Morgunblaðið - 21.09.2003, Blaðsíða 34

34 SUNNUDAGUR 21. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
Í MORGUNBLAÐINU 6.9. sl.
birtist athyglisverð frétt um tilboð
grænfriðunga til íslenskra stjórn-
valda. Grænfriðungar buðust til að
hvetja félagsmenn sína til ferðalaga
til Íslands, og m.a. til að skoða
hvali, ef Íslendingar hættu vísinda-
veiðum á hrefnu. Sem sagt hið
besta tilboð að mínu mati.
Stuttu eftir að Íslendingar hófu
hvalveiðar að nýju gagnrýndu
nokkrir finnskir samkennarar mín-
ir þetta uppátæki Íslendinga, og
einn þeirra (náttúrufræðingur),
sagðist einmitt hafa sniðgengið
ferðalög til Noregs útaf hvalveið-
unum þar. En þessi kona (sam-
kennarinn) hefur komið tvisvar
sinnum til Íslands í finnskum hóp-
um sem ég hef farið með þangað. Í
annarri ferðinni fórum við einmitt í
hvalaskoðunarferð.
Og eins og ég nefndi í grein
minni í lesendadálknum 27.6. sl. þá
mæli ég eindregið með hvalaskoðun
í stað hvalveiða. En engu að síður
fordæmi ég harðlega stórorða yf-
irlýsingu sjávarútvegsmálaráð-
herra Bretlands við upphaf veið-
anna. En hann hvatti Breta til að
sniðganga íslenskar vörur og ferða-
lög til Íslands vegna hvalveiða Ís-
lendinga. Ég tel nefnilega að Bret-
ar hafi alls ekki efni á að gefa út
siðferðisboðskap fyrir aðrar þjóðir.
Auðvitað ættu Bretar að líta í eigin
barm, og á þeim bæ er af mörgu að
taka. Stríðsreksturinn gegn Írak
undir fölsku yfirskini er gott dæmi.
Sú var tíðin að maður bar virðingu
fyrir Bretum og hinu breska, en
slíkt er varla hægt nú á dögum.
Hingað til Finnlands berst ótrúlegt
magn af alls konar bresku ruslsjón-
varpsefni að engu lagi er líkt, og
breskt gæðasjónvarpsefni virðist á
undanhaldi. Ef marka má sjón-
varpsefnið sem berst þaðan virðist
siðgæðisvitund Breta á hrakhólum,
svo ekki sé nú talað um hin gömlu
góðu gildi eins og breska kurteisi,
en þess í stað virðist drykkjuskap-
ur og lágkúra af ýmsum toga
blómstra. Nýjasta dæmið um nei-
kvæð áhrif frá Bretum hér í Finn-
landi er finnskur sjónvarps-pen-
inga-spurningaþáttur að breskri
fyrirmynd, sem gengur út á að
stjórnandi þáttarins niðurlægir á
illgjarnan hátt þátttakendurna,
sem eru síðan látnir kjósa hvor
annan út úr prógramminu í hverri
umferð undir merkinu veikasti
hlekkurinn. Og allt gengur þetta út
á hið vestræna markaðs- og pen-
ingahyggjusjónarmið, að hinir
veiku skulu víkja, en aðeins þeir
sterku sem græða peninga lifa af. Í
svona spurningaþáttum er þetta
undir nafninu „leikur“ en því miður
stórhættulegur „leikur“ fyrir börn
og unglinga, því hugsunarhátturinn
sem birtist í slíkjum „leikjum“ get-
ur fest rætur í börnunum, og börn-
in geta verið grimm, sbr. stríðni á
skólalóðinni. Og þeim börnum sem
er strítt finnst það langt frá því að
vera „leikur“. Foreldrar ættu að
forða börnunum frá því að glápa á
slíkt sjónvarpsefni, sem grefur
undan siðferðisvitund þeirra. En
um vestrænan heim eru einmitt í
tísku um þessar mundir alls konar
sjónvarpsefni af sama toga, og með
sömu formúlu og nefnt er hér að
framan, sem gengur út á að velta
burtu veikustu hlekkjunum einum
af öðrum í gengdarlausu peninga-
kapphlaupi „leikjanna“.
Margir Bretar viðurkenna að
ýmislegt hefur farið úrskeiðis í
landinu. Fyrrum umhverfismála-
ráðherra Breta, Michael Meacher-
in, lét hafa eftir sér í Guardian-
tímaritinu að stríðsreksturinn gegn
Afganistan og Írak hafi þegar verið
skipulagður áður en hryðjuverka-
árásin 11. sept. í New York átti sér
stað fyrir tveimur árum síðan.
Hann sagði að aðaltilgangurinn
með árásunum hafi verið að ná yf-
irráðum yfir olíunni. Svokölluð bar-
átta USA gegn hryðjuverkum er
málamyndaástæða til að ná heims-
yfirráðum.
Því miður studdu forsætisráð-
herrar Danmerkur og Íslands
dyggilega herför Breta og USA í
Írak sl. vor. Það var mjög langt frá
því að vera rós í hnappagat þessara
ráðherra. Og það var heldur ekki
rós í hnappagat hins íslenska for-
sætisráðherra, þó að foringi her-
ferðarinnar hafi frestað brottför
hinna fjögurra herþotna frá Íslandi
eftir að sá fyrrnefndi hafði grátbeð-
ið hann um það.
Eitt verða menn að hafa í huga:
Stórveldi hugsar lítið um veikustu
hlekkina þegar stefnt er að heims-
yfirráðum eins og fyrrum umhverf-
ismálaráðherra Breta nefndi.
Það eru líka veikir hlekkir í Evr-
ópusambandinu, sem stóru lönd
sambandsins halda utan við öll
áhrifavöld. Skýrasta dæmið um
þróunina í þessum efnum, eru við-
brögð margra áhrifamanna sam-
bandsins við úrslitum kosninganna
um evruna í Svíþjóð 14.9. sl. Svo
mátti skilja að land eins og Svíþjóð
sem hefur nú hafnað með svo af-
gerandi hætti sameiginlegum
gjaldmiðli sambandsins, sé veikur
hlekkur innan Evrópusambandsins
og ekki líklegt til áhrifa.
Finnland er framsækið land og
evran hefur gefist Finnum vel.
Paavo Lipponen, fyrrv. forsætis-
ráðherra Finnlands og núverandi
forseti finnska þingsins, nýtur virð-
ingar innan Evrópusambandsins,
og hann hefur sjálfur sýnt áhuga á
toppstöðu innan sambandsins.
Margir telja hann eiga góða mögu-
leika, og George Parker hjá Fin-
ancial Times skrifaði að hann gæti
jafnvel komið til greina sem forseti
Evrópusambandsins. Svo er bara
að sjá hvort stóru löndin og sterku
hlekkirnir innan sambandsins
stoppi hann af, og komi sínum
mönnum að, til að tryggja sína eig-
in hagsmuni.
BJÖRGVIN BJÖRGVINSSON
myndlistarkennari,
Suður-Finnlandi.
Veikasti
hlekkurinn
Frá Björgvini Björgvinssyni: