Morgunblaðið - 21.09.2003, Blaðsíða 13

nefnd Repúblikanaflokksins segist
rétt byrjuð að kanna feril Deans og
hafði tímaritið Time eftir embættis-
manni nefndarinnar að í haust yrði út-
sendarar hennar á ferðinni í Ver-
mont.
Sagt er að Dean hagnist á því að
innan Demókrataflokksins ríki glund-
roði og óánægja. Reiði Deans endur-
speglar tilfinningar margra í grasrót
flokksins, sérstaklega vegna Íraks, en
í því máli greiddu helstu keppinautar
Deans atkvæði með Bush. Þegar Al
Gore tapaði orrustunni um endurtaln-
inguna í Flórída árið 2000 voru marg-
ir á vinstri væng Demókrataflokksins
sannfærðir um að repúblikanar hefðu
stolið kosningunum. Þeir misstu enn
vindinn úr seglunum þegar þeir sáu
að leiðtogar flokksins í Washington
reyndu að vinna með Bush í lykilmál-
um, þar á meðal að því að koma
skattalækkunum hans í gegn. Þessi
hópur taldi að loks yrði hlustað á hann
þegar flokkurinn galt afhroð í kosn-
ingunum 2002. Þess í stað gerðu þing-
menn demókrata í öldungadeildinni
sér lítið fyrir og lögðu blessun sína yf-
ir stríðið í Írak. Vonbrigði vinstri
vængsins breyttust í reiði.
„Demókratar eru ekki að leita að
einhverjum, sem lofar meiru af þeim
aðferðum og óþoli sem við höfum
mátt búa við undanfarin ár, heldur
einhverjum sem skammast sín hvorki
né blygðast fyrir að segja fyrir hvað
við stöndum,“ sagði Christopher Ed-
ley lagaprófessor sem var bæði ráð-
gjafi Carters og Clintons, í viðtali við
dagblaðið The New York Times í
sumar.
Þegar Dean varð var við þær til-
finningar, sem andstaða hans við
stríðið í Írak vöktu, gekk hann á lagið.
Hann lítur svo á sem baráttan um út-
nefningu flokksins snúist annars veg-
ar um þessa reiði og hins vegar hug-
takið „kjörhæfi“. „Demókratar eru
brjálaðir út í eigin flokk,“ segir hann.
„Þeim finnst forystumenn flokksins
hafa hlaupist undan merkjum.“ Á
kosningafundum hrópar hann: „Ég
heiti Howard Dean og ég er hingað
kominn sem fulltrúi demókratavængs
Demókrataflokksins.“ Skilaboðin fara
ekki fram hjá þeim sem hlýða: demó-
kratar geta hætt að vera hræddir við
að hegða sér eins og demókratar.
Af auðugri fjölskyldu
Howard Dean kemur úr auðugri
fjölskyldu. Faðir hans var einn af
helstu stjórnendum fjármálafyrir-
tækisins Dean Witter Reynolds á
Wall Street. Hann fæddist 1948 og er
elstur fjögurra bræðra. Næstelsti
bróðirinn var myrtur í Laos árið 1974
og voru þar að verki félagar úr
skæruliðahreyfingunni Pathet lao.
Þetta atvik hafði mikil áhrif á elsta
bróðurinn. Howard gekk í Yale-há-
skóla á sama tíma og George Bush.
Hann var andvígur stríðinu í Víet-
nam, en kveðst lítinn þátt hafa tekið í
mótmælum. Hann fékk undanþágu
frá herskyldu vegna bakveiki sem enn
veldur honum óþægindum. Þegar
hann lauk háskóla fór hann til Aspen í
Colorado þar sem hann var á skíðum,
en prófaði einnig marijúana og drakk
bjór milli þess sem hann vann við
uppvask og í byggingarvinnu. Þegar
hann fékk nóg af því ákvað hann að fá
sér vinnu og eftir nokkra umhugsun
lá leiðin í fótspor föður hans á Wall
Street, en hann var ekki ánægður og
hóf að undirbúa sig undir nám í lækn-
isfræði á laun. Þegar fjölskyldan
komst að því ákvað hann að hella sér
út í læknisfræðina af krafti og innrit-
aði sig í Albert Einstein-læknaskól-
ann í Bronx í New York.
Aðhaldssamur í fjármálum
Howard fór í sérnám í Burlington í
Vermont og þar hófst hans pólitíski
ferill hægt og sígandi. Hann byrjaði á
að beita sér í átaki fyrir hóp sem barð-
ist fyrir bættum hjólreiðastígum, en
brátt var hann kominn á kaf í að að-
stoða í kosningabaráttu Jimmys Car-
ters fyrir endurkjöri árið 1980. Þaðan
lá leiðin á ríkisþingið í Vermont og
tæpum áratug síðar bauð hann sig
fram til vararíkisstjóra. Örlögin hög-
uðu því síðan þannig að Richard
Snelling ríkisstjóri lést í ágúst 1991
og þar með var Dean kominn í rík-
isstjórastólinn. Kjörtímabil ríkis-
stjóra í Vermont er aðeins tvö ár.
Dean var kjörinn ríkisstjóri 1993 og
var endurkjörinn fjórum sinnum. Í
síðustu kosningunum munaði reynd-
ar aðeins hálfu prósentustigi á honum
og andstæðingi hans og ákvað hann
þá að fara að undirbúa frekari land-
vinninga. Hann lagði mjög hart að sér
í að skila hallalausum fjárlögum í Ver-
mont, en það er eina ríkið í Bandaríkj-
unum þar sem ekki er í stjórnarskrá
að þau skuli vera hallalaus. Í ríkis-
stjóratíð sinni varðist hann þrýstingi
um að auka útgjöld og knúði þess í
stað fram skattalækkanir í tvígang og
borgaði niður skuldir ríkisins. Í lok
síðasta fjárlagaárs var 10,4 milljarða
afgangur á fjárlögum Vermont og er
honum þakkaður sá árangur.
Dean er aðeins á vinstri væng
flokksins í einu máli og það er Írak.
Hann liggur ekki á því að hann
hyggst ganga harðar fram í barátt-
unni gegn hryðjuverkum en George
Bush. Búist er við að hann yrði ekki
síður harður í horn að taka í fjármál-
um kæmist hann til valda í Wash-
ington en hann var í Vermont og jafn-
tregur til að efna til útgjalda og hann
var í ríkisstjórastóli. Það gæti því orð-
ið lítið svigrúm fyrir dýra félagsmála-
pakka undir hans stjórn.
Á þessu stigi málsins er ógerningur
að segja hversu langt Dean mun ná.
Forkosningarnar hefjast í febrúar og
verður fyrst kosið í New Hampshire
og Iowa. Sigrar þar eru mjög mik-
ilvægir upp á framhaldið því að kosn-
ingarnar ganga mjög hratt fyrir sig.
Fréttaskýrendur velta mjög vöngum
yfir því hvaða áhrif framboð hans
muni hafa á forkosningar demókrata
og íhuga hvort andstæðingar hans
muni reyna að yfirbjóða hann í and-
stöðunni við Bush og vera búnir að
mála sig út í horn þegar að kosninga-
baráttunni kemur. Aðrir segja hins
vegar að Dean muni halda áfram að
beita sömu aðferðum í forkosningun-
um og tryggja sér þannig stuðning
óánægðra demókrata, en verða fljót-
ur að skipta um kúrs og hlaupa inn á
miðjuna í baráttunni við Bush nái
hann útnefningu og hamra á efna-
hagsmálunum. Fyrst þarf hann hins
vegar að ná útnefningunni og það er
langur vegur í það. En það er ljóst að
Howard Dean hefur tekist að setja
sitt mark á hina pólitísku umræðu í
Bandaríkjunum og beina henni í nýj-
an farveg.
forystu
kbl@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. SEPTEMBER 2003 13
Toppárangur
með
þakrennukerfi
þakrennukerfi
Fagm
enns
ka
í
fyrir
rúmi
BLIKKÁS EHF.
SKEMMUVEGUR 36
200 KÓPAVOGUR
SÍMI 557 2000 - FAX 557 4111
Söluaðilar um land allt
Njótum þess saman
Sölutímabil 21. sept. - 1. okt.
Ferðatímabil - Amsterdam:
Október og nóvember.
Lágmarksdvöl í Amsterdam: Aðfaranótt sunnudags.
Börn, 2ja - 11 ára, fá 50% afslátt af punktum.
Börn, yngri en 2ja ára, fá 90% afslátt af punktum.
Vörðufélagar sjá punktastöðu sína á
www.icelandair.is/vildarklubbur
Hafið notendanafn og lykilorð við höndina.
Vörðufélagar Haustrómantík og sól
á einstöku tilboðsverði
19.830 kr. + 10.000 ferðapunktar
Tryggið ykkur sæti á sölu skrifstofum eða Fjarsöludeild Icelandair í síma 50 50 100
(svarað mánud.-föstud. kl. 8-20, laugard. kl. 9-17 og sunnud. kl. 10-16) eða á
www.icelandair.is/vildarklubbur
Amsterdam
31.320 kr. + 15.000 ferðapunktar
Orlando
48.170 kr. á mann í tvíbýli
Orlando (1-3 vikur)
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
IC
E
22
30
3
09
/2
00
3

Innifalið: Flug, flugvallarskattar og þjónustugjald.
Innifalið: Flug, flugvallarskattar og þjónustugjald.
Innifalið: flug, gisting í 8 nætur á Best Western Plaza,
flugvallarskattar og þjónustugjöld.
Brottför 1., 5. og 8. desember
Heimkoma 9., 16. og 23. desember
Brottför 1., 5. og 8. desember
Heimkoma 9., 16. og 23. desember
Verðdæmi: