Morgunblaðið - 16.07.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 MIÐVIKUDAGUR 16. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BM-VALLÁ hefur keypt öll hluta-
bréf í Möl og sandi á Akureyri og
er stefnt að því að félögin tvö verði
sameinuð í eitt undir nafni BM-
Vallár um áramót. Kaupverð er
ekki gefið upp. Starfsfólki Malar
og sands var tilkynnt um eigenda-
skiptin á fundi síðdegis í gær en
alls starfa hjá félaginu á bilinu 25–
30 manns.
Hólmsteinn T. Hólmsteinsson,
framkvæmdastjóri hjá Möl og
sandi, sagði að kaupin ættu sér um
tveggja ára aðdraganda. „Við fór-
um að tala saman fyrir um tveimur
árum, en síðan fóru hlutirnir að
gerast hratt í síðustu viku og við
gengum frá málinu nú um
helgina,“ sagði Hólmsteinn. Af-
komendur Hólmsteins Egilssonar,
föður Hólmsteins framkvæmda-
stjóra, áttu um 70% hlut í Möl og
sandi. Hólmsteinn eldri keypti
meirihluta í félaginu ásamt Sverri
Ragnars árið 1955. „Ég hef verið
viðloðandi þetta fyrirtæki frá 10
ára aldri og þetta er orðið ágætt,“
sagði Hólmsteinn, en hann mun
starfa hjá félaginu fyrst um sinn.
„Þetta er langur tími og ég hef
sagt að ef menn hafa gaman af
vinnunni sinni eiga þeir að halda
áfram meðan þeir hafa krafta til,
en ef áhuginn dvín eiga þeir að
hætta.“
Mestu verðmætin fólgin
í góðu starfsfólki
Möl og sandur er tæplega 60 ára
gamalt fyrirtæki, stofnað árið 1946
þegar mikill framfara- og fram-
kvæmdahugur var í mönnum eftir
góðæri hernámsins, bygginga-
framkvæmdir voru í miklum blóma
og eftirspurn eftir byggingarefni
mikil.
„Fyrirtækið stendur vel og hef-
ur á að skipa traustum mannskap,
en það er ekki síst góðu starfsfólki
að þakka að fyrirtækið hefur vaxið
og dafnað. Margir hafa haldið
tryggð við okkur áratugum saman
og það hefur verið okkur dýrmætt,
í raun má segja að mestu verð-
mæti fyrirtækisins séu fólgin í
starfsfólkinu,“ sagði Hólmsteinn.
Víglundur Þorsteinsson, formað-
ur stjórnar BM-Vallár, sagði að
Möl og sandur félli vel að starf-
semi fyrirtækisins. „Við höfðum
áhuga á þessu fyrirtæki af því það
er vel rekið og traust og eins
sjáum við mikil sóknarfæri á Eyja-
fjarðarsvæðinu og Norðurlandi,“
sagði Víglundur. BM-Vallá er að
meirihluta í eigu fjölskyldu hans,
en félagið var stofnað árið 1956, þó
rekja megi upphaf þess lengra aft-
ur eða til áranna í kringum seinna
stríð.
Fyrirhugað að auka
starfsemina nyrðra
Víglundur sagði að fyrirhugað
væri að samnýta ýmsa framleiðslu-
þætti fyrirtækjanna og þannig
skapa aukið hagræði. „Við munum
flytja okkar vöruframboð norður
og auka þannig starfsemina hér á
svæðinu, en við gerum ráð fyrir að
næsta vor muni allar okkar vörur
standa til boða hér norðan heiða
sem væntanlega leiðir til aukinnar
heildarsölu,“ sagði Víglundur.
Hann sagði fyrirtækið hafa mótað
sér þá stefnu að starfa á vaxt-
arsvæðum landsins og Eyjafjörður
væri tvímælalaust slíkt svæði sem
og Austurland. Þar hefði fyrirtæk-
ið þegar haslað sér völl með því að
setja upp starfsstöð á Reyðarfirði
þar sem væri steypustöð og önnur
framleiðsla. „Nú höfum við opnað
starfsstöð á Akureyri og munum á
næstu mánuðum koma henni í það
horf sem við höfðum sett okkur.
Samruni fyrirtækjanna á að
ganga í gegn á næstu mánuðum og
verða lokið um áramót og næsta
vor verða framkvæmdir að fullu
komnar fram.“ Víglundur sagði
það stefnu fyrirtækisins að auka
starfsemina nyðra. „Við greindum
starfsfólki frá okkar fyrirætlunum
og fórum yfir stöðuna og gerðum
því skýra grein fyrir að alls ekki
stæði til að draga úr starfseminni
hér, en augljóslega hugsar fólk
fyrst um sinn hag þegar nýir eig-
endur taka við rekstri fyrirtækja
sem það vinnur hjá,“ sagði Víg-
lundur.
