldbúð-
unum sáum við hvar leiðin hlykkj-
aðist upp í gegnum klettana og ég
leiddi hugann að því hvort einhver
okkar myndi kasta upp á leiðinni.
Þessi áfangi er nefnilega kallaður
„Morgunverðarleiðin“ því stundum
kastar fólk upp nýsnæddum morg-
unmatnum ef það ofreynir sig við
klettabröltið. Við vorum á Mac-
hame-leiðinni á Kilimanjaro, sem er
í erfiðari kantinum og því ekki sú
fjölfarnasta. Mest er um fólk á auð-
veldustu leiðinni, svonefndri Mar-
angu-leið. Þar þurfa þó þrír af
hverjum tíu að sætta sig við að kom-
ast ekki á tindinn og það varð nið-
urstaðan hjá fimm manna hópi sem
við hittum síðar niðri í Moshi. Þetta
var fólk um þrítugt, þrír menn og
tvær konur. Þau sátu þögul við borð
sitt á gistiheimilinu og spiluðu á spil
klukkustundum saman, niðurlút eft-
ir ósigurinn. Óttinn við fjallaveikina
hafði reyndar nagað mig frá fyrsta
degi og ég hafði það hugfast sem
Helgi Benediktsson, margreyndur
fjallamaður, sagði mér fyrir brott-
för. „Það er tvennt sem kemur þér á
tindinn: að fara nógu hægt og
drekka mikið vatn,“ sagði hann.
Þess vegna gekk ég ávallt á lús-
hraða og drakk fjóra lítra af vatni
daglega. Hætta er á lungnabjúg ef
menn drekka of lítið og það getur
degið mann til dauða. Ég var ekki
kominn alla leið hingað til Tansaníu
til að deyja úr andstyggilegum
lungnabjúg.
Bröltið upp Baranco-vegginn
reyndist hins vegar auðveldara en
ég hélt og ég skammaðist mín fyrir
áhyggjurnar kvöldið áður. Samt
kostaði það talsvert puð að ljúka
dagleiðinni og komast í fjórðu búðir
í 4.600 metra hæð. Eftir níu tíma
þramm var ég feginn að geta loks
hlammað mér niður og tekið inn
verkjatöflur við höfuðverknum sem
ágerðist með degi hverjum. Við gát-
um lagt okkur í fjóra tíma áður en
við færum á fætur um miðnættið til
að hefja lokaáhlaupið á tindinn. Lík-
lega var Sigurður sá eini okkar sem
fékk fullan svefn á þessum fáu
klukkustundum. Svefn var mér víðs-
fjarri eins og vanalega. Ég lá í tjald-
inu og starði út í myrkrið. Velti mér
á vinstri hliðina, síðan á þá hægri og
loks á bakið. Annað veifið fálmaði ég
eftir vatnsflösku milli þess sem ég
leit á úrið. Loks rann stundin upp
og ég spratt á fætur. Ég tróð mér út
úr tjaldinu, ráfaði út í myrkrið til að
míga og stóð fíflalega með bununa í
allar áttir í stinningskalda. Engin
hreyfing var sjáanleg í hinum tjöld-
unum. Um síðir birtust strákarnir
og við tókum að bryðja kexkökur
bleyttar upp úr tei. Höfuðverkurinn
var orðinn svæsinn og kallaði á fleiri
verkjatöflur.
Á ýmsu hafði gengið í tjöldunum.
Sverrir mátti þakka fyrir að skórnir
hans höfðu ekki fyllst af ælu þegar
Róbert varð skyndilega veikur og
þusti með ofboði út í tjaldopið til að
losa sig við óhroðann. Í myrkrinu
miðaði hann óviljandi ofan í skóna
en til allrar hamingju kom ekkert
upp úr honum.
Förum mjög hægt, skilið?
Það leið að brottfararstund og
tindurinn beið 1.300 metrum ofan
við okkur. „Við göngum í klukku-
stund í senn og hvílum okkur síðan,“
sagði Robinsson Massawa leið-
sögumaður. „Við förum mjög hægt
yfir, skilið?“ Robinsson var þrítugur
Tansaníubúi og þrautreyndur fjall-
göngumaður. Okkur líkaði strax vel
við þennan glaðlynda náunga sem
vildi allt fyrir okkur gera. Árum
saman var hann óbreyttur burð-
armaður á Kilimanjaro en var nú
orðinn aðalleiðsögumaður með tvo
aðstoðarmenn og tíu burðarmenn.
