Morgunblaðið - 07.05.2004, Side 52

52 FÖSTUDAGUR 7. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
© DARGAUD
Bubbi og Billi
Grettir
Smáfólk
Smáfólk
HVERNIG FER
HANN AÐ ÞESSU?
HVENÆR
ÆTLARÐU AÐ
HÆTTA MEÐ
ÞETTA TEPPI?
EINHVERN DAGINN
VERÐUR ÞÚ AÐ STANDA Á
EIGIN FÓTUM...
SEINNA VERÐUR ÞÚ AÐ
TAKAST Á VIÐ LÍFIÐ ÁN ÞESS
AÐ FÁ HJÁLP FRÁ NEINUM...
SEINNA
ÞÚ
ERT AÐ
LESA
BÓKINA
MÍNA!
SAGT ER
AÐ ABRA-
HAM
LINCOLN
HAFI GENGIÐ
Í STORMI TIL
ÞESS AÐ
SKILA BÓK
ÞÚ
VILT EKKI
GANGA
YFIR HER-
BERGIÐ!
ÉG
HEFÐI ÁTT
AÐ LÁNA
ABRAHAM
LINCOLN
BÓKINA!
HAFÐU
ÞETTA!!
EN...
EN
FALLEGT! LEYFIRÐU BARNINU AÐ
HORFA Á ÞETTA OFBELDI
AFSKIPTALAUST
JA...SKO...
VEISTU EKKI AÐ BÖRN HERMA
EFTIR ÖLLU ÞVÍ SEM ÞAU SJÁ Í
SJÓNVARPINU?
ÉG...
KOMIÐ BÁÐIR TVEIR! ÉG FER MEÐ
YKKUR Í BÆINN. ÞÁ ÞURFIÐ ÞIÐ EKKI
AÐ HORFA UPP Á ALLT ÞETTA OFBELDI
ÚTSALA
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
MORGUNBLAÐIÐ er magnað mál-
gagn, sem ýmist gleður eða grætir,
hryggir eða kætir. Mér féllust hend-
ur þegar ég sá í fylgiriti blaðsins í yf-
irgripsmikilli ritgerð um forsetaferil
Ólafs Ragnars Grímssonar, að sigur
hans í kosningunum hefði „komið
honum í opna skjöldu“. Samkvæmt
þeim skilningi sem ég hefi vanist eru
það ótíðindi, sem koma í opna
skjöldu. Þá gefst manni ei tóm eða
tími til varnar. Er með öðrum tals-
hætti „tekinn í bólinu“. Þessu til
staðfestingar má vitna í fjölda forn-
sagna. Nærtækast er að vitna í
Brjánsbardaga sem frá er sagt í
Njálssögu. Einnig hefir Indriði Ein-
arsson „revisor“ og leikritaskáld rit-
að um heimsókn sína á söguslóðir.
Egilssaga skráir bardagann á Vín-
heiði. Þar má lesa: „En þeir Egill
stefndu þá þar til, er var konungs-
fylkingin, og komu þá í opna skjöldu
og gerðu þar brátt mikið mannfall.
Riðlaðist þá fylkingin og losnaði öll;
flýðu þá margir af Ólafs mönnum, en
víkingar æptu þá siguróp.“
Í Njálssögu er rætt um Brjánsbar-
daga. Þar segir svo: „Bróðir sá nú, að
liðið Brjáns konungs rak flóttann og
fátt var manna hjá skjaldborginni.
Hljóp hann þá úr skóginum og rauf
alla skjaldborgina og hjó til konungs-
ins.“
Ég spurði um álit hjá Helga Hálf-
danarsyni. Hann sagði: Að koma í
opna skjöldu getur ekki átt við einn.
Það á við fleiri. Það er svikist að þeim
sem koma í opna skjöldu.
Í sambandi við orðatiltækið má
segja sögu um orðheppni manna,
sem léku þá list að rugla ræðumenn í
ríminu með framíköllum svo úr varð
almennur hlátur og ræðumaður sem
ætlaði að hylla afmælisbarn gleymdi
efni ræðu sinnar og varð að hverfa
frá við dynjandi hlátrasköll afmæl-
isgesta.
Jónas Þorbergsson, þáverandi út-
varpsstjóri, bauð til afmælisveislu á
heimili sínu. Þar voru tvær samliggj-
andi stofur. Tvíbreitt dyraop milli
stofanna. Þar stóðu allmargir gestir:
Meðal þeirra var bróðurdóttir Jón-
asar, hávaxin og fjallmyndarleg
stúlka, brjóstgóð og brjóstastór væn-
legur kvenkostur. Hún var klædd
góðum kjól úr stórköflóttu efni. Árni
Friðriksson fiskifræðingur ætlaði að
halda ræðu fyrir minni afmælis-
barnsins, Jónasar útvarpsstjóra.
