Morgunblaðið - 29.04.2004, Síða 26

LISTIR
26 FIMMTUDAGUR 29. APRÍL 2004 MORGUNBLAÐIÐ
•
Frönskunámskeið
Tryggvagata 8, 101 Reykjavík
sími 552 3870, fax 562 3820
http://af.ismennt.is
alliance@simnet.is
hefjast 3. maí • innritun frá 26. apríl
• Námskeið fyrir byrjendur
og lengra komna.
• Taltímar og Einkatímar.
• Námskeið fyrir börn.
• Kennum í fyrirtækjum.
• Franska fyrir ferðamenn.
8 vikna námskeið
Innritun í síma 552 3870
Þröstur við undirskriftina í gær.
Aðspurður segist Gamba ekki hafa
þurft að hugsa sig um tvisvar þegar
honum bauðst að gegna starfi aðal-
hljómsveitarstjóra til ársins 2009.
„Það getur oft verið afar vandasamt
fyrir aðalhljómsveitarstjóra að líta
aðeins til tveggja til þriggja ára í
senn. Mér fannst að mörgu leyti eins
og ég væri rétt nýbyrjaður í vinnu
minni með hljómsveitinni, enda tek-
ur nokkur ár að móta hljómsveitir og
ná fram þeim hljóm sem maður sæk-
ist eftir. Ég hef verið afar ánægður
með starfsárið fram að þessu, enda
hefur samstarfið verið mjög farsælt
og ég hlakka til að fá tækifæri til að
starfa áfram með hljómsveitinni.
Mér fannst mjög mikilvægt að horfa
til framtíðar, ekki síst í ljósi þess að
hljómsveitin mun flytja í nýtt hús-
næði í náinni framtíð þar sem hún á
vonandi eftir að blómstra.“
Þar sem sérhver hljómsveit-
arstjóri framkallar sinn einstaka
hljóm liggur beint við að spyrja
hvers konar hljóm Gamba sé að leita
eftir hjá Sinfóníuhljómsveitinni.
„Það er í raun nokkuð erfitt að skil-
greina það nákvæmlega, enda sam-
anstendur hann af mörgum ólíkum
RUMON Gamba og stjórn Sinfón-
íuhljómsveitar Íslands náðu nýverið
samkomulagi um að framlengja
samning hans við hljómsveitina og
verður hann því aðalhljóm-
sveitarstjóri hennar og listrænn
stjórnandi fram til ársins 2009.
Skrifað var undir samninginn strax
að lokinni æfingu hljómsveitarinnar í
Háskólabíói í gær og við það
tækifæri lýsti Þröstur Ólafsson,
framkvæmdastjóri Sinfóníu-
hljómsveitar Íslands, yfir ánægju
sinni með samninginn. Í máli hans
kom fram að Gamba myndi leiða
hljómsveitina fram yfir þann tíma
þegar hún flytur í nýtt tónlistarhús,
en vonir standa til að sá flutningur
verði annað hvort haustið 2008 eða
snemma árs 2009.
„Samningurinn við Gamba er hefð-
bundinn að því leyti að gert er ráð
fyrir að hann verði að minnsta kosti
9–10 tónleikavikur hér á ári og beri
ábyrgð á listrænni þróun hljómsveit-
arinnar. Þar af leiðandi hefur hann
veruleg áhrif á verkefnaval okkar og
starfar í náinni samvinnu við verk-
efnavalsnefnd og mótar þetta starf
mjög verulega sem hér á sér stað og
við fögnum því innilega,“ sagði
þáttum. Eitt af helstu markmiðum
mínum er að hvetja alla til að leika
saman sem ein dýnamísk heild. Þetta
hljómar kannski sjálfsagt, en er alls
ekkert sjálfgefið. Það má segja að við
séum að vinna markvisst að því, en
það krefst vissulega tíma að ná settu
marki.“
Ekki má líta verkin
of hátíðlegum augum
Spurður hvaða áherslur hann ætli
að leggja í framtíðinni segist Gamba
þeirrar skoðunar að meginuppi-
staðan í verkefnaskrá hljómsveit-
arinnar eigi að vera klassísk verk,
þótt vissulega eigi efnisskráin að
spanna vítt svið. „Ég vona að mér
gefist færi á að stjórna fleiri verkum
eftir t.d. Beethoven, Schubert, Schu-
mann, Brahms og Mozart, því mér
finnst mikilvægt að hljómsveitin hafi
tækifæri til að endurnýja kynni sín
við meistaraverk þessara manna. Á
næstu misserum munum við að sjálf-
sögðu halda áfram að flytja sinfóníur
Shostakovitsj, enda er ætlunin að
flytja allar fimmtán sinfóníur hans,
en flutningurinn á fyrstu fjórum sin-
fóníunum tókst afar vel. Við verðum
auk þess með önnur spennandi verk-
efni, en ljóst er að mikil fjölbreytni
mun einkenna verkefnavalið þannig
að hvert starfsár myndi ákveðna
heild.“
Á tónleikum kvöldsins stýrir
Gamba Sinfóníuhljómsveitinni í sjö-
unda sinn á þessum vetri er hann
stjórnar níundu sinfóníu Beethovens
og Metamorphosen eftir Richard
Strauss. Á tónleikunum koma fram
söngvararnir Elín Ósk Kjart-
ansdóttir, Alina Dubik, Kolbeinn
Ketilsson og Kristinn Sigmundsson
ásamt Óperukórnum í Reykjavík
undir stjórn Garðars Cortes. Inntur
eftir því hvernig tónleikarnir leggist í
hann segist Gamba hlakka mikið til
kvöldsins. „Tónleikarnir hafa vissu-
lega krafist mikillar undirbúnings-
vinnu, en ég veit að ég mun uppskera
ríkulega með fallegum söng og góðri
spilamennsku. Þetta verk Beethov-
ens er eitt lykilverka tónbók-
menntanna og svo gríðarlega magn-
að að maður verður að nálgast það
með ákveðinni virðingu. Á sama tíma
má maður ekki líta það of hátíðlegum
augum heldur nálgast það eins og
hvert annað verk. Í vinnu minni hef
ég fyrst og fremst skoðað nóturnar
og fyrirmæli tónskáldsins og reynt
að nálgast verkið á minn hátt, hvort
sem það fellur fólki í geð eða ekki.
Því mitt markmið er ekki að reyna að
gera öllum til hæfis. Ég hef mína sýn
sem ég fylgi og von mín er sú að
hljómsveitin nái að framkalla þessa
sýn mína. Og ég veit að hún mun
gera það, því þau spila þetta alveg
eins og ég vil og það er allt sem
hljómsveitarstjóri getur beðið um,“
segir Rumon Gamba að lokum.
Þess má geta að tónleikarnir verða
endurteknir annað kvöld kl. 19.30, en
löngu er orðið uppselt bæði tónleika-
kvöldin.
Mikilvægt að
horfa til framtíðar
Morgunblaðið/Jim Smart
Rumon Gamba aðalhljómsveitarstjóri og Þröstur Ólafsson, framkvæmda-
stjóri Sinfóníuhljómsveitar Íslands, við undirskrift samningsins í gær.
silja@mbl.is
SÖNGDEILD Tónlistarskóla Kópa-
vogs flytur einþáttunginn og gaman-
óperuna Amelía fer á ball eftir Gian
Carlo Menotti, í Salnum kl. 20 í
kvöld. Sagan fjallar um Amelíu sem
leggur allt í sölurnar til að komast á
glæsilegasta ball ársins í Mílanó,
samskipti eiginmanns hennar, elsk-
huga og ástleitins lögreglustjóra.
Amelía fer á ball er fyrsta fullmót-
aða ópera Menottis. Hún var frum-
sýnd árið 1937 við svo mikinn fögnuð
að upp frá því var ferill hans í óp-
eruheiminum samfelld sigurganga.
Með hlutverk Amelíu fer Eyrún Ósk
Ingólfsdóttir, eiginmann hennar
túlkar Unnar Geir Unnarsson og
elskhuga Andri Stefánsson. Með
önnur hlutverk fara Vigdís Ásgeirs-
dóttir, Anna Margrét Sigurð-
ardóttir, Fjóla Kristín Nikulásdóttir
og Davíð Viðarsson, söngnemi í
Nýja Tónlistarskólanum.
Leikstjórar eru Anna Júlíana
Sveinsdóttir, söngkennari skólans,
og Krystyna Cortes píanóleikari.
Aðgangur er ókeypis. Óperan
verður einnig flutt mánudaginn 3.
maí kl. 20.
Morgunblaðið/Eggert
Frá uppfærslu Tónlistarskóla Kópavogs á Amelía fer á ball.
Söngnemar
flytja gam-
anóperu
um námsefni. „Finnar sækja land-
ið heim og vilja kunna einhver tök
á máli þjóðarinnar. Unglingar fara
æ oftar sem skiptinemar, ann-
aðhvort til að læra eða vinna tíma-
bundið og vilja gjarnan geta
bjargað sér á máli innfæddra. Há-
skólinn í Helsinki hefur orðið að
styðjast við sænskt efni til
kennslu í nútímaíslensku, og í
þeim eina menntaskóla, sem boðið
hefur núna í fyrsta skipti upp á
nám í íslensku, hefur skort náms-
efni,“ segir í frétt frá sendiráðinu.
Bókin er ætluð byrjendum og
skiptist í tvo hluta, textabók og
málfræðiæfingar. Fyrri hlutinn
byggist á auðveldum samræðum,
en í seinni hlutanum er fjallað um
íslenskt þjóðfélag, sögu þess og
efnahag. Pekka, ungur Finni,
leggur upp í ferð til Íslands, og í
tíu köflum fylgjumst við með ferð-
um hans um höfuðborgina og
kynnum hans af íbúum hennar.
Bókinni fylgir orðasafn, mál-
tækjasafn og kynning á íslenskri
hljóðfræði. Hún er 194 blaðsíður.
Höfundar bókarinnar eru fjórir.
Paivi Kumpulainen er staðarráð-
inn ritari í íslenska sendiráðinu í
Helsinki. Hún er með BFil.Isl og
BA í sænsku með íslensku sem
aukafag. Paivi bjó í sex ár á Ís-
landi. Hún er ritstjóri og þýðandi
HÓPUR kunnáttufólks um ís-
lenska tungu, bæði Íslendingar og
Finnar, hefur í tvö ár unnið að
gerð nýrrar kennslubókar í ís-
lensku fyrir byrjendur og kemur
hún á næstu dögum út í Finnlandi.
Bók um svipað efni kom út árið
1979, en hefur nú verið uppseld
árum saman.
Bókin er að mestu unnin í sjálf-
boðavinnu um kvöld og um helgar,
en Finnsk-íslenski menningarsjóð-
urinn fjármagnar hana að hluta.
Til sendiráðs Íslands í Helsinki
og NIFIN (Nordens Institut i
Finland) berast sífellt fyrirspurnir
bókanna Islantikirja (úr norsku
1999), Meren neitoja ja meren
miehia (Meyjar hafsins og menn
hafsins) (2001) og Piilokansan
tarinoita (Ævintýri huldufólksins)
(2001).
Seija Holopainen er einnig stað-
arráðinn ritari í sendiráði Íslands
í Helsinki í hálfu starfi, en er að
ljúka meistaraprófi í íslensku við
Háskólann í Helsinki. Hún hefur
próf sem þýðandi og túlkur á
finnsku og íslensku og bjó á Ís-
landi í þrjú ár. Hún er ritstjóri og
þýðandi bókanna Meren neitoja ja
meren miehia (2001) og Pilok-
ansan tarinoita (2001) ásamt Paivi.
Seija þýddi bók Arnalds Indr-
iðasonar Mýrina (Rame, 2003) á
finnsku og vinnur nú að þýðingu
Grafarþagnar.
Timo Karlsson kenndi finnsku
við Háskóla Íslands frá árunum
1985 til 1992, en kennir núna
nýbúum í Finnlandi mál heima-
manna. Hann gaf út finnskt-
íslenskt orðasafn árið 1990 og síð-
an íslenskt-finnskt orðasafn árið
1991. Hann hefur einnig gefið út
finnska málfræði handa Norð-
mönnum.