Vinnan er annars erfið hjá burð-
armönnunum. Þeir mega byrja 18
ára og fá léttar byrðar í fyrstu, en
síðar eru sett á þá allt að 25 kg
hlöss. Þeir þurfa að bera tjöld, mat,
eldunartæki og sitthvað fleira. Lé-
legur fatnaður þeirra stingur í aug-
un en aðra eins hörku og dugnað hef
ég sjaldan séð. Drjúgan hluta byrð-
anna bera þeir á höfðinu og hafa
þjálfað upp hálsvöðva á við naut.
Þeir eru léttir í lund og segja jambo
(góðan daginn) á báða bóga við vest-
rænu göngumennina. Svo eru þeir
roknir af stað á óskiljanlegum hraða
og halda stundum á útvarpstæki í
lausu hendinni en halda við hlassið á
höfði sér með hinni. Í desember
2002 fórust þrír burðarmenn á einni
dagleiðinni vegna úrhellisrigningar.
Það eina sem þá vantaði var regn-
fatnaður sem hefði bjargað þeim frá
dauða úr kulda og vosbúð.
Fljótlega eftir að við hófum næt-
urgönguna upp frá tjaldbúðunum
tók ég mig út úr hópnum og fór á
það hægasta fet sem mér var unnt.
Ég hleypti fjölda fólks framhjá mér,
harðákveðinn í að elta engan nema
sjálfan mig. Eftir fjögurra tíma
göngu upp skriðurnar, áleiðis að
næsta áfanga, Stella Point í 5.700
metra hæð, var enn almyrkt. Þetta
var orðið hið argasta puð og alltaf
tóku nýjar brekkur við. Mig langaði
allt í einu til að leggja mig smástund
og sofna. Höfuðljósið mitt var fyrir
löngu runnið út á rafhlöðunum og
eina haldreipið var Ngowi aðstoð-
arleiðsögumaður. Hann var með
gamla handlugt og lýsti okkur báð-
um fram í birtingu. Loks kom sólin
upp og mér sýndist ég sjá Stella
Point einhvers staðar ofan við mig.
En það var þá vitleysa. Ngowi sagði
að enn væri heillangt eftir. Í fyrsta
skipti í allri ferðinni lá mér við upp-
gjöf. Syfjan var að drepa mig og
rykugar og brattar skriðurnar
höfðu reynst æði drjúgar. Og enn
var langt í þennan bannsetta Stella
Point. Ég skipti yfir í enn hægari
göngutakt og seiglaðist áfram. Af
og til sneri ég mér við til að horfa út
yfir sléttuna og reyndi að njóta út-
sýnisins. Loks féll Stella Point að
fótum okkar og mig sundlaði af til-
hugsuninni um hæðina sem við vor-
um komnir í. Fjallaveikin var
reyndar víðsfjarri, að undanskildum
höfuðverknum og syfjunni. Við vor-
um staddir á gígbarmi þessa út-
brunna eldfjalls og Ngowi benti út
eftir löngum hrygg þar sem ég sá
litla maura bera ógreinilega við
himin. Þetta voru þá göngumenn úr
öðrum leiðöngrum að fagna á tind-
inum lengst í burtu. Það var orðið
albjart en frostið var um 15 stig og
dálítið hvasst. Ég minntist orða
vinnufélaga míns hálfum mánuði
fyrr. „Það verður þér til ævarandi
háðungar ef þú kemst ekki á tind-
inn,“ hrópaði hann. Ég tæmdi það
litla sem eftir var ófrosið í vatns-
Uppgangan krafðist mikilla tilþrifa.
Daginn eftir að myndin var tekin fótbrotnaði klifrari á þessum stað.
Sigur viljans í 15 stiga frosti og næðingi á hæsta tindi Afríku.
Fjallið er vinalegt á fyrstu dagleiðinni.
Ljósmynd/Robinsson
Fjallið enn ósigrað í bakgrunni.
Frá vinstri: Sverrir Þór, Örlygur,
Róbert, Sigurður og Teitur.
Dagar hinna hægu skrefa
Hæsta fjall Afríku, Kilim-
anjaro, rís í 5.892 metra
hæð í Tansaníu. Þrátt fyrir
höfuðverk í þunnu lofti og
margra daga svefnleysi var
það fyrirhafnarinnar virði
að ganga á fjallið, skrifar
Örlygur Steinn
Sigurjónsson blaðamaður
um nýlega ferð sína á fjallið.