Morgunblaðið - 21.09.2003, Blaðsíða 19

sýsluskrifstofunni og fór út að ganga
mér til hugarhægðar. Þegar ég lagð-
ist til svefns um kvöldið sá ég enn bet-
ur en áður að ég myndi ekki snúa aft-
ur til Eskifjarðar.
Á Hlíðarenda
Margs átti ég þó að minnast frá
uppvaxtarárum mínum á Eskifirði.
Þar hafði ég lifað gleði- og sorg-
arstundir í húsi fjölskyldunnar. For-
eldrar mínir höfðu byggt steinhús
áfast timburhúsi sem afi minn og
amma byggðu, einu nafni hétu þessi
samföstu hús Hlíðarendi. Þar bjuggu
auk okkar og afa og ömmu þrjú systk-
ini móður minnar sem öll voru gift og
áttu börn. Árið 1922 fluttu tveir bræð-
ur mömmu í hús sem þeir byggðu
saman fyrir ofan Hlíðarenda og
nokkru seinna byggðu móðursystir
mín og maður hennar sér hús rétt hjá.
Þótt þröngt væri bar ekki á ósætti.
Fólkið stóð vel saman, ef vel gekk var
það gleði allra, ef illa gekk urðu allir
leiðir.
Afi og amma áttu marga vini úti um
sveitir og engum var úthýst. Ég vakn-
aði oft við að það voru komnir gestir í
rúmið til mín. Þetta þótti alveg sjálf-
sagt.
Afleiðingar heilsuleysis
Ég var heilsulítill frá tólf ára aldri
og hef raunar aldrei jafnað mig til
fulls. Ég fékk snert af lömunarveiki
og einnig beinkröm. Mér var þungt
um gang og fætur mínir og hendur af-
löguðust lítillega. Kannski hef ég þol-
að illa langar stöður í beitningaskúrn-
um?
Fermingarárið mitt var ég sendur
suður til lækninga í Reykjavík. Matt-
hías Einarsson læknir skoðaði mig og
gaf mér styrkjandi meðul. Hann ráð-
lagði mér að baða mig upp úr hrein-
um sjó og vera mikið úti við. Ég
reyndi að fara eftir þessu.
Mikil gróska var í útgerðarlífi á
Eskifirði frá því ég man eftir mér og
fram eftir. Fimm stór útgerðarfyrir-
tæki voru þar sem veittu öllum sem
vildu vinnu. Síðar fóru þessi fyrirtæki
á hausinn.
Ég fór til sjós en þoldi það illa, fór
einn róður en fann að þetta átti ekki
við mig og vann vertíðina á enda sem
beitningastrákur. Síðan tók ég það til
bragðs að ráða mig til tveggja systra
að Rauðabergi sem voru kunnugar
mömmu. Þar var mér hlíft við erfiðis-
vinnu, fékk gott viðurværi og heilsu
og stækkaði nokkuð.
Ég hef þó alla tíð verið fremur smá-
vaxinn, líklega vegna veikindanna.
Mér var strítt nokkuð um tíma en það
lagðist af þegar ég fór að taka þátt í
félagslífi.
Þátttaka mín í félagsstarfi hófst í
barnastúku, síðan gerðist ég skáti, fór
í lúðrasveit og karlakór, svo eitthvað
sé nefnt. Ég gekk í barnastúkuna 31.
janúar 1925 og var tekinn inn við há-
tíðlega athöfn sem hafði mikil áhrif á
mig. Jón Valdimarsson, sá sem gaf
mér myndina fyrrnefndu, var gæslu-
maður stúkunnar. Hann vildi ekki að
við temdum okkur ljótt orðbragð,
sagði að það væri „eins og forarblett-
ur á hvítum silkikjól“.
Barnastúkan lagðist af þegar minn
árgangur óx upp úr henni en þá var
stúkan Björk endurvakin, það gerði
Pétur Sigurðsson regluboði. Hann fór
um alla Austfirði og blés lífi í dauðar
og hálfdauðar stúkur og stofnaði nýj-
ar. Á árum Spánarvínanna gekk
bruggalda yfir. Við stúkufélagar
börðumst harðri baráttu gegn áfeng-
isbölinu, fórum meira að segja í hús
og hirtum tæki og fleygðum þeim. Við
tókum marga drykkjumenn inn í
stúkuna og hjálpuðum þeim.
Í Stykkishólmi
Ég komst að við verslunarstörf á
Eskifirði og 22 ára gamall varð ég
sýsluskrifari hjá Magnúsi Gíslasyni,
sýslumanni á Eskifirði. Ég var fljótur
að skrifa, það hjálpaði mér mikið.
Sýslumenn höfðu þá visst fé til um-
ráða en ríkisbókhald var ekki komið
til sögunnar. Magnús Gíslason sýslu-
maður þar eystra hafði komið á góðu
bókhaldi embættis síns. Hann varð
þingmaður og fór svo í stjórnarráðið.
Hann sendi Emil Björnsson, sem var
sýsluskrifari með mér á Eskifirði, í
eftirlitsferðir til þess að sjá hvernig
ástandið væri hjá hinum ýmsu sýslu-
mönnum. Ekki þótti honum ástandið
nógu gott hjá sýslumanninum hér í
Stykkishólmi og sendi mér skeyti.
Bauð mér tímabundna stöðu sem
sýsluskrifari í Stykkishólmi og átti ég
að koma lagi á bókhaldið þar og fá 300
krónur í kaup á mánuði, sem var tölu-
vert meira en ég hafði hjá sýslumann-
inum á Eskifirði.
Ég ræddi þetta við helsjúka móður
mína og okkur kom saman um að ég
gæti ekki neitað svo góðu boði. Vegna
þess að sýslumaður hafði ekki, svo
sem fyrr gat, tekið farangur minn úr
Súðinni var ég í vandræðum með
fatnað er ég kom í Hólminn. En þá
kom til mín góður maður og kvaðst
geta fengið systur sína til að þvo fötin
mín og pressa þannig að ég gæti farið
í þau hrein fyrsta vinnudaginn. Þetta
gekk eftir og mér leið snöggtum bet-
ur.
Mér leist hins vegar ekki á blikuna
þegar ég kom til starfa á sýslumanns-
skrifstofunni í Stykkishólmi, þar ríkti
óreiða í bókhaldinu og sjálfur fékk
sýslumaður mér í hendur lykla að
peningaskápnum og bað mig að varð-
veita þá – hann var heiðarlegur mað-
ur en nokkuð taugaveiklaður og
óreglusamur.
Ég þekkti ekki nokkurn mann í
Stykkishólmi en gekk umsvifalaust í
stúkuna þar og Sjálfstæðisfélagið
Skjöld. Von var á kolaskipi þegar ég
var nýkominn í bæinn. En skipið fórst
og í kjölfar þess var ég af hálfu sýslu-
mannsembættisins látinn fara í hvert
hús til þess að athuga kolabirgðirnar.
Þannig hitti ég meginhluta bæjarbúa.
Á því ferðalagi kom sér vel að ég hafði
byrjað á að kaupa mér skóhlífar – göt-
urnar í Stykkishólmi voru slæmar yf-
irferðar í þá daga.
Ekki löngu eftir að ég kom hingað í
Hólminn fór ég að fara með gaman-
vísur á skemmtunum. Þetta vakti
mikla athygli. Ég hafði tekið þetta
fyrir á Eskifirði og fékk nú vin minn
að austan til að koma í Hólminn og að-
stoða mig. Ég útvegaði honum vinnu
hjá Sigurði Ágústssyni og hann lék
svo undir hjá mér á skemmtunum
þegar þess þurfti.
Ég hef samið ógrynni af gamanvís-
um og flutt á fjölda samkoma, bæði
dansleikjum og alls kyns hátíðum. Oft
hef ég lagt út af bæjarfréttum eða þá
atburðum úr þjóðlífinu en fjölda-
margt annað hefur orðið mér að yrk-
isefni í áranna rás – meira að segja
hef ég snúið ljóðum stórskáldanna,
eins og t.d. Páls Ólafssonar:
af víni
Morgunblaðið/Guðrún
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. SEPTEMBER 2003 19
Lágmúla 4: 585 4000 • Hlí›asmára: 585 4100
Keflavík: 420 6000 • Akureyri: 460 0600 • Selfossi: 482 1666
og hjá umbo›smönnum um land allt. www.urvalutsyn.is
Úrval-Úts‡n
Sikiley
Enn eru örfá sæti laus í
einstæ›a ævint‡rafer› til Sikileyjar undir
fararstjórn Kristins R. Ólafssonar. Missi› ekki
af stórkostlegu tækifæri til a› kynnast stórbrotinni
náttúrufegur›, ævafornum menningarver›mætum,
ítalskri matarger›arlist og sólartöfrum
Mi›jar›arhafs.
Líflegasta borgin í Bandaríkjunum og gri›asta›ur fleirra
sem vilja njóta tilverunnar eftir sínu eigin höf›i.
fieir sem kunna a› meta gróskumiki› mannlíf, gó›an
amerískan mat og heillandi umhverfi, eiga eftir a›
upplifa einstakt ævint‡ri vi› Gullna hli›i›.
Heillandi borgarstæ›i og tígulegar byggingar frá fyrri
tímum. Edinborgarkastali og hæ›irnar sjö sem umlykja
borgina gefa henni einkar fallega umgjör›.
Hótel Úrvals-Úts‡nar eru í göngufæri vi› flest fla› sem
gerir Edinborg a›la›andi.
Höfu›borg og hjarta Evrópusamstarfsins, töfrandi
veröld flar sem auganu mæta fortí› og nútími, flröngar
götur í gamla bænum, glæsilegar byggingar, gar›ar og
torg. Veitingahúsin eiga fáa sína líka og hvergi er hægt
a› njóta fless betur a› gæ›a sér á bjór og súkkula›i.
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
U
RV
2
22
25
9
/0
3
41.560 kr.*
2. okt. - 4. des.
11. - 18. nóvember.
6. - 13. okt.
Barcelona
6. - 9. og 13. - 16. nóvember.
Búdapest
3ja og 4ra nátta fer›ir dagana
9., 10., 23., og 30. október.
Dublin
2. okt. - 4. desember.
Prag
20. - 24. og 27. - 30. nóvember.
Róm
30. okt. - 3. nóv. og 6. - 10. nóvember.
Vínarborg
27. nóv. - 1. desember.
*Innif.: Flug, flugvallarskattar, akstur til og frá flugvöllum erlendis,
gisting me› morgunver›i í tvær nætur og íslensk fararstjórn.
44.190 kr.*
17. - 20. október.
*Innif.: Flug, flugvallarskattar, gisting me› morgunver›i í flrjár nætur
og íslensk fararstjórn. Ekki innif.: Akstur til og frá flugvöllum erlendis.
Sko›unarfer›ir:85.170 kr.*
Ver› í tvíb‡li frá:
*Innifali›: Flug, flugvallarskattar, gisting m/morgunver›arhla›bor›i,
akstur til og frá flugvelli erlendis og íslensk fararstjórn.
Ekki innfali›: Sko›unarfer›ir.
Taormina • Palermo
Eldfjalli› Etna • Siracuse
Borgin Catania og vínsmökkun
Agrigento og Piazza Armerina
99.970 kr.*Ver› frá:
Innifali›: Flug, flugvallarskattar, gisting í 6 nætur án morgunver›ar,
akstur til og frá flugvelli erlendis og íslensk fararstjórn.
Flogi› er me› Loftlei›um/Icelandic
e›a Air Atlanta í beinu leiguflugi.
Brussel
Ver› frá:
15 sæti laus
30 sæti laus
Laus sæti
Laus sæti
Laus sæti
Uppselt
Ver› frá:
San Francisco
Edinborg