Morgunblaðið - 21.02.2004, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 LAUGARDAGUR 21. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ESSO, Olís og Skeljungur hækkuðu
allt verð á bensíni og dísilolíu á flest-
um stöðvum sínum um miðja vikuna.
Verð á 95 oktana bensíni í sjálfs-
afgreiðslu er nú í nær öllum tilvikum
hið sama hjá olíufélögunum þremur
á höfuðborgarsvæðinu eða 95,70 aur-
ar lítrinn og lítrinn af dísilolíu á 38,10
krónur. Hjá ESSO Express og ÓB
bensíni kostar lítrinn 94,50 af 95 okt-
ana bensíni, hjá Orkunni er verðið
ýmist 92,4 krónur lítrinn eða 93,30
en hjá Atlantsolíu í Kópavoginum
kostar lítrinn 92,50.
Bensínið
hækkar aftur
UTANRÍKISRÁÐHERRA kynnti
fullgildingu fríverslunarsamnings
EFTA-ríkjanna við Chile og tvíhliða
landbúnaðarsamnings milli Íslands
og Chile á ríkisstjórnarfundi í gær.
Halldór Ásgrímsson segir að áður
hafi EFTA-ríkin gert fríverslunar-
samning við Mexíkó en sá samningur
hafi reynst vel og opnað fyrir verslun
og samstarf við fyrirtæki í Mexíkó.
Viðskipti Íslands og Chile séu um-
talsverð fyrir og hann geri sér því
vonir um að fríverslunarsamningur-
inn geti skapað enn frekari tækifæri
á viðskiptasviðinu fyrir bæði Ísland
og Chile.
Fríverslun-
arsamning-
ur við Chile
VEXTIR óverðtryggðra bílalána hjá
VÍS lækka úr 10% í 9,8% og vextir
verðtryggðra bílalána lækka úr 7,8%
í 7,6%, að því er fram kemur í til-
kynningu frá VÍS. Þá segir að félagið
hafi ákveðið að hækka lánshlutfall
þannig að hámarksbílalán hjá VÍS er
nú 100% af kaupverði bíls í stað 70%
áður.Með breytingunum vill VÍS
koma til móts við þá sem vilja eign-
ast bíl í stað þess að taka bíl á einka-
eða rekstrarleigu. „Við viljum ein-
faldlega stuðla að því að fólk, sem á
annað borð vill eiga bílana sína, fá
enn meiri og betri lánafyrirgreiðslu
en áður,“ er haft eftir Sigurbirni
Gunnarssyni, framkvæmdastjóra
fjármálaþjónustu VÍS í tilkynningu.
VÍS lækkar
vexti bílalána
MANNAUÐUR innflytjenda hing-
að til lands felst ekki síður í menn-
ingu og fjölskyldulífi þessara ein-
staklinga en í vinnuframlagi
þeirra. Það er oftast hugsað um
innflytjendur sem vinnuafl og rætt
um áhrif þeirra á efnahag Íslands,
„en efnahagslíf er aðeins hluti lífs-
ins,“ sagði Toshiki Toma, prestur
innflytjenda á Íslandi, á málþingi
undir yfirskriftinni Mannauður
innflytjenda sem fram fór í Iðnó í
gær í tengslum við Vetrarhátíð
Reykjavíkur og þjóðahátíð sem
haldin er samhliða henni.
Toshiki benti á að í börnum inn-
flytjenda, sem þekktu til tveggja
menningarheima; þeirra sem for-
eldrar þeirra ólust upp í og þess
íslenska sem þau sjálf eru alin upp
í, fælust tækifæri sem bæri að
nýta. Þekking þessara ungu Ís-
lendinga á framandi tungumálum
og menningu fjarlægra landa væri
dýrmæt auðlind. Hann sagðist
hvetja stjórnvöld til að fjárfesta í
menntun barna innflytjenda og
einnig hvatti hann til þess að
menntun innflytjenda væri við-
urkenndari en nú er.
Auka þarf samvinnu
Gylfi Kristinsson, skrif-
stofustjóri í félagsmálaráðu-
neytinu, sagði þörf á samræmingu
í málefnum útlendinga og aukinni
samvinnu þeirra aðila sem að þeim
koma, t.d. ríkis, sveitarfélaga og
frjálsra félagasamtaka. Þá þyrfti
að forgangsraða og hafa skýra
verkaskiptingu milli þessara aðila.
Sagði hann félagsmálaráðherra
hafa stofnað starfshóp í nóvember
sl. til að fjalla um einmitt þetta og
ætti hópurinn að koma með til-
lögur að því hvernig þjónustu við
innflytjendur væri fyrir komið inn-
an skamms. Sagði hann tillögur
Evrópusambandsins sem fela m.a.
í sér bætta réttarstöðu útlendinga,
þar sem t.d. heimild til brottvís-
unar úr landi væri þrengd, hafa
fengið góðan hljómgrunn innan
sambandsins og að margt benti til
að þær yrðu samþykktar. Það
myndi þýða að breyta þyrfti lögum
um útlendinga í aðildarlöndunum
og þar af leiðandi landa innan Evr-
ópska efnahagssvæðisins (EES).
Sigurður Guðmundsson, skipu-
lagsfræðingur sem starfar á efna-
hagsskrifstofu fjármálaráðuneyt-
isins, sagði að erlendir
ríkisborgarar væru nú um 3,5% af
íbúum Íslands, eða um 10 þúsund.
Flestir kæmu frá Evrópulöndum
utan EES-svæðisins, eða um 4
þúsund og væru á aldrinum 25–29
ára. Benti hann á að mjög mis-
munandi væri eftir landshlutum
hvar erlendir ríkisborgarar
byggju. Þeir væru flestir í Tálkna-
fjarðarhreppi eða um 16,8% íbú-
anna og hlutfallið er svipað í
Skeggjastaðahreppi. Hlutfall er-
lendra ríkisborgara af íbúafjölda
er hæst á Vestfjörðum eða um
16,7%. Sagði hann vekja athygli að
í sumum byggðarlögum væru mjög
fáir erlendir ríkisborgarar og
benti í því samhengi á að aðeins
1% íbúa Akureyrar væru erlendir
ríkisborgarar.
Sigurður sagði að atvinnuþátt-
taka erlendra ríkisborgara hér á
landi væri mjög mikil og því gjör-
ólík því sem gerðist í flestum ná-
grannalöndunum. Þá sagði hann
að þrátt fyrir að fólki væri frjáls-
ara að ferðast nú á milli landa
hefði samt dregið úr slíkum flutn-
ingum.
Alþjóðavæðing
kallar á stefnumörkun
Halldór Grönvold, aðstoð-
arframkvæmdastjóri ASÍ, sagði að
mikilvægi framlags innflytjenda
fyrir íslenskt samfélag væri óum-
deilt. Hann sagði að nú bæri að
staldra við, íhuga hvar við værum
stödd í málefnum útlendinga og
hvert við vildum stefna. Sagði
hann að Ísland vildi taka þátt í al-
þjóðavæðingunni og að nú reyndi
mjög á EES-samninginn hvað
þessi mál varðaði. Vinnumarkaður
væri sameiginlegur og Ísland væri
komið á kortið en alþjóðavæðing-
unni fylgdu aðstæður og ógnir sem
þyrfti að varast og bregðast við.
Nefndi hann sérstaklega tvennt í
því sambandi; félagsleg undirboð á
vinnumarkaði og svarta atvinnu-
starfsemi. Sagði hann þessa anga
alþjóðavæðingar nýlega hafa gert
vart við sig á Íslandi. Hann sagði
mikið skorta á að við værum búin
undir þær breytingar sem væru að
eiga sér stað í þessum málum, það
væri ekki hægt að fá allt fyrir ekki
neitt, eins og margir virtust halda.
„Við verðum að hætta að ganga út
frá því sem meginsjónarmiði að við
viljum fá allt fyrir ekki neitt. Það
er að segja, við viljum fá innflytj-
endur til að skapa verðmæti fyrir
íslenskt atvinnulíf og íslenskt sam-
félag en við viljum ekki gefa þeim
neitt á móti.“
Gústaf Adolf Skúlason, for-
stöðumaður stefnumótunar-og
samskiptasviðs Samtaka atvinnu-
lífsins, sagði samtökin gagnrýna
hversu langan tíma það taki að fá
atvinnuleyfi fyrir útlendinga á Ís-
landi, en það tekur að hans sögn
um þrjá mánuði, lengur en í flest-
um nágrannalöndum. Sagði hann
að í þessum málum mætti hagræða
verulega og kerfið mætti einfalda,
t.d. með því að málefni útlendinga
væru öll á hendi Útlendingastofn-
unar. Þá sagði hann að eðlilegra
væri að atvinnuleyfi væru veitt
einstaklingum en ekki fyrirtækjum
eins og nú er gert.
Gústaf benti á að erlent vinnuafl
gæti dregið úr hættu á ofþenslu í
hagkerfi vegna t.d. stórfram-
kvæmda á borð við Kára-
hnjúkavirkjun.
Unnur Dís Skaptadóttir, mann-
fræðingur sem starfar við Háskól-
ann, hefur unnið að rannsókn á
möguleikum útlendinga í íslensku
samfélagi í fimmtán ár.
Segir hún rannsóknina m.a. hafa
leitt í ljós að fæstir útlendingar
sem hingað flytjast til lengri eða
skemmri tíma eiga þess kost að
nýta hér menntun sína þó að í
ákveðnum greinum sé undantekn-
ing þar á. Sagði hún sjónarmið
innflytjenda og reynslu þeirra af
búsetu á Íslandi afar misjafna.
Nefndi hún að það sjónarmið hafi
verið ríkjandi að innflytjendur
væru vinnuafl og þess krafist að
þeir aðlöguðust íslensku samfélagi
en áttu ekki að breyta því. Nú sé
hins vegar meira rætt um fjöl-
menningu, þar sem innflytjendur
halda í sína menningu og tungu og
séu virkir þátttakendur í sam-
félaginu, í þessu samhengi. Með
þeim hætti skapist fjölbreyttara
samfélag.
Mannauður innflytjenda ræddur frá ýmsum sjónarhornum í Iðnó
Menntun og menning
innflytjenda vannýtt auðlind
Morgunblaðið/Eggert
Toshika Toma segir börn innflytjenda verðmæta auðlind.
♦♦♦
♦♦♦
KRISTINN Haukur Skarphéðinsson, sviðs-
stjóri dýravistfræðisviðs Náttúrufræðistofnun-
ar Íslands og félagi í Æðarræktarfélagi Íslands,
hefur sent Morgunblaðinu athugasemd vegna
viðtals sem birtist í blaðinu í gær við formann
Félags æðarbænda við Breiðafjörð.
„Morgunblaðið og verndun arnarins hafa
haldist í hendur svo að segja frá upphafi; hinn
10. nóvember 1913, nokkrum dögum eftir að
Morgunblaðið hóf göngu sína, samþykkti Al-
þingi að friða örninn og gerðu Íslendingar það
fyrstir þjóða. Allar götur síðan hefur Morgun-
blaðið sýnt verndun og viðgangi arnarins sér-
stakan áhuga; þar hafa birst ótal greinar um
örninn og blaðið hefur verið vakandi yfir velferð
hans. Nú síðast var fjallað um frumvarp um-
hverfisráðherra um ráðstafanir til verndunar
arnarins á forsíðu hinn 18. febrúar og í leiðara
daginn eftir. Morgunblaðið endurspeglar vilja
mikils meirihluta þjóðarinnar sem vill tryggja
þessum sjaldgæfa fugli viðunandi lífsskilyrði í
landinu.
Í Morgunblaðinu í dag (20. febrúar) er frétt á
bls. 11 sem virðist skrifuð af fréttaritara blaðs-
ins í Stykkishólmi og byggist á viðtali við Ásgeir
Gunnar Jónsson, formann félags æðarbænda
við Breiðafjörð. Í fréttinni eru því miður nokkr-
ar staðleysur sem síðan er lagt út af og gert
mikið mál úr. Fjallað er um frumvarp sem um-
hverfisráðherra mælti fyrir á Alþingi í gær (19.
febrúar) og snýst um breytingar á svonefndum
villidýralögum (nr. 64/1994). Nokkur ákvæði
þessa frumvarps fjalla um sértækar aðgerðir til
verndunar arnarins. Tilefnið er dómur Hæsta-
réttar vorið 2003 er sýknaði mann af því að hafa
raskað gamalgrónum varpstað í þeim tilgangi
að koma í veg fyrir arnarvarp. Frumvarpinu er
ætlað að eyða lagaóvissu sem af hlaust við þenn-
an dóm en að öðru leyti eru litlar breytingar
gerðar á núverandi fyrirkomulagi hvað varðar
verndun arna og varpstaða þeirra.
Í fyrrnefndri frétt Morgunblaðsins minnist
Ásgeir Gunnar á örninn og meint tjón af hans
völdum í æðarvörpum. Hér verður ekki fjallað
um það álitamál en það hefur verið bitbein æð-
arbænda og stjórnvalda um langt skeið. Því
miður gætir misskilnings hjá fréttaritara Morg-
unblaðsins í Stykkishólmi og viðmælanda hans
varðandi fyrirhugaðar lagabreytingar:
1. Fullyrt er að allur umgangur verði bann-
aður nær varpstöðum arna en 500 m á tíma-
bilinu 15. mars til 15. ágúst og eigi það við um öll
svæði þar sem vitað er til að örn hafi orpið og
skipti ekki máli þótt örninn hafi ekki orpið þar í
tugi ára. Þetta er rangt – umrætt nálgunarbann
á einungis við þá varpstaði þar sem örninn er
með varp hverju sinni.
2. Fullyrt er að 500 m verndarsvæði umhverf-
is arnarhreiður geti haft það í för með sér að
eigandi geti ekki farið út í sínar eyjar allt sum-
arið ef arnarhreiður er í eyjunum. Þetta er líka
rangt, því sérstaklega er tekið fram að heimilt
verði að nýta hlunnindi að því tilskildu að menn
sýni sérstaka varfærni en ákvæðið er svohljóð-
andi: „Óheimilt er frá 15. mars til 15. ágúst að
koma nær arnarhreiðrum en 500 m nema brýna
nauðsyn beri til, svo sem vegna lögmætra nytja
sem ekki er hægt að stunda á öðrum árstíma,
enda sýni menn ýtrustu varfærni og forðist að
trufla fuglana.“ Þess má geta að samhljóða
ákvæði hafa verið í gildi varðandi umgengni
manna við arnarhreiður síðan 1996 (sbr. reglu-
gerð nr. 252/1996 um verndun tiltekinna villtra
fuglategunda, friðlýsingu æðarvarps o.fl.), svo
hér er engin breyting gerð að öðru leyti en því
að texti reglugerðarinnar er lögfestur. Það
kemur á óvart að talsmaður æðarbænda þekki
ekki til þessa ákvæðis, því það er að finna í
reglugerð sem fjallar m.a. um sértækar aðgerð-
ir til verndunar æðarvarpi.
Fram kemur að bæta þurfi samskipti æðar-
bænda og Náttúrufræðistofnunar Íslands og
að það sé með öllu ólíðandi að starfsmenn
stofnunarinnar fljúgi lágflug yfir æðarvarp á
varptíma í þeim tilgangi að kanna arnarvarp.
„Þarna er um lofthernað að ræða“ er haft eftir
Ásgeiri Gunnari. Í framhaldinu leggur hann til
að allt eftirlit með arnarstofninum verði fært
til heimamanna og að í Stykkishólmi sé Nátt-
úrustofa sem vel geti sinnt vöktun á arnar-
stofninum. Það er rétt að öflug og vaxandi
starfsemi er hjá Náttúrustofu Vesturlands í
Stykkishólmi og tekið skal fram að þegar er
gott samstarf milli hennar og Náttúrufræði-
stofnunar um vöktun og rannsóknir á arnar-
stofninum. Hvað varðar eftirlit með örnum úr
lofti, þá er því til að svara að það er lang-
ódýrasta og árangursríkasta leiðin til að fylgj-
ast með örnum og veldur hlutfallslega miklu
minni truflun en heimsóknir á bátum eða á
landi. Þetta er aðferð sem tíðkast nær alls
staðar í heiminum við vöktun arna og skyldra
tegunda. Eftirlit með örnum úr lofti hefur ver-
ið stundað hér á landi meira og minna samfellt
frá 1987 og fer að mestu leyti fram utan þess
tíma sem æðarfugl situr í varpi, þ.e. í apríl og
júlí. Flogið er með leyfi viðkomandi aðila (um-
hverfisráðuneytis og Flugmálastjórnar) og
fullyrðingar um að þetta eftirlitsflug valdi ein-
hverju tjóni á æðarvarpi eru algerlega úr
lausu lofti gripnar.
Loks skal tekið fram að Náttúrufræðistofn-
un Íslands og þeir starfsmenn hennar sem
annast hafa eftirlit og rannsóknir með arnar-
stofninum, lengst af í samstarfi við Fugla-
verndarfélag Íslands, hafa átt ánægjuleg sam-
skipti og notið hjálpar og leiðsagnar fjölda
æðarbænda.“
Yfirlýsing frá sviðsstjóra dýravistfræðisviðs Náttúrufræðistofnunar Íslands
Villandi frétta-
flutningur um
erni og æðarvarp