Hólmsteinn sagði að mikill upp-
gangur hefði verið á Akureyri síð-
astliðinn tvö ár og mikið að gera.
„Síðasta ári var mjög gott og mér
sýnist sem þetta ár verði enn
betra, það er mjög mikið verið að
byggja um þessar mundir,“ sagði
hann og nefndi að það væri ekki
síst í kringum framhaldsskólana
og háskólann sem aukin umsvif
hefðu skapast. Ársvelta hjá Möl og
sandi var um 250 milljónir króna á
síðasta ári.
Hólmsteinn nefndi að samruni
fyrirtækja ætti sér stað í öllum
greinum atvinnulífsins. „Stærri og
öflugri einingar eru betur í stakk
búnar til að sinna t.d. þróunar- og
markaðsstarfi og koma þannig til
móts við kröfur viðskiptavina. Því
stærri einingar, þeim mun betur
getur fyrirtækið komið til móts við
þær kröfur sem gerðar eru,“ sagði
Hólmsteinn. „Ég tel að þessi eig-
endaskipti nú muni hafa jákvæðar
afleiðingar fyrir starfsfólk, fyrir-
tækið og bæjarfélagið í heild.“
BM-Vallá hefur keypt öll hlutabréf í fyrirtækinu Möl og sandi á Akureyri
Sjáum mikil
sóknarfæri á
Eyjafjarðar-
svæðinu
Morgunblaðið/Margrét Þóra
Víglundur Þorsteinsson og Hólmsteinn T. Hólmsteinsson, virða fyrir sér athafnasvæði Malar og sands við Glerá.
Morgunblaðið/Margrét Þóra
Víglundur Þorsteinsson, stjórnarformaður BM-Vallár, og Hólmsteinn Hólm-
steinsson, framkvæmdastjóri hjá Möl og sandi, við einn af bílum félagsins.
Akureyri. Morgunblaðið.
HELMINGUR íslenskra kvenna
sem leita á kvennadeild, eða 54,7%,
hafa einhvern tímann á ævinni orðið
fyrir ofbeldi af einhverju tagi. Af þeim
hefur helmingurinn, eða fjórðungur
allra kvenna sem leita á kvennadeild,
orðið fyrir langvarandi áhrifum af
þeirri reynslu. Þá kemur einnig fram í
grein í læknatímaritinu Lancet að
langfæstar kvennanna hafi rætt
þessa reynslu sína við kvensjúkdóma-
lækni í síðustu heimsókn eða innan
við 4%.
Kynferðislegt ofbeldi
algengast á Íslandi
Þóra Steingrímsdóttir, læknir á
kvennadeild Landspítala – háskóla-
sjúkrahúss, sá um framkvæmd rann-
sóknarinnar, sem er samnorræn, á Ís-
landi. Rannsóknin er mjög viðamikil
og segir Þóra að einungis hafi verið
unnið úr hluta af niðurstöðunum. Við
komu á kvennadeild Landspítala –
háskólasjúkrahúss var spurningalisti
lagður fyrir eitt þúsund íslenskar
konur yfir 18 ára aldri en 67% svör-
uðu listanum. Þá tók könnunin einnig
til Danmerkur, Finnlands, Noregs og
Svíþjóðar. Listarnir voru lagðar fyrir
allar konur sem leituðu á kvenna-
deild, aðrar en þær sem komu þangað
vegna meðgöngu og fæðingar.
Þóra segir tölurnar fyrir Ísland
vera nokkuð svipaðar og á hinum
Norðurlöndunum en þó skeri Ísland
sig úr hvað kynferðislegt ofbeldi varð-
ar en alls sögðu 33% íslensku þátttak-
endanna að þau hefðu einhvern tím-
ann á ævinni orðið fyrir kynferðislegu
ofbeldi. Ofbeldinu var skipt í þrjá
flokka, vægt, miðlungs og alvarlegt.
Af þeim íslensku konum sem sögðust
hafa verið beittar alvarlegu kynferð-
islegu ofbeldi, þ.e. samræði, sögðu
10,4% að ofbeldið hefði verið fyrir
átján ára aldur, 8,9% voru átján ára
eða eldri og 3,1% voru beittar slíku of-
beldi bæði fyrir og eftir átján ára ald-
urinn. Þá sögðust 26,3% kvennanna
ekki hafa jafnað sig á því að hafa verið
beitt kynferðislegu ofbeldi.