Árni gengur fram fyrir stúlkuna.
Heldur á glasi í hendi sér. Segir: Það
er best að ég gangi hérna fram fyrir
skjöldu. Páll Ísólfsson, einn gesta
hrópar: Kallarðu stúlkuna Skjöldu?
Það varð ekki mikið meira úr ræð-
unni.
Ég held mig við þann skilning að
engin góð tíðindi geti komið „í opna
skjöldu“. Það eru ótíðindi. Tíðindi
sem þessi koma mönnum á óvart.
Þeir eru þeim ekki viðbúnir. Hitt er
rugl og þvættingur sem á hvorki að
sjást né heyrast. Að gleðitíðindi eða
fagnaðarboðskapur komi í opna
skjöldu. Þau koma á óvart.
Eitt orðatiltæki að lokum.
Þegar karlmenn brestur þor þá
koma konur fram á vígvöllinn. Þeirra
er oft getið og þá gjarnan farið niðr-
andi orðum um karlmenn. „Ekki er
hana at borgnara þótt hæna beri
skjöld“ segir í fornu máli.
Sumardagurinn fyrsti
Með þessum ótíðindum um rangan
skilning orðatiltækja fylgdi óláns-
frétt og illspá. Morgunblaðið getur
þess að meirihluti Reykvíkinga vilji
fórna sumardeginum fyrsta. Þá er
kominn tími fyrir elliglópa á borð við
undirritaðan að flytja úr landi. Ég
uni því ekki að búa í landi sem fórnar
fornhelgum degi fyrir timbur-
mannafrí í þágu brennivínsberserkja
og tækifærisfyllirafta sem miða öll
viðhorf til vinnu og starfa við ölþamb
og víndrykkju. Sumardagurinn
fyrsti ber í sjálfu heiti sínu slík fyr-
irheit og lofgjörð um „betri tíð með
blóm í haga“. Þessi sami fjölmenni
hópur undanvillinga ætlar að fórna
sumardeginum fyrsta en vill taka
upp bandarískan hátíðisdag sem
nefnist Valentínusardagur. Ekki er
ofsögum sagt af undirlægjuhætti
þeirra sem ennþá þykjast vera Ís-
lendingar en eru orðnir óþjóða- og
óhljóðalýður og tveggjarásatól und-
irþjóðar, sem einna helst má líkja við
kalkipappír, sem tekur í gegn alla
lífshætti herraþjóðarinnar. Tyggi-
gúmmíklessurnar við anddyri Þjóð-
arbókhlöðunnar eru menningar- og
menntamerki uppvaxandi háskóla-
kynslóðar, sem heimtar að strit-
vinnulýður færi menntun á silfurfati.
Svo afhjúpa unglingarnir fávisku
sína og þekkja ekki ýsu með svartri
rönd. Þau hafa bara étið roðfletta
ýsu eða þá lasagna eða pepperoni-
pitsu.
P.s.
Fréttablaðið sagði frá því nýlega
að ær hefði „gotið“ lambi og þá kom
mér til hugar:
Það er gaman hjá Gunnari Smára
og gróska í sveitinni hans,
þar er hani með hárauðan kamb
og ær sem í gær fór að „gjóta“
og gettu, hún eignaðist lamb.
PÉTUR PÉTURSSON þulur.
Í opna skjöldu
Frá Pétri Péturssyni:
Í DV á dögunum og í grein Hávars
Sigurjónssonar í Morgunblaðinu 2.
maí er fjallað um Þjóðleikhúsið í til-
efni væntanlegra leikhússtjóra-
skipta. Í kafla um fyrsta þjóðleik-
hússtjórann, Guðlaug Rósinkranz,
eru tvær missagnir, þær sömu í
báðum tilvikum. Í fyrsta lagi er
sagt að Guðlaugur væri skólastjóri
Samvinnuskólans á Bifröst áður en
hann tók við Þjóðleikhúsinu. Hið
rétta er að hann var yfirkennari
Samvinnuskólans í Reykjavík 1932–
49 í skólastjóratíð Jónasar frá
Hriflu. Skólinn flutttist ekki á Bif-
röst fyrr en 1955. Þá er það rangt
að Guðlaugur sæti í byggingar-
nefnd Þjóðleikhússins. Hann var
skipaður formaður þjóðleikhúsráðs
þegar það var sett á laggirnar til að
undirbúa stofnun leikhússins, 1948.
Ári síðar var Guðlaugur svo skip-
aður þjóðleikhússtjóri en Vilhjálm-
ur Þ. Gíslason varð formaður þjóð-
leikhúsráðs.
GUNNAR STEFÁNSSON,
Kvisthaga 16, Reykjavík.
Um Guðlaug Rósinkranz
Frá Gunnari Stefánssyni: