Morgunblaðið - 21.09.2003, Page 2

FRÉTTIR
2 SUNNUDAGUR 21. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
LISTAFÓLK VILL BÆTUR
Fimm listamenn sem sýndu verk
sín á kristnihátíð á Þingvöllum sum-
arið 2000 krefjast þess að kristnihá-
tíðarnefnd greiði þeim skaðabætur
fyrir verkin sem eyðilögðust í veðri.
Telja þeir bótaskyldu nefndarinnar
byggjast fyrst og fremst á 16. kap.
Þjófabálks Jónsbókar. Lögmaður
listamannanna segir að náist ekki
samkomulag komi til greina að
stefna nefndinni til greiðslu bótanna.
Fundað um Írak í Berlín
Leiðtogar Bretlands, Frakklands
og Þýzkalands komu í gær saman í
Berlín til að freista þess að berja í
bresti samstarfs þessara þriggja for-
ysturíkja Evrópusambandsins í al-
þjóðamálum, sem beið mikinn
hnekki út af Íraksstríðinu. Eftir
tveggja tíma hádegisverðarfund í
þýzku höfuðborginni ávörpuðu leið-
togarnir blaðamenn og sögðust með-
al annars hvetja til þess að stjórn-
artaumarnir í Írak yrðu „eins fljótt
og auðið er“ færðir í hendur heima-
manna. Jafnframt bæri að fela Sam-
einuðu þjóðunum stórt hlutverk í
endurreisnarstarfinu í landinu.
Kvótaverð hefur lækkað
Verð á leigukvóta hefur lækkað
um þriðjung frá því í apríl á síðasta
ári en þá var verðið í hámarki.
Fylgni er milli kvótaverðs og fisk-
verðs en þó er það ekki algilt. Verð á
aflamarki hækkaði greinilega meira
en fiskverðið á fiskveiðiárinu 2001/
2002.
Offramleiðsla ógnar afkomu
Svínabændur segja slæmt ástand
í sauðfjárrækt ekki vegna offram-
leiðslu á svínakjöti líkt og forysta
bænda hafi haft á orði. Svínabændur
séu í sömu aðstöðu og sauð-
fjárbændur og eigi erfitt með að
losna við framleiðsluna. Ari Teitsson
segir offramleiðslu ógna afkomu
bænda.
Dúnn til Bandaríkjanna?
Hugsanlega verður íslenskur æð-
ardúnn fluttur út til Bandaríkjanna
en hingað til hefur það verið óleyfi-
legt vegna dýraverndunarsjón-
armiða. Nú hafa Bandaríkjamenn
hins vegar í hyggju að heimila inn-
flutning á íslenskum dúni eftir að
hafa kynnt sér hvernig hans er aflað
hér á landi.
Heitt
blóð á
hafinu
„Illa innrættir menn ræna stúlkum niður í tíu ára aldur og hneppa í kynlífsþrælkun“/2
Björgvin Gíslason
Með gítar í hendi frá 13 ára aldri
„Kann ágæt-
lega við mig í
kjallaranum
heima.“
Prentsmiðja
Morgunblaðsins
Hvalir áttu sér fáa vini hér á landi fyrir hálfri öld, Kjarval var einn þekktasti hvalfriðunarsinninn. Sjómönnum var uppsigað við há-
hyrninga sem tættu í sundur síldarreknet. Kristján Jónsson kynnti sér stríðið gegn háhyrningum á sjötta áratugnum, bandarískir her-
menn komu þá sjómönnum til hjálpar og beittu rifflum gegn dýrunum, einnig var varpað á þau djúpsprengjum úr flugvélum./B8
Sunnudagur
21. september 2003
Yf ir l i t
Í dag
Sigmund 8 Þjónusta 35
Listir 20/23 Kirkjustarf 35
Af listum 22 Dagbók 36/37
Forystugrein 24 Krossgáta 38
Reykjavíkurbréf 24 Auðlesið efni 39
Skoðun 26/27 Leikhús 40
Hugvekja 29 Fólk 40/45
Minningar 30/33 Bíó 43/45
Bréf 34 Sjónvarp 46
Myndasögur 34 Veður 47
* * *
EF SVO fer fram sem horfir verður
heimilt að flytja út íslenskan æðar-
dún til Bandaríkjanna um áramótin.
Drög að nýrri reglugerð, sem kveð-
ur á um slíka heimild, voru birt í
Bandaríkjunum hinn 5. september
sl., en hagsmunaaðilar þar í landi
hafa þrjá mánuði til að gera athuga-
semdir við drögin. Frá þessu er
greint í Stiklum, vefriti viðskipta-
skrifstofu utanríkisráðuneytisins.
Ekki hefur verið heimilt að flytja
inn æðardún til Bandaríkjanna
fram að þessu þar sem æðardúnn
flokkast þar undir afurðir friðaðra
fuglategunda. „Tilurð reglugerðar-
draganna má rekja til þess að
Bændasamtökin, Æðarræktarfélag
Íslands og íslensk stjórnvöld vöktu
athygli bandarískra ráðamanna og
fulltrúa bandaríska sendiráðsins á
Íslandi á sérstöðu íslensks æðar-
dúns,“ segir í Stiklum. Þar segir að
dúntekja hér á landi skaði ekki fugl-
inn en víðast hvar annars staðar sé
fuglinn aflífaður. Dýraverndunar-
sjónarmið í bandarískum lögum eigi
því ekki við um íslensku framleiðsl-
una. Æðarfuglinn var friðaður hér á
landi árið 1849 og er Ísland eitt
fárra landa sem friðað hafa fuglinn.
Mikilvægt fyrir bændur að
sækja á fleiri markaði
Japan og Þýskaland hafa hingað
til verið stærstu markaðssvæðin
fyrir íslenskan æðardún. Árni Snæ-
björnsson, ráðunautur hjá Bænda-
samtökunum, segir í samtali við
Morgunblaðið, að mikilvægt sé fyrir
íslenska æðarbændur að sækja inn
á fleiri markaði því það minnki
áhrifin af verðsveiflum og áhættu á
einstökum mörkuðum. Með fleiri
mörkuðum sé m.ö.o. verið að
tryggja að „eggin séu ekki öll í sömu
körfunni“.
Að sögn Árna hafa verið flutt út
um 3.000 kíló af æðardúni á ári und-
anfarin ár. Það séu verðmæti upp á
um 200 milljónir króna á ári. Um
fjögur hundruð æðarbændur eru á
landinu og hafa nokkrir þeirra sínar
megintekjur af æðarbúskap.
Morgunblaðið/Einar Falur
Nýr markaður gæti
opnast fyrir æðardún
ÁKVEÐIÐ hefur verið að Magnús
Scheving leiki íþróttaálfinn í sjón-
varpsþáttum um Latabæ sem sam-
ið hefur verið um framleiðslu og
sýningu á í Bandaríkjunum við
fyrirtækið Nickelodeon.
Magnús Scheving sagði í samtali
við Morgunblaðið að það væri rétt
að hann myndi leika íþróttaálfinn
í sjónvarpsþáttunum. Að vísu ætti
eftir að ganga frá því skriflega, en
af samtali sem hann hefði átt í
fyrrakvöld um þetta sýndist hon-
um að menn væru afskaplega
ánægðir með þessa niðurstöðu.
Magnús sagði aðspurður að búið
væri að ganga frá öllum lausum
endum varðandi gerð þáttanna,
fjármögnun og öðru slíku. Byrjað
yrði á upptökum í lok nóv-
embermánaðar af fullum krafti.
Það eina sem væri eftir að ganga
frá endanlega væri húsnæði fyrir
upptökurnar, en frá því yrði vænt-
anlega gengið á næstu 4-5 dögum.
Nokkur hús kæmu til greina sem
þeir væru búnir að skoða.
Hann bætti því að hann væri að
fara utan á mánudaginn eftir viku
til að halda fyrirlestur um Latabæ
fyrir viðskiptaaðila Nickelodeon.
Magnús
mun leika
íþróttaálfinn
HAUSTHÁTÍÐ Breiðholtsskóla var
haldin í gær og ýmislegt var þar til
gamans gert. Meðal þess sem var á
dagskrá var skylmingakeppni í
íþróttahúsinu þar sem mættust stál-
in stinn. Þá var handverksmark-
aður og kökubasar fyrir gesti og
gangandi og lúðrasveit Árbæjar og
Breiðholts lék fyrir gesti. Nem-
endur létu líka til sín taka og hljóm-
sveitir nokkurra nemenda skólans
stigu á stokk.
Morgunblaðið/Jim Smart
Barist í Breiðholtsskóla
STORKURINN Styrmir var kvadd-
ur í gær í sérstöku kveðjuhófi í
Fjölskyldu- og húsdýragarðinum,
en hann mun yfirgefa landið á
morgun og halda til Svíþjóðar. Þar
mun Styrmir fá vist á storkabúi á
Skáni, þar sem honum verður
fundinn maki og honum síðan
sleppt næsta vor. Storkar hafa ekki
fasta búsetu hér á landi en í októ-
ber í fyrra villtist Styrmir yfir haf-
ið til Íslands. Í desember var hann
fangaður austur á Héraði og flutt-
ur í Fjölskyldu- og húsdýragarðinn
í Reykjavík, þar sem hann hefur
dvalist í góðu yfirlæti og verið vin-
sæll meðal gesta. Síðasti vetur var
honum þó nokkuð harður og verð-
ur Styrmir því eflaust feginn að
komast í hlýrra umhverfi.
Morgunblaðið/Jim Smart
Styrmir
kveður Ísland
AUÐLESIÐ efni birtist í fram-
tíðinni á sunnudögum í Morg-
unblaðinu. Í dag er efnið á blað-
síðu 39. Á síðunni birtast helstu
fréttir liðinnar viku á auðlesnu
máli.
Auðlesið
efni á sunnu-
dögum
FLESTIR kennarar í framhalds-
skólum á Íslandi eru miðaldra karl-
menn eða eldri. Fáir kennarar þess-
ara skóla hafa stundað
framhaldsnám í háskóla, samkvæmt
athugun Hagstofu Íslands.
Flestir kennarar á framhalds-
skólastiginu eru á aldrinum 40–49
ára eða 491 (31%) og 462 (29%) eru
á aldrinum 50–59 ára. Að auki eru
213 kennarar (14%) sextugir eða
eldri. Eru því nálægt 3 af hverjum 4
kennurum (74%) 40 ára og eldri en
kennarar yngri en 40 ára eru ein-
ungis 26% hópsins.
Konur 54% starfsmanna
Alls störfuðu 2.183 einstaklingar í
skólum á framhaldsskólastigi í land-
inu í mars 2002 í 2.179 stöðugildum.
Þá er öll yfirvinna meðtalin. Konur
eru 54% starfsmanna og karlar
46%. Um 69% einstaklinga eru í
fullu starfi eða meira en um 13%
starfsfólks er í minna en hálfu
starfi.
Hlutastörf eru mun algengari
meðal kvenna en karla. Af 683 ein-
staklingum sem eru í minna en heilli
stöðu eru konur 69% en karlar 31%.
Af 36 skólameisturum framhalds-
skóla eru 29 karlar (81%) og 7 kon-
ur (19%). Aðstoðarskólameistarar
eru 27, þar af 22 karlar (81%) og 5
konur (19%). Karlar eru einnig í
meirihluta meðal annarra stjórn-
enda og sérfræðinga. Þegar störf á
skrifstofu, við ræstingu eða þjón-
ustu hvers konar eru skoðuð snúast
kynjahlutföllin við en þar er hlutur
kvenna á bilinu 73–84%.
76% hafa lokið prófi
á háskólastigi
Alls hafa 76% starfsfólks við
kennslu lokið fyrsta prófi á háskóla-
stigi, og að auki hafa 14% starfs-
fólks við kennslu lokið meistara-
námi eða viðbótarnámi við fyrstu
háskólagráðu. Alls hafa 29 þeirra
sem fást við kennslu á framhalds-
skólastigi lokið doktorsprófi en það
eru innan við 2% þeirra sem fást við
kennslu.
Ekki er að merkja verulegan
kynjamun á menntun starfsfólks við
kennslu ef frá er talið doktorsprófið,
að sögn Hagstofunnar. Af 29 starfs-
mönnum við kennslu með doktors-
próf eru 26 karlar en 3 konur.
Starfsfólk í framhaldsskólum
Flestir kennarar
eru miðaldra
karlmenn VEÐURSTOFAN ráðleggur fólki aðvera ekki að óþörfu á ferli utandyra í
dag, sunnudag, og festa kirfilega
lausa muni sem gætu fokið. Í tilkynn-
ingu frá Veðurstofunni segir að kröpp
lægð sé yfir Grænlandssundi, 984 mb,
sem þokist austur og dýpki. Líklegt
er að lægðin verði komin austur fyrir
land í hádeginu í dag. „Gengur í norð-
an og norðvestan storm, þ.e. vind-
hraði yfir 20 metra á sekúndu, á öllu
landinu á morgun [í dag] og kólnar í
veðri. Búast má við snörpum vind-
hviðum sunnan Vatnajökuls og á
Austfjörðum. Útlit fyrir talsverða
snjókomu eða slyddu norðan- og aust-
anlands,“ segir í tilkynningunni.
Veðurstofa Íslands
Viðvörun
vegna
veðurs