Morgunblaðið - 21.09.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 SUNNUDAGUR 21. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Það standa bjórflöskur á sviðinu, tómur sígarettupakki, fulluröskubakki, maður sem ryður orðunum út úr sér, allt eins ogá hefðbundnu ljóðakvöldi. Nema í bakgrunni stendurdrengur með derhúfu og tvo plötuspilara, sem skiptast á
um að hafa orðið, eins og rapparar í battli.
Rímnastríð er að hefjast. Leikreglurnar eru einfaldar. Rapparar
standa á sviðinu, ausa rímuðum svívirðingum hvor yfir annan og sá
kjarnyrtari kemst áfram. Þeir fá mínus fyrir að klára ekki 30 sek-
úndur og mínus fyrir snertingu. Í dómnefnd eru Seppi, sigurveg-
arinn frá í fyrra, og Sjöberg. Fólkið stendur í þjöppu við sviðið eins
og orð í setningu, sem flutt er af Iceberg. Hann hitar upp fyrir
keppnina.
Á Gauknum sitja stelpurnar meðfram veggnum eins og á böllunum
í gamla daga. En nú býður enginn upp í dans. Stúlka með slæðu í
felulitunum strýkur handarbakið á kærastanum.
Höndina geymir hún á lærinu sínu. Næsta stúlka
geymir farsímann á borðinu og bíður eftir að hann
hefji samræður. Rappið dynur á hlustunum. Þeir
sem eru allra svalastir eru með húfu og hreyfa var-
irnar með. Höfuðið ruggar fram og aftur á búknum
eins og það þurfi að herða skrúfu. Rappið ruglar
jafnvæginu.
Iceberg grípur um punginn og veifar hendinni eins og hann vilji
hrista hana af sér. Nafnlausir taka við handarsveiflunum. Áhersl-
urnar í flutningnum undirstrikaðar af bassa, trommum, ískri og búk-
hljóðum; aldrei sér maður skáldin flytja ljóð af þvílíkum funa, glóð-
irnar feykjast yfir áhorfendur. Blaðamaður stöðvar rapparann Evil
Mind frá Sauðárkróki og spyr hvort rapp sé vinsælt í Skagafirðinum.
– Nei, svarar Evil Mind og hlær.
– Þú notar ekki stuðla og höfuðstafi.
– Nei, það kemur kannski seinna, svarar Evil Mind.
Rapparar standa í röð á sviðinu og leikurinn að hefjast. Dregið er
um hverjir lenda saman. Marlon fer illa með fyrsta keppinautinn,
sem gengur af sviðinu áður en yfir lýkur. KJ ber sigurð af Class B
og einkum vekur það lukku er hann klykkir út með:
– Hann er gangsta-útgáfan af Harry Potter.
Það leynir sér ekki á svipnum á Dóra DNA og Stjána úr Af-
kvæmum guðanna að þeim er ekki skemmt er þeir dragast saman.
Nýbúnir að rappa undir viðurnefninu NBC, – No Bullshit Campaign.
Eftir tvær daufar umferðir, þar sem þeir taka hvor á öðrum með
silkihönskum, er framlengt og Dóri DNA tekur kjarnmikla syrpu
sem lýkur á:
– Ber þig með hljóðnema.
Áhorfendur færa honum sigurinn með sterkari undirtektum. Þann-
ig er mikilvægt að ná stungu, sem fellur í kramið hjá áhorfendum.
Marlon lendir gegn KJ og byrjar á því að segja:
– Mér líst betur á þennan, – ég ætla að taka á þessum choco og
brenn’ann.
Þrátt fyrir góða tilburði lýtur hann í lægra haldi og fær ekki dulið
óánægju sína. Hann rýkur af sviðinu. Það er sem renni hamur á
menn og takist þeim vel upp heyrast stunur úr salnum:
– Oaaahhhh!
Hér gildir það sama og í öllum góðum spuna; menn mega ekki
vera of sjálfmeðvitaðir. Flæðið verður að haldast, því margar setn-
ingarnar myndast á augnablikinu. Rímið er óhefðbundið. Nóg er að
sérhljóðarnir séu þeir sömu, t.d. „banani“ og „standa þig“. Það kem-
ur á óvart hversu vel röppurunum tekst að halda dampi. En hvernig
æfir maður sig?
– Ekki með því að battla, segir Dóri DNA. Sumir eru fljótari en
ég, en maður þarf að hafa húmor til að ná til áhorfenda.
Hann kemst langt á húmornum og mætir KJ í úrslitum; báðir úr
sveitinni Bæjarins bestu. Dóri DNA heldur langa tölu sem endar á:
– Ég rek þig úr bandinu.
Átökin eru mikil og teygist úr þeim í þrjár umferðir. Jafnvel þá
þurfa dómararnir tíu mínútur til að yfirvega stöðuna. Robbi úr út-
varpsþættinum Kronik flytur tíðindin; hann úrskurðar KJ sigurinn.
Blaðamaður grípur hann þegar hann stígur niður af sviðinu.
– Hvernig æfir maður sig?
– Það er ekki hægt, svarar KJ og brosir. Bara rappa, rappa,
rappa, rappa, rappa.
Blaðamaður flýtur á mannhafinu út af staðnum. Hendingarnar
eins og flöskuskeyti sem berast með straumnum þeim sem ekki voru