Þóra segir að í rannsókninni hafi
meðal annars hafi verið spurt hvort
viðkomandi kona hafi einhvern tím-
ann fengið líflátshótun og að 8%
kvenna sem leita á kvennadeild hafi
svarað því játandi. Algengast var þó í
Finnlandi að konu hefði verið hótað
lífláti en 20% finnsku þátttakenda
sögðust hafa orðið fyrir því.
Í inngangi greinarinnar í Lancet er
vitnað til yfirlýsingar Sameinuðu
þjóðanna þar sem kemur m.a. fram að
ríki heims skuli tafarlaust leita allra
viðeigandi leiða til að afnema ofbeldi
gegn konum.
Hætt við rangri greiningu
Þóra segir rannsakendurna hafa
lagt upp með þá tilgátu að þær konur
sem hafi orðið fyrir kynferðislegu of-
beldi verði til þess að þær fái frekar
ýmiss konar einkenni frá kynfærum
og þurfi því oftar að leita til kvensjúk-
dómalæknis en aðrar konur vegna
ýmiss konar kvilla. Sárafáir
læknanna vita af því að sjúklingurinn
hefur verið beittur kynferðislegu of-
beldi. „Þó svo að við vitum að þetta er
örugglega jafnmikill valdur að ýms-
um sjúkdómum eða einkennum eins
og t.d. reykingar og háþrýstingur, þá
skirrumst við við að spyrja. Konurnar
gera sér enga grein fyrir því að þetta
skipti máli og segja okkur ekki frá
þessu heldur,“ segir Þóra.
Í grein Lancet segir að hætt sé við
því að slíkir sjúklingar fái ekki rétta
sjúkdómsgreiningu. Þeim er einnig
hætt við því að endurlifa misnotk-
unina í skoðun hjá lækninum og því að
finnast þær vera niðurlægðar og
hættan sé meiri viti læknirinn ekki af
ofbeldisreynslunni. Því er það til bóta
ef kvensjúkdómalæknir spyr sjúk-
linginn um þessa hluti í upphafi heim-
sóknar. Hann gæti svo rætt um það
við viðkomandi hvernig best sé að
framkvæma skoðunina, eða hugsan-
lega sleppa einhverjum hluta hennar,
til að komast hjá því að valda sjúk-
lingnum frekari áföllum.
Þá velta greinarhöfundar í Lancet
því einnig fyrir sér hvers vegna ein-
ungis helmingur þeirra sem beittar
eru ofbeldi segist enn líða fyrir þessa
reynslu sína. Ástæða þess að sumar
konur finna ekki fyrir áhrifum kann
að vera sú að þær hafi leitað sér hjálp-
að og unnið úr reynslunni, hafi ekki
verið beittar eins alvarlegu ofbeldi
eða séu ekki eins viðkvæmar fyrir of-
beldi. Þá segir að með því að skoða
betur þennan hóp mætti fá vísbend-
ingar um hvernig unnt sé að bæta
meðferð fyrir konur sem beittar hafa
verið ofbeldi. Þá er einnig velt upp
þeirri spurningu hvort vera kunni að
sumar þessara kvenna tengi ekki
saman orsökina og afleiðinguna og
séu í raun að kljást við afleiðingarnar
á degi hverjum en tengi þær ekki of-
beldinu.
Rannsókn meðal kvenna sem leituðu til kvennadeildar Landspítalans
Helmingur kvenna einhvern
tímann orðið fyrir ofbeldi
Fleiri
brottflutt-
ir Íslend-
ingar en
aðfluttir
Á ÖÐRUM fjórðungi ársins
fluttu 730 einstaklingar til
landsins og 697 frá því. Brott-
fluttir Íslendingar voru 82
fleiri en aðfluttir en aðfluttir
erlendir ríkisborgarar voru
115 fleiri en brottfluttir, sam-
kvæmt tölum frá Hagstofu Ís-
lands.
Straumur fólks til höfuð-
borgarsvæðisins heldur áfram
og eru aðfluttir á höfuðborg-
arsvæðið 136 fleiri en brott-
fluttir á öðrum fjórðungi árs-
ins. Af einstökum
sveitarfélögum fluttust flestir
til Reykjavíkur og Hafnar-
fjarðar, en flestir frá Stykk-
ishólmi, Garðabæ og Kópa-
vogi.
Aðeins tvö landsvæði utan
höfuðborgarsvæðisins voru
með fleiri aðflutta en brott-
flutta. það voru Austurland,
þar sem fjölgaði um 63 ein-
staklinga, og Norðurland
eystra þar sem við bættust 22.
Flestir fluttu frá Vesturlandi
og Vestfjörðum.