Morgunblaðið - 13.03.2004, Side 48

MINNINGAR
48 LAUGARDAGUR 13. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Stefán BjörnÓlafsson fæddist
í Vík í Héðinsfirði 8.
október 1920. Hann
lést á hjúkrunar-
heimilinu Horn-
brekku í Ólafsfirði
29. febrúar síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Ólafur Sveinn
Guðmundsson, bóndi
og sjómaður í Ólafs-
firði, f. 30. maí 1891,
d. 1. mars 1977, og
kona hans Sóley
Stefánsdóttir, f. 8.
maí 1897, d. 8. janúar
1973. Systkini Stefáns eru: Stef-
anía, látin, Guðmundur, Jón, Sig-
urrós Þórleif, látin, Aðalsteinn Sæ-
mundur, Sveinn Helgi, látinn, og
Kristín.
Eiginkona Stefáns var Stefanía
Kristín, f. 29. nóvember 1912, d. 24.
des. 1990. Foreldrar hennar voru
Haraldur Stefánsson, bóndi og
skipstjóri í Ytra-Garðshorni í
Svarfaðardal, og kona hans Anna
Jóhannesdóttir. Stefán og Stefanía
bjuggu allan sinn búskap í Ólafs-
Hólum í Hjaltadal. Árið 1953 byrj-
aði Stefán að vinna við múrverk,
varð meistari í múraraiðn árið
1967 og vann við þá iðn allt fram til
ársins 1982. Næstu ár vann hann
við verslunarstörf í Ólafsfirði uns
hann hætti störfum fyrir aldurs
sakir. Stefán lét mikið að sér kveða
á ýmsum sviðum félagsmála. Hann
sat í bæjarstjórn Ólafsfjarðar í 12
ár fyrir Framsóknarflokkinn, var
formaður stjórnar Sparisjóðs
Ólafsfjarðar í fjögur ár og sat auk
þess í ýmsum nefndum á vegum
bæjarins. Hann var formaður
Leifturs í fjögur ár og formaður
Íþróttabandalags Ólafsfjarðar í
nokkur ár. Hann var einn af stofn-
endum Golfklúbbs Ólafsfjarðar og
formaður hans um árabil. Hann
tók mikinn þátt í verkalýðsmálum
og var í stjórn Verkalýðs- og sjó-
mannafélags Ólafsfjarðar um
skeið. Stefán var áhugamaður um
leiklist og lék mörg hlutverk á veg-
um Leikfélags Ólafsfjarðar auk
þess sem hann átti sæti í stjórn fé-
lagsins um árabil. Stefán var sam-
vinnu- og kaupfélagsmaður og átti
sæti í stjórnum og nefndum þeirra
í mörg ár. Þá var hann stjórnar-
maður og formaður Framsóknar-
félags Ólafsfjarðar árum saman.
Útför Stefáns fer fram frá Ólafs-
fjarðarkirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 14.
firði að undanskildum
nokkrum árum er
Stefanía dvaldi á
Kristneshæli vegna
veikinda. Stefán og
Stefanía eignuðust
eina dóttur, Sóleyju,
verslunareiganda í
Kópavogi, gift Guð-
mundi Oddssyni,
skólastjóra Kársnes-
skóla í Kópavogi. Guð-
mundur og Sóley eiga
þrjár dætur. Þær eru:
1) Stefanía, snyrti-
fræðingur, gift Þor-
steini Geirssyni, fram-
kvæmdastjóra, dætur þeirra eru
Íris Hrund og Sóley. 2) Sigrún,
kennari, gift Jóhanni Jóhannssyni,
deildarstjóra, börn þeirra eru Guð-
mundur og Iðunn. 3) Sunna, mark-
aðsfræðingur, í sambúð með Ívari
Sigurjónssyni markaðsstjóra, börn
þeirra eru Telma og Sigurjón Orri.
Stefán stundaði almenna verka-
mannavinnu og fór á vertíðir
fyrstu árin, en hugur hans leitaði
stöðugt í búskap og árið 1943 lauk
hann prófi sem búfræðingur frá
Mikill heiðursmaður er nú fallinn
frá. Maður sem fór ekki um með nein-
um hamagangi, en var afskaplega við-
mótsgóður og ljúfur. Ég var búinn að
þekkja Stebba í rúm fjörtíu ár og allt
frá okkar fyrstu kynnum sýndi hann
mér mikla vináttu og hlýju.
Á uppvaxtarárum sínum vann hann
við sveitastörf á Vatnsenda, en hann
hafði mikið yndi af skepnum og í hon-
um var alltaf mikill bóndi, enda átti
hann nokkrar kindur um árabil, sem
hann sýndi mikla umhyggju og natni.
Hann bar hag sveitanna mjög fyrir
brjósti og fylgdist ávallt vel með þeim
breytingum sem þar urðu í tímans
rás. Þau ár hafa trúlega mótað nokk-
uð skoðanir hans, því hann var mikill
landsbyggðarmaður og hafði oft orð á
þeirri hættu sem fylgdi þeirri þróun,
að fólkið af landsbyggðinni flytti á
höfuðborgarsvæðið. Hann gerði sér
fljótt grein fyrir þessari hættu fyrir
hinar smærri byggðir þó tæpast hafi
hann séð fyrir hve hratt þetta myndi
gerast. Einkum hafði hann áhyggjur
af unga fólkinu sem fór í nám og kom
ekki aftur heim til starfa, því sveitar-
félag eins og Ólafsfjörður má engan
missa ef það á að geta veitt íbúum sín-
um góða og almenna þjónustu.
Hann unni mjög sinni heimabyggð
og leit á Ólafsfjörðinn sem fegurstan
fjarða. Ég fann fljótt hvað fjölskyldan
öll, ekki bara kona og dóttir, heldur
líka foreldrar og systkini voru honum
mikils virði. Ólafsvegur 2 var ekki ein-
ungis heimili hans heldur bjó stórfjöl-
skyldan öll í þessu stóra og glæsilega
húsi í hjarta Ólafsfjarðarbæjar. Vin-
átta og umhyggja systkinanna hvort
fyrir öðru hefur alla tíð verið mikil og
mætti sumum vera til eftirbreytni.
Stebbi var mikill félagsmálamaður
og starfaði í ótrúlega mörgum félaga-
samtökum. Fyrst starfaði hann mikið
í íþróttahreyfingunni og var góður
skíðamaður og keppti oft á mótum og
þá einkum í svigi.Hann og bræður
hans fóru margar ferðirnar á skíðum
milli Ólafsfjarðar og Héðinsfjarðar,
auk þess sem hann fór oft á milli
heimabyggðarinnar og Svarfaðar-
dals, til að heimsækja tengdafólkið
sem þar bjó, og einnig var Sóley þar
um tíma hjá afa sínum og ömmu á
meðan mamma hennar var á Krist-
nesi. Hann þótti mjög liðtækur leikari
og lék mörg hlutverk með leikfélagi
Ólafsfjarðar. Einkum þótti honum
takast vel upp í hlutverki séra Sig-
valda í Manni og konu. Hann var
sannur kaupfélags- og samvinnumað-
ur og þá um leið mikill framsóknar-
maður enda sat hann mörg ár í bæj-
arstjórn Ólafsfjarðar fyrir flokkinn.
Við áttum oft á tíðum skemmtilegar
viðræður um landsins gagn og nauð-
synjar en vorum alls ekki alltaf sam-
mála. Tengdaforeldrar mínir höfðu
mikinn áhuga á ferðalögum, einkum
innanlands og þekktu landið okkar
býsna vel. Í mörg ár fóru þau eina
viku í Húsafell, dætrum okkar til
ómældrar ánægju. Ég man hvað mér
þótti það skrýtið þegar Stebbi sagði
okkur frá því, seint á sjöunda ára-
tugnum, að hann hefði pantað ferð
með Gullfossi til Kanaríeyja. Þetta
þætti sjálfsagt í dag og ekkert merki-
legt að skreppa þangað, en á þessum
tíma voru ekki margir sem létu sér
detta slíkt í hug. Hann hafði mikla
ánægju af þessari ferð og minntist
hennar oft. Eins og áður hefur komið
fram, þá vann hann mikið fyrir
íþróttahreyfinguna á Ólafsfirði á sín-
um yngri árum. Þegar hann var kom-
inn undir fimmtugt tók hann þátt í að
stofna Golfklúbb Ólafsfjarðar ásamt
nokkrum körlum á svipuðum aldri.
Óhætt er að segja, að upp frá því átti
golfið hug hans allan, og vann hann til
fjölda verðlauna á hinum ýmsu mót-
um í þessari íþrótt. Hann var býsna
lunkinn golfspilari, fremur höggstutt-
ur, en ótrúlega höggviss og yfirleitt
alltaf á braut. Það var því ánægjulegt
að sjá hann taka fyrsta höggið á nýj-
um teig á golfvellinum á Ólafsfirði síð-
astliðið haust, en teigurinn var nefnd-
ur eftir honum og heitir Stefáns-
teigur.
Auðvitað þyrlast minningarnar
upp í hugann eftir svona löng kynni,
en hér er ekki meiningin að gera þeim
öllum skil. Ég og mín fjölskylda eig-
um þeim hjónum, Stebba og Stellu,
margt að þakka. Mér til efs að dætur
okkar hefðu getað eignast betri afa og
ömmu, enda voru þær mikið hjá þeim
á sínum yngri árum og minnast þeirra
með mikilli gleði. Þá var ekki síður
gott að eiga Stebba að þegar við
byggðum húsið okkar í Kópavogin-
um. Raunar má segja, að þau hafi allt-
af verið tilbúin til að hjálpa okkur ef
þörf var á, og fyrir það vil ég þakka. Á
þessari stundu vill Sóley þakka pabba
sínum fyrir allt. Hann var henni af-
skaplega góður vinur alla tíð og sér-
staklega reyndist hann henni traust-
ur og umhyggjusamur í veikindum
Stellu. Ég kveð tengdföður minn með
virðingu, því þar er genginn góður og
grandvar maður, sem ég mun ávallt
minnast með miklum hlýhug.
Að lokum viljum við Sóley færa
systkinunum á Tjörn, þeim Munda,
Nonna, Sæmundi og sérstaklega
Stínu okkar bestu þakkir fyrir hversu
vel þau önnuðust Stebba síðustu árin.
Við fundum það vel hve umhyggja
þeirra var mikil og að honum liði sem
allra best. Það er gott að eiga slíkt
fólk í sinni fjölskyldu.
Guðmundur Oddsson.
Við systurnar vorum svo heppnar
að eiga ekta ömmu og afa, þetta frá-
bæra fólk sem alltaf sá það besta í
okkur því við vorum jú einstakar að
þeirra mati. Þar sem við þrjár vorum
einu barnabörnin áttum við athygli
þeirra óskipta og alla tíð var tilfinn-
ingin mjög góð að labba upp stigana á
Tjörn og hitta Stellu ömmu og Stebba
afa.
Við fráfall afa koma svo ótal marg-
ar minningar upp í hugann að ómögu-
legt væri að koma öllu á blað enda
hefur afi ávallt verið svo stór hluti af
tilverunni og ennþá hef ég ekki upp-
lifað jól án hans.
Það sem var svo einkennandi fyrir
Stebba afa var hve mikill ljúflingur
hann var. Hann fór hægt yfir en góð-
mennskan streymdi frá honum enda
löðuðust börnin að honum. Hann
hafði einstaklega mjúkar hendur sem
ávallt struku vangann og hlýjuðu
köldum höndum.
Upp í hugann koma minningar um
litla stelpu sem send var norður en
saknaði mömmu og pabba í Kópavogi
og þá var allt gert til að dvölin í Ólafs-
firði yrði ógleymanleg því það skipti
afa miklu máli alla tíð að stelpunni liði
vel. Allar ferðirnar sem við fórum inn
á Dalvík og inn í Svarfaðardal þar
sem saga fylgdi hverjum bæ. Berja-
tínsla í Múlanum og inni í Fljótum og
svo var drukkið Vallas og borðað
súkkulaði.
Við áttum einnig saman ógleyman-
legar þrjár vikur þar sem ég var í æf-
ingakennslu inni í Svarfaðardal og
hann tók ekki annað í mál en að sækja
mig á hverjum degi svo ég gæti gist
inni í Ólafsfirði. Flestum þótti nú
borgarstelpan einum of háð afa sín-
um.
Stoltur gat hann svo sýnt í Kaup-
félaginu að ein af stelpunum hans
væri komin í bæinn. Ekki minnkaði
ánægjan og stoltið þegar langafa-
börnin fóru að bætast í hópinn.
Afi hafði unun af golfi og sveiflan
hans er ógleymanleg. Hann eyddi
ófáum stundum á golfvellinum eða
„fyrir handan“ eins og sagt er í Ólafs-
firði. Á hverju sumri var tekið þátt í
golfmótum og þá var ég ósjaldan
kylfusveinn og hann var óþreytandi
að leiðbeina um rétta hegðun á golf-
vellinum. Klæðaburðurinn skipti líka
miklu máli og þótti mér hann alltaf
svo glæsilegur, sérstaklega þegar six-
pensarinn með dúsknum, sem var
hans einkennismerki alla tíð, var sett-
ur upp. Hillurnar á Tjörn með öllum
verðlaunapeningunum bera þess
glöggt vitni að þar var góður golfari á
ferð. Honum þótti nú ekki verra þeg-
ar fjölskyldumeðlimirnir fóru að sýna
golfinu áhuga, þá sérstaklega
mamma sem var augasteinninn hans
alla tíð.
Að leiðarlokum ber að þakka fyrir
fjársjóð minninganna sem eiga eftir
að fylgja okkur og ylja um ókomin ár.
Betri afa gæti enginn hugsað sér og
því er erfitt að kveðja þó að innst inni
viti ég að hann var sáttur við endalok-
in.
Nú er afi „fyrir handan“ í orðsins
fyllstu merkingu og ég efa ekki að þar
finni hann græna velli til að spila sínar
18 holur.
Guðmundur langafastrákurinn
hans spurði hvort Stebbi afi væri
núna orðinn engill og þegar mamma
hans kvað svo vera spurði hann hvort
afi myndi nú ekki kíkja á okkur annað
slagið í gegnum skýin. Ég vona svo
sannarlega að hann geri það.
Góða ferð, elsku afi.
Þín
Sigrún.
Það er gott að eiga góðan afa.
Nýfædd stelpa í heimsókn hjá afa
og ömmu í Ólafsfirði. Fyrstu skrefin
tekin, leidd af Stebba afa. Hann afi
var góður.
Hjólaði á þríhjólinu hringinn í
kringum húsið ömmu og afa.
Úti að keyra í gula Skodanum,
syngjandi í Múlanum, í Svarfaðar-
dalnum.
Á Dalvík og Akureyri að heim-
sækja ættingjana.
Farið í lautarferð með teppi, nesti,
kaffi á brúsa og Vallas.
Hann afi var góður.
Tína og borða ber, afi hallar sér í
lynginu á meðan stelpan tínir.
Afi að taka í nefið, neftóbak út um
allt.
Í golfi, þar var hann góður, fórum á
golfkeppnir um landið. Afi fékk verð-
launapeninga og bikara. Ég dró golf-
kerruna, fékk gos og súkkulaði að
launum.
Hann afi var góður.
Fórum saman í sumarbústaði,
Húsafell.
Sváfum saman í tjaldi Vaglaskógi
með ömmu.
Var alltaf með afa og ömmu um jól,
mikið var spilað.
Afi að múra og flísaleggja, gera fínt
fyrir aðra.
Stoltur þegar hann eignaðist fyrsta
langafabarnið sitt, Írisi Hrund.
Afi og ég í Kaupfélaginu að vinna
saman eitt sumar.
Hann afi var góður.
Sorgmæddur þegar Stella amma
dó, en duglegur var hann.
Glaður þegar annað langafabarnið
fæddist, Sóley „þriðja“ eins og hann
sagði.
Múraði húsið mitt með Steina í
Fagrahjallanum.
Stórfjölskyldan fór öll saman til
Krítar.
Afi sagði að hann væri ríkur maður
með allt sitt fallega fólk í kringum sig.
Hann afi var góður.
Heilsunni farið að hraka, minnið að
gefa sig. Kunni því ekki vel.
Nú er hann kominn yfir um til
Stellu ömmu. Þar líður honum vel.
Það var gott að eiga svona góðan
afa.
Stefanía (Stella).
Þegar við systur minnumst Stebba
afa brosum við eða hlæjum. Það sem
lýsir honum best er að hann var góður
afi sem gerði allt fyrir krakkana sína.
Þegar við hugsum um Stebba afa
minnumst við þess hvað hann var
traustur og skemmtilegur, hann fór
aldrei neitt án neftóbaksdósarinnar
og ekki klikkaði afi í olsen olsen.
Hann gaf okkur systrum fyrsta hjólið
okkar og að sjálfsögðu var hjólað út
að tjörninni fyrir framan húsið hans
sem heitir Tjörn. Við systurnar minn-
umst göngutúranna með afa þegar
við fórum að gefa öndunum brauð og
skoða kanínurnar. Mjög minnisstæð
er ferðin okkar til Krítar, þar var afi
alsæll með okkur öllum.
Afi kenndi okkur báðum að spila,
þá var olsen olsen fremst í flokki.
Hann var alltaf til í að taka nokkur
spil með okkur. Báðar minnumst við
þess þegar við sátum inni í stofu hjá
Stebba afa, vorum að spila öll þrjú,
allir alveg dottnir inn í heim spilanna
og enginn segir orð. En afi rýfur
þögnina á sinn einstaka hátt. Við
hlógum auðvitað alveg eins og vitleys-
ingar öll þrjú og höfum oft vitnað í
þetta við spilaborðið og skellihlegið.
Okkur fannst þetta svolítið fyndið
að langafi skyldi gera svona.
Við munum sakna Stebba afa mik-
ið, en við vitum líka að hann er glaður
að vera kominn til Stellu ömmu og
munu þau halda áfram að fylgjast vel
með okkur og passa okkur.
Þínar afastelpur
Íris Hrund og Sóley.
Hann Stebbi afi minn er nú loksins
kominn til hennar Stellu ömmu minn-
ar sem hann saknaði svo sárt. Það eru
svo margar góðar minningar sem ég á
um hann afa og voru ófá sumrin sem
ég var á Ólafsfirði hjá ömmu og afa á
Ólafsveginum. Það var alltaf gott að
koma til þeirra og móttökurnar ávallt
með besta móti.
Hann afi minn var ákaflega góður
maður og það var ávallt stutt í brosið.
Hann vildi allt fyrir alla gera og þau
sumur sem ég var hjá þeim var það
fastur liður að fá að fara með afa í
vinnuna í Kaupfélagið. Það sem sýnir
kannski best hversu mikið hann dekr-
aði við afastelpurnar sínar var að allt-
af þegar ég kom norður leyfði hann
mér að sofa í sinni holu hjá henni
ömmu svo hún gæti strokið mér um
bakið og farið með bænirnar, það
fannst honum sjálfsagt mál. Þær
stundir sem ég átti með ömmu og afa
þegar ég var lítil eru mér ógleyman-
legar. Þar er hægt að telja upp ferð-
irnar upp á golfvöll, allir bíltúrarnir
um sveitina að ógleymdum öllum
spilakvöldunum þar sem spiluð var
kasína, manni eða kani, en þar lék
hann á als oddi.
Hann Stebbi afi lét til sín taka á
mörgum sviðum í lífinu, en það sem
einkenndi hann var að allt það sem
hann tók sér fyrir hendur gerði hann
einstaklega vel.
Það er sárt til þess að hugsa að
börnin mín tvö, Telma og Sigurjón
Orri, fái ekki að kynnast langafa sín-
um og elskulegur afi minn lifði ekki
nógu lengi til að sjá yngsta barna-
barnabarnið sitt, hann Sigurjón Orra.
En það er alveg ljóst að þau munu fá
að heyra mikið hversu einstakur mað-
ur hann var.
Elsku afi, mér finnst erfitt til þess
að hugsa að ég muni aldrei fá að sjá
þig aftur en ég veit að núna ertu kom-
inn á góðan stað og þú og amma getið
áfram fylgst með mér og fjölskyld-
unni minni vaxa og þroskast. Takk
fyrir allt.
Hvíl þú í friði, elsku Stebbi afi.
Þín
Sunna.
Frændi minn, Stefán Björn Ólafs-
son, eins og hann hét fullu nafni, er
látinn á áttugasta og fjórða aldursári.
Hann bar nöfn langafa sinna beggja,
þeirra Stefáns Sveinssonar frá Upp-
sölum í Skagafirði og Björns Þorleifs-
sonar frá Stóra-Holti í Fljótum. Hann
var elstur systkina sinna, sonur hjón-
anna Sóleyjar Stefánsdóttur og Ólafs
Guðmundssonar. Þau hófu búskap
sinn í Vík í Héðinsfirði, hjá Stefaníu
Stefánsdóttur móður Sóleyjar, og þar
fæddist Stefán, en þau fluttust þaðan
til Ólafsfjarðar með hann á öðru ári.
En skömmu síðar brá Stefanía
amma okkar búi í Vík og flutti með
önnur börn sín að Vatnsenda í Ólafs-
firði. Einnig fylgdu henni faðir henn-
ar Stefán Sveinsson frá Uppsölum, þá
um nírætt og Anna Lilja Jónsdóttir,
föðursystir hennar, ávallt kölluð
Abba. Einhverjar fyrstu minningar
Stebba Sóleyjar, eins og hann var
kallaður á sínum yngri árum, voru
þegar langafi hans, þá orðinn rúm-
liggjandi, var að biðja hann að seilast
undir koddann og rétta sér flösku
sem hann átti þar. Honum þótti
löngum sopinn góður og vildi fara
leynt með þær dýru veigar. Stebbi
kom oft í Vatnsenda til að heimsækja
skyldfólk sitt og hjálpa til við bústörf-
in.
Snemma hneigðist hugur hans til
búskapar og því var það að um tvítugt
fór hann í búfræðinám í Bændaskól-
ann á Hólum í Hjaltadal. Þaðan lauk
hann búfræðiprófi 1943. Ég man vel
eftir því þegar Stebbi kom frá Hólum.
Það hittist þannig á að verið var að
slétta úr þúfum á túninu á Vatnsenda.
Búið var að plægja og var eftir að
herfa niður plógstrengina. Á þeim
tíma var allt unnið með hestum. Að-
komumaður hafði unnið við plæg-
inguna og ætlaði einnig að sjá um að
herfa með sínum hestum. Stebbi
sagði að það væri óþarfi, við fengjum
bara herfið lánað og notuðum okkar
hesta og hann skyldi sjá um að klára
flagið, herfa, sá í það og valta. Þetta
gerði hann og tókst svo vel að aðrar
sléttur urðu ekki betri síðar meir þó
unnar væru með vélum.
Hann kom ekki einn frá Hólum
heldur hafði hann fundið konuefni sitt
þar, sem var Stefanía Haraldsdóttir
frá Ytra-Garðshorni í Svarfaðardal.
Þau settust að í Ólafsfirði og 14. jan-
úar 1945 fæddist þeim dóttirin Sóley
sem ber nafn föðurömmu sinnar. Árið
STEFÁN B.
ÓLAFSSON