Morgunblaðið - 21.02.2004, Side 24

Árbær | Margt verður um dýrðir í
Árbænum á morgun, sunnudag,
síðasta dag Vetrarhátíðar Reykja-
víkur, en sá dagur er sérstaklega
tileinkaður Árbænum. Gefst borg-
arbúum þá fjöldi tækifæra bæði til
heilbrigðar útivistar og tómstunda-
starfs, fræðslu og menningarat-
burða.
Dagurinn hefst á svokölluðum
Stífluhring, en þá verður hist við
Fylkisheimilið og síðan lagt í
hressandi göngutúr um Elliðaár-
dalinn þar sem fræðst verður um
jarðfræði hans.
Þá verður fjöldi annarra við-
burða, svo sem tilraun við Íslands-
met í bananasplitti, menningar-
dagskrá við hús Orkuveitu
Reykjavíkur, alls kyns skemmtun í
Árbæjarlaug, þar sem verður
ókeypis aðgangur allan daginn,
ljóðalestur í Rafstöðinni í Elliðaár-
dal, keppni í bolluáti og opnunarhá-
tíð nýs útibús Borgarbókasafns í
Hraunbæ, svo fátt eitt sé nefnt.
Kátt í Árbænum
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
24 LAUGARDAGUR 21. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Garðabær | Reykingar og áfengisdrykkja hafa
aukist umtalsvert meðal unglinga í Garðabæ
og þá sérstaklega meðal stúlkna, eftir að hafa
haldist nokkuð niðri undanfarin ár. Þátttaka í
íþróttum er þó almennt mjög góð og sjálfs-
mynd og heilsa á svipuðum nótum og annars
staðar á landinu og á höfuðborgarsvæðinu, þó
nokkuð sé um að foreldrar þekki ekki eins vel
til vinahóps og ferða barna sinna og í öðrum
sveitarfélögum. Þá eru unglingar í Garðabæ
nokkuð gjarnir á að vera úti seint á kvöldin og
á nóttunni.
Þetta er meðal þess sem kemur fram í nýrri
rannsókn sem Rannsóknir og greining fram-
kvæmdi fyrir Garðabæ.
Könnunin, sem var gerð meðal nemenda í
áttunda til tíunda bekk grunnskóla í Garðabæ,
tók til ýmissa þátta, s.s. tóbaksreykinga,
áfengisneyslu, vímuefnaneyslu, samskipta við
fjölskyldu og vini, íþrótta og tómstunda,
heilsu- og sjálfsmats, náms og skóla og við-
horfa til útlendinga.
Reykingar og
áfengisneysla aukast
Könnunin leiddi í ljós að reykingar unglinga
jukust til muna á síðasta ári eftir að hafa legið
vel undir landsmeðaltali frá árinu 1999. Þannig
reyktu um 16% tíundu bekkinga í Garðabæ í
fyrra, en einungis 8,3% árið þar áður. Lang-
stærstan hluta þessarar aukningar meðal tí-
undu bekkinga mátti rekja til stúlkna, en hjá
þeim jukust reykingar úr 6,2% í 20% milli ára.
En hjá strákum í tíunda bekk var þessi aukn-
ing mun minni, eða úr 11% í 13%. Strákum í
áttunda bekk sem reyktu daglega fækkaði,
einum hópa.
Fjöldi unglinga í tíunda bekk sem höfðu ver-
ið ölvaðir á síðustu 30 dögum tvöfaldaðist, úr
19% í 39,7%. Þarna yfirgnæfðu stúlkur aftur
drengina, en rúmur helmingur stúlknanna
hafði drukkið síðasta mánuðinn, en aðeins tæp-
ur þriðjungur drengjanna. Voru stúlkurnar
langt yfir landsmeðaltali, sem er um 30%. Hins
vegar bar ekki á þessari þróun meðal níundu
bekkinga, en drykkja meðal þeirra var undir
landsmeðaltali. Einnig sást að stúlkur höfðu
haft mun meiri kynni af landa en strákar.
Drykkja fór að miklu leyti fram heima hjá öðr-
um, í mun meiri mæli en á höfuðborgarsvæð-
inu og landsmeðaltalinu. Neysla ólöglegra eit-
urlyfja meðal unglinga í Garðabæ reyndist
hins vegar vera um og undir landsmeðaltali.
Einnig leiddi rannsóknin í ljós að um helm-
ingur nemenda í níunda og tíunda bekk taldi of
marga innflytjendur búsetta á Íslandi. Þessi
skoðun var meira ríkjandi meðal stráka. Einn-
ig var tæpur helmingur stráka ósammála því
að menning innflytjenda hefði góð áhrif á Ís-
landi.
Starf bæjarins stendur sterkt
Inga Dóra Sigfúsdóttir, hjá Rannsóknum og
greiningu, segir mikilvægt að skoða þessar
upplýsingar í samhengi. Þannig séu alltaf
nokkrar sveiflur í neyslu milli ára meðal ung-
linga í bæjarfélögum. Aukningin í neyslu
áfengis og reykingum sem fram hafi komið í
Garðabæ, sé þannig að meginstefnu bundin við
einn árgang. Þá verði að hafa í huga að rann-
sóknin hafi leitt í ljós að neysla hafi almennt
aukist aðeins á landinu í heild.
Inga Dóra segir rannsóknir sem þessar
gerðar reglulega að beiðni margra sveitarfé-
laga, sem vilja byggja forvarnastefnu sína á
traustum upplýsingum. „Við byggjum grein-
inguna síðan á viðamiklum rannsóknum sem
við höfum gert undanfarin ár,“ segir Inga Dóra
og bætir við að það sé þekkt að vímuefnaneysla
unglinga tengist fjölmörgum þáttum í fé-
lagslegu umhverfi þeirra. Til þess að geta gert
góða forvarnastefnu sé mikilvægt að þekkja
hver staðan sé á þeim félagslegu þáttum sem
rannsóknir hafa leitt í ljós að tengjast neyslu
vímuefna. „Þannig vitum við að umhverfi ung-
linganna, til að mynda tengsl þeirra við jafn-
ingjahópinn, fjölskylda og þátttaka í skipu-
lögðu tómstundastarfi eru mikilvægir þættir
sem tengjast frávikshegðun þeirra. Því er mik-
ilvægt að skoða þetta í samhengi.“
Garðabær hefur, að sögn Ingu Dóru staðið
sig mjög vel í að láta gera slíkar rannsóknir
reglulega til að fylgjast með stöðu unglinganna
í bæjarfélaginu. „Í nýjustu rannsókninni kom
fram að starf bæjarfélagsins í þágu ungling-
anna stendur mjög sterkt. Skólastarfið er gott,
íþrótta- og tómstundaþátttaka er góð og jafn-
vel meiri en í öðrum bæjum í einhverjum til-
vikum,“ segir Inga Dóra og bendir á að það sé
þá helst þáttur foreldra, sem beina þurfi aug-
um betur að. „Þannig virðist eftirlit foreldra
með börnum sínum minna í Garðabæ en ann-
ars staðar. Það þarf að ná til foreldra með
skilaboð um að verja tíma með unglingunum,
hafa eftirlit með þeim og veita þeim stuðning.
Þrátt fyrir að tengslin milli foreldra og barna
séu ágæt, verður að fara saman góður stuðn-
ingur og eftirlit með unglingunum. Þannig er
til að mynda mikilvægt að foreldrar viti hvar
börnin þeirra eru á kvöldin og með hverjum,
þekki vini barnanna sinna og foreldra vinanna.
Allt eru þetta lykilþættir í að koma í veg fyrir
frávikshegðun unglinga.“
Foreldrar líti í eigin barm
Inga Dóra segir mikilvægt að skila ein-
staklingum sterkum í gegnum unglingsárin.
Starfsfólk Rannsókna og greiningar sé ánægt
með þau sveitarfélög sem fyrirtækið er að
vinna fyrir. „Þau vilja fá hlutlausar rannsóknir
til að vinna út frá, stundum eru niðurstöðurnar
slæmar, oft eru þær góðar, en bæjarfélagið
veit þá alltaf hvar það stendur og getur unnið
stefnu sína út frá því og það er mikilvægt að
byggja forvarnarstefnu á traustum rann-
sóknum. Garðabær er að vinna mjög faglegt
starf og byggja stefnu sína út frá upplýsingum.
Foreldrarnir í bænum þurfa hins vegar að
huga að því hvert fyrir sig hvort þeir sinni eft-
irliti unglinganna sinna nægilega vel,“ segir
Inga Dóra.
Gunnar Einarsson, forstöðumaður fræðslu-
og menningarsviðs Garðabæjar, segir könn-
unina sýna að þátttaka í íþróttum og skipulegu
æskulýðsstarfi sé umtalsverð og ágæt. „En
okkur finnst könnunin líka sýna okkur að
tengsl unglinga og foreldra mættu vera sterk-
ari. Það þarf að skoða nánar. Við höfum gert
þessar kannanir mörg undanfarin ár og notum
niðurstöðurnar til að sjá á hvaða braut við er-
um. Í framhaldi af því eru gjarnan aðgerðir og
áherslubreytingar. Þetta er líka góður mæli-
kvarði á árangur og segir okkur hvort við séum
á réttri braut,“ segir Gunnar.
Rannsókn á högum og líðan ungs fólks í Garðabæ gefur vísbendingar um forvarnir
Morgunblaðið/Jim Smart
Fjörkálfar á ferð: Gott æskulýðsstarf og öflugt íþróttastarf á vegum Garðabæjar er mikilvægt
og vegur þungt, en foreldrar þurfa líka að þekkja vini barna sinna og foreldra þeirra.
Reykingar aukast
mjög hjá stúlkum
Reykjavík | Leikskólabörn frá öll-
um leikskólum borgarinnar komu
saman á opnum svæðum víða um
borgina í gær í tilefni af Vetr-
arhátíð Reykjavíkur. Börnin tóku
með sér þjóðfána hinna ýmsu landa
ásamt einföldum friðarboðskap:
„Allt fólkið í heiminum á að vera
vinir eins og við.“ Börnin sungu og
trölluðu, glöddu hjörtu viðstaddra
og færðu heiminn inn í borgina með
fallegum heimatilbúnum þjóðfán-
um. Þessi börn af leikskólunum á
Hlíðasvæðinu hittust á Klambrat-
úni við Kjarvalsstaði og sungu af
hjartans lyst.
Morgunblaðið/Jim Smart
Allir eiga að vera vinir