á staðnum. Rímnastríðið er yfirstaðið, en vonandi lýkur því aldrei.
Morgunblaðið/Jim Smart
Rapparar
særa með rími
SKISSA
Pétur Blön-
dal fylgdist
með rímna-
stríði
VERÐ á leigukvóta hefur lækkað
um þriðjung frá því í apríl á síðasta
ári, þegar verðið náði hámarki. Tölu-
verð fylgni er á milli kvótaverðs og
fiskverðs. Þetta kemur fram í út-
reikningum Útvegshússins um
verðþróun aflamarks síðustu fimm
fiskveiðiár.
Útvegshúsið hefur reiknað verð-
vísitölu fyrir aflamark í botnfiskteg-
undum fyrir sl. ár. Með vísitölunni er
búið að taka saman í eina tölu verð á
aflamarki helstu botnfisktegunda.
Hér er aðeins um leigukvóta að
ræða, ekki aflahlutdeild eða varan-
legan kvóta. Krókaaflamark smá-
báta er ennfremur ekki meðtalið í
þessum reikningum. Grunnur vísi-
tölunnar er reiknaður m.v. verð á
aflamarki í september 1998 þegar
Kvótaþing tók til starfa.
Nokkur fylgni virðist vera milli
verðs á fiski og leigukvóta en það er
þó alls ekki algilt. Verð á aflamarki
hækkaði þó greinilega meira en fisk-
verðið á fiskveiðiárinu 2001/2002.
Kvótaverð hækkar yfirleitt alltaf á
tímabilinu janúar til apríl ár hvert
meðan fiskverð lækkar á sama tíma-
bili með auknu framboði á fiski.
Hækkun kvótaverðsins skýrist þá
líklegast af aukinni eftirspurn eftir
kvóta. Á því tímabili sem hér er til
skoðunar var kvótaverð í hámarki í
apríl 2002 þegar vísitalan náði 203.
Það þýðir að kvótaverð hafði þá tvö-
faldast frá september 1998.
Vísitala aflamarksverðs í sl. ágúst-
mánuði var 136 og var nærri 27%
lægri en í ágúst í fyrra þegar vísital-
an var 187. Frá því verðið var í há-
marki í apríl 2002 hefur leiguverð
kvóta hinsvegar lækkað um 33% sé
miðað við vísitölu Útvegshússins.
Innan hvers fiskveiðiárs er verð
aflamarks nær alltaf hæst á vorver-
tíð en lækkar venjulega þegar líða
tekur á fiskveiðiárið. Fiskveiðiárið
2000/01 er þó frábrugðið að þessu
leyti þegar verðið hækkaði jafnt og
þétt eftir því sem leið á fiskveiðiárið.
Verð á þorskkvóta nær alltaf
hærra en í beinum viðskiptum
Verð á leigukvóta þorsks er oft tal-
ið vera óeðlilega hátt m.v. við verð á
afla, sérstaklega gagnvart því verði
sem greitt er fyrir afla í beinum við-
skiptum við fiskkaupendur. Á tíma-
bilinu frá september 1998 til júlí 2003
hefur kvótaverðið til að mynda nær
alltaf verið hærra en meðalfiskverð í
beinum viðskiptum milli útgerða og
vinnslustöðva.
Síðastliðin 5 fiskveiðiár er einfalt
meðalverð þorskkvóta 123 krónur
meðan meðalverð þorsks í beinum
viðskiptum er 104 krónur. Meðal-
verð á fiskmörkuðum er hins vegar
166 krónur. Nokkru hærra hefur
verið greitt að meðaltali fyrir neta-
fisk eða 185 krónur fyrir hvert kíló.
Stærstur hluti þeirra skipa sem
leigja til sín þorskkvóta stundar
netaveiðar.
Hlutfall þorskkvóta af aflaverð-
mæti sveiflast jafnan á bilinu 50 –
100% eftir mánuðum. Að meðaltali
hefur það verið tæplega 75%. Þetta
hlutfall náði hámarki á vorvertíð
2002 og þegar leiguverð þorskkvóta
var afar hátt. Í maí 2002 var fiskverð
þorsks á mörkuðum um 172 krónur
meðan meðalverð leigukvóta var 171
króna. Hlutfall leigukvóta og fisk-
verðs var aftur á móti lægst á tíma-
bilinu janúar – apríl 2001 í kringum
verkfall sjómanna.
Kvótaverðið er stöðugara en fisk-
verðið og virðist breyting á aflaverði
vera nokkurn tíma að skila sér í
breytingu á kvótaverði.
Hlutfall kvótaverðs af aflaverð-
mæti var um 71% meðan Kvótaþing
var starfrækt frá sept 1998 til maí
2001. Frá maí 2001 hefur hlutfallið
verið aðeins hærra eða um 79%.
Engan veginn er þó hægt að fullyrða
að afnám Kvótaþings hafi leitt til
hækkunar á leiguverði þorskkvóta.
Í ágúst sl. var leiguverð þorsk-
kvóta um 130 krónur kílóið á móti um
161 krónu meðalverðs slægðs þorsks
á fiskmörkuðum. Kvótaleigan er því
um 80% af fiskverðinu í mánuðinum.
Í ágúst 2002 var meðalverð þorsk-
kvóta um 159 krónur. Lækkun
kvótaverðs í þorski síðustu 12 mán-
uði nemur því 19,4%. Lækkun þorsk-
kvóta frá apríl 2002 þegar verðið var
í sögulegu hámarki er rúmlega 25%.
Síðustu 12 mánuði hefur meðalverðs
slægðs þorsks á fiskmörkuðum
lækkað um 1,5%.
Kvótaverð hefur
lækkað um þriðj-
ung frá apríl 2002
& % 

! 




 




     

 



#../0.. #...0(( *(((0(# *((#0(* *((*0('







DEILU um eign á stóðhestinum
Hóla-Biskupi, sem seldur var til
Finnlands árið 2001, lauk í Hæsta-
rétti með því að annar eigandi hans
var dæmdur til að greiða hinum eina
milljón króna. Málsatvik voru þau að
kona og karlmaður höfðu gert með
sér samning um að eiga saman hest-
inn að jöfnu en konan tók ákvörðun
um að flytja hestinn úr landi og
tókst ekki að sýna fram á að mað-
urinn hefði veitt henni heimild til út-
flutningsins. Konan hafði áður verið
sýknuð af kröfum mannsins í Hér-
aðsdómi Reykjavíkur.
Í samkomulagi, sem málsaðilar
gerðu árið 1996 kom fram að þeir
ættu hestinn saman að jöfnu. Þar
kom einnig fram, að eftir daga
mannsins myndi konan eignast hlut
hans að fullu en maðurinn átti að
hafa full afnot af hestinum á sumrin
á jörð sinni en konan annan hluta
ársins.
Maðurinn fékk heilablóðfall árið
1999 og var í kjölfarið sviptur fjár-
ræði og honum skipaður lögráða-
maður. Í janúar 2001 fluttu konan
og faðir hennar hestinn út til Finn-
lands en í kjölfarið höfðaði maðurinn
skaðabótamál. Í lögregluskýrslu er
haft eftir konunni að hún teldi sig
eiga þennan hest ein þar sem allar
forsendur upphaflegs samkomulags
milli hennar og mannsins væru
brostnar og hún væri búin að bera
allan kostnað af hestinum undanfar-
in ár.
Hæstiréttur taldi að með því að
flytja hestinn utan án samþykkis
mannsins hefði konan í reynd svipt
hann öllum eignarráðum yfir hest-
inum með ólögmætum hætti og bak-
að sér skaðabótaábyrgð.
Málið dæmdu hæstaréttardómar-
arnir Markús Sigurbjörnsson,
Gunnlaugur Claessen og Ingibjörg
Benediktsdóttir. Lögmaður manns-
ins var
Klemenz Eggertsson hrl. og lög-
maður konunnar Sigurður Sigur-
jónsson hrl.
Bakaði sér
skaðabóta-
ábyrgð með
útflutningi
hestsins