Jón Gíslason er nú lektor í ís-
lensku við Háskólann í Berlín. Þar
áður kenndi hann við Háskólann í
München ásamt Timo, en Jón
hafði lært finnsku hjá Timo í HÍ á
sínum tíma. Jón hefur gefið út
kennsluefni fyrir útlendinga í ís-
lensku: Málnotkun 1991, Land-
steina 1995 og nú seinast Íslenska
hljóðfræði.
Páll S. Pálsson myndlist-
armaður, sem búsettur er í Finn-
landi, hefur myndskreytt bókina,
en hann myndskreytti einnig tvær
bækur um íslenskar bókmenntir á
finnsku, sem komu út árið 2001.
Fjöldi íslenskra bóka
gefinn út á finnsku
Á tveimur liðnum árum hefur
komið út fjöldi íslenskra bók-
menntaverka í finnskri þýðingu,
t.d. verk Arnalds Indriðasonar,
Mikaels Torfasonar og Vigdísar
Grímsdóttur. Á liðnu hausti voru
gefnar út tvær Íslendingasögur,
Grettis saga og Gísla saga Súrs-
sonar. Og þess má geta, að vænt-
anlegar eru á næstunni bækur
Steinunnar Sigurðardóttur, Andra
Snæs Magnasonar og Sjóns.
Í byrjun mars var opnuð sýning
í einu helsta galleríi höfuðborg-
arinnar á verkum Georgs Guðna.
Nú í apríl voru sýndar heimild-
armyndir eftir og um íslenska
myndlistarmenn og húsagerð-
armenn í Ateneum, sem er lista-
safn ríkisins.
Ný kennslubók í íslensku gefin út í Finnlandi
ALÞJÓÐLEGI dansdagurinn er í
dag, 29. apríl. Hér fer á eftir ávarp
frá prófessor Alkis Raftis, forseta
alþjóða dansráðsins, UNESCO.
„Arkitektinn notar tækni og efni
til að skapa byggingu á tilteknum
stað. Danshöfundurinn notar
óáþreifanleg form til að skapa áhrif
í tíma og rými.
Arkitektinn starfar í tveimur
víddum: hann er verkfræðingur og
listamaður í senn. Verkfræðingur,
af því hann hugsar rökrænt (ólíkt
myndhöggvaranum sem einnig
skapar verk á tilteknum stað), enda
verða verk hans að hafa notagildi.
Verk hans grundvallast af skilningi
á þeim efnum sem hann notar –
hann er tæknifræðingur. En hann
er líka listamaður, því hann leitast
við að ná fagurfræðilegum árangri.
Danshöfundurinn sem arkitekt
hreyfinga er fyrst og fremst tækni-
fræðingur. Hann þekkir möguleika
líkamans. Þekking hans byggist á
reynslu, hann hefur svitnað á dans-
gólfinu líkt og góður arkitekt hefur
stikað um stillansa á byggingar-
svæðum árum saman. Og hann
verður að sjálfsögðu að hrífa áhorf-
andann og/eða vekja hann til um-
hugsunar.
Til að búa til bæði danshöfund og
arkitekt þarf: viðamikla praktíska
þjálfun, „móta leirinn með hönd-
unum“, dansa og kenna dans. Viða-
mikið nám, rannsóknir, lestur og
skoðun til að öðlast nauðsynlegan
fræðilegan grunn.
Hvernig er þá hægt að útskýra
þá þversögn að á meðan háskólar
fyrir arkitekta finnast víða um
lönd, er skortur á samsvarandi
menntastofnunum fyrir danshöf-
unda og danskennara? Hægt er að
telja á fingrum sér þau lönd sem
bjóða ungu fólki framhaldsmenntun
– praktíska og fræðilega í senn –
eftir átján ára aldur. Og þar sem
slíkir skólar finnast eru þeir reknir
af vanefnum.
Eitt af stefnumálum Alþjóða
dansráðsins (International Dance
Council, CID) er að hvetja stjórn-
völd til að bjóða vandað dansnám á
háskólastigi. Alþjóðlegi dansdagur-
inn 2004 er helgaður því mark-
miði.“
Dans er bygg-
ingarlist mann-
legra hreyfinga