Morgunblaðið - 16.12.2004, Qupperneq 6

6 FIMMTUDAGUR 16. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Einar Már Guðmundsson
„Skemmtilestur“
„Bráðskemmtileg og fjörug bók.“
Þorsteinn Már, kistan.is
„Konan mín hélt að ég væri að verða eitthvað skrítinn.
Ég hló svo mikið.“
Gunnar Þórðarsson, tónlistarmaður
„Mikið vor og glettni í þessari bók ... Einar Már
beitir hér kunnuglegum aðferðum, blandar saman minnum
há- og lágmenningar ... skemmtilestur.“
Gauti Kristmannsson, RÚV
„Skáldið er í ham ...
Bítlaávarpið er
skemmtileg saga,
stráksleg og gosaleg í
sprúðlandi stílnum.“
Páll Baldvin Baldvinsson, DV
8. sæti
Skáldverk
Félagsvísindastofnun
30. nóv. – 6. des.
2. prentun
uppseld
1. prentun
uppseld
3. prentun
komin í
verslanir
Sendiráði Íslands í Japanverður falið að koma stað-festingu um dvalarleyfið íhendur Bobby Fischers
auk þess að aðstoða hann við að
komast hingað ef hann óskar eftir
því að því er fram kemur í til-
kynningu frá utanríkisráðuneyt-
inu. Fishcer hefur nú setið í inn-
flytjendabúðum í Japan síðan 13.
júlí sl. en hann var eftirlýstur af
Bandaríkjamönnum fyrir að virða
að vettugi alþjóðlegar refsiaðgerð-
ir gegn Júgóslavíu þegar hann
tefldi þar árið 1992.
Davíð Oddssyni utanríkis-
ráðherra barst umsókn um dval-
arleyfi frá Fischer, send 26. nóv-
ember sl., og sendi hann um-
sóknina til Útlendingastofnunar til
meðferðar. „Útlendingastofnun
tók þá ákvörðun, í samráði við
dómsmálaráðherra og utanríkis-
ráðherra, að veita honum dvalar-
leyfi, en ekki er skilgreint hvers
konar dvalarleyfi þar er um að
ræða,“ segir Georg Kr. Lárusson,
forstjóri Útlendingastofnunar.
Hann segir að ákveðið verði ef og
þegar Fischer komi hingað til
lands hvort hann fái hefðbundið
dvalarleyfi eða hugsanlega dval-
arleyfi af mannúðarástæðum, ekki
hafi verið tekin afstaða til þess
eins og mál standa.
Georg staðfestir að í gildi séu
samningar við Bandaríkin um
framsal sakamanna og kæmi
Fischer hingað til lands væru ís-
lensk stjórnvöld skuldbundin til
þess að framselja hann fari banda-
rísk stjórnvöld fram á að það
verði gert.
Ekki er ljóst hvaða áhrif dval-
arleyfi hér á landi hefur á rétt-
arhöld yfir Fischer í Japan en
samkvæmt upplýsingum frá jap-
anska sendiráðinu hér á landi er
það komið undir dómstólum í Tók-
ýó hvort Fischer fær að yfirgefa
Japan og koma hingað til lands.
Eftir að Fischer var handtekinn í
Japan hafa lögfræðingar hans bar-
ist gegn því fyrir dómstólum að
honum verði vísað úr landi, en
Fischer er eftirlýstur í Bandaríkj-
unum.
„Mér finnst þetta stórkostlegar
fréttir og ég er reglulega stolt af
því að vera Íslendingur í dag,“
segir Guðfríður Lilja Grét-
arsdóttir, forseti Skáksambands
Íslands. „Mér finnst þetta mjög
mikið hugrekki og sönn ákvörðun
sem er mannúðleg á allan hátt og
kemur vini okkar til hjálpar sem
þarf á hjálp að halda hvers eini
glæpur var að hafa teflt skák fyrir
12 árum.“
Guðfríður Lilja segir að stuðn-
ingshópur Bobby Fischers hafi
unnið ötullega að málum hans frá
því hópurinn afhenti mótmæli til
George W. Bush Bandaríkja-
forseta í bandaríska sendiráðinu
stuttu eftir handtöku Fischers í
Japan 13. júlí sl. „Það hefur verið
hér ákveðinn stuðningshópur
Bobby Fischers þar sem fólk, sem
kemur úr öllum áttum, mjög ólík-
ar manneskjur, sameinast um að
þeim finnist þetta rangt. Okkur
finnst rangt að þessi þjóðhetja og
hetja Vesturlandanna á sínum
tíma þurfi að gjalda fyrir að hafa
orðið við 20 ára bón um að tefla
aftur [við Borís Spasskí], sem
hann gerði fyrir 12 árum.“
Í hópnum eru meðal annarra
Helgi Ólafsson, Hrafn Jökulsson
og Guðfríður Lilja úr stjórn Skák-
sambands Íslands, auk tveggja
fyrrverandi formanna Skák-
sambands Íslands; Guðmundar G.
Þórarinssonar og Einars S. Ein-
arssonar. Þar er líka Sæmundur
Pálsson – Sæmi Rokk – vinur
Fischers, Ingvar Ásmundsson,
Magnús Skúlason og Garðar
Sverrisson, auk fjölda annarra
sem komið hafa að málinu.
Áframhaldandi þrýstingur
Hópurinn mun nú halda áfram
að þrýsta á japönsk og bandarísk
stjórnvöld að láta Fischer lausan
og leyfa honum að koma hingað til
lands. „Þetta er langmikilvægasta
skrefið því við erum fyrsta þjóðin
sem veltir þessum bolta af stað og
af því getum við verið mjög stolt.
Eins og ég lít á þetta er þetta
spurning um hvað er rétt og hvað
er rangt og hvað er hægt að láta
fólk dúsa í fangelsi fyrir.“
Guðfríður Lilja segir vissulega
rétt að Fischer hafi oft gefið frá
sér mjög stóryrtar yfirlýsingar um
Bandaríkin, gyðinga, kommúnisma
og hitt og þetta. „Að mínu mati
setur það hann í hóp einna mest
framúrskarandi snillinga Banda-
ríkjanna því þeir eiga margir sam-
merkt að ögra yfirvöldum hvar og
hvenær sem þeir geta og það ger-
ir Bobby Fischer. Ég efast ekki
um að hann muni gera það á Ís-
landi eins og hvar sem er annars
staðar, við erum ekki að bjóða
honum hingað heim vegna þess að
við teljum að hann eigi eftir að
sitja hér prúður og góður og
breytast í einhvern annan per-
sónuleika en hann er. Hins vegar
erum við að segja að hann sem
manneskja eigi rétt á því að vera
frjáls maður.“
Íslensk stjórnvöld verða við beiðni Bobby Fischers um að veita honum dvalarleyfi hér á landi
Veltur á japönsk-
um og bandarísk-
um yfirvöldum
Reuters
Bobby Fischer sest að tafli við Spasskí í einvíginu umdeilda í Júgóslavíu árið 1992 eftir fjölda áskorana í 20 ár um
að endurtaka leikinn frá því í einvíginu sögufræga í Reykjavík árið 1972 þar sem hann lagði Spasskí að velli.
Davíð
Oddsson
Íslensk stjórnvöld hafa ákveðið að verða við
beiðni Bobby Fischers, fyrrverandi heims-
meistara í skák, um dvalarleyfi hér á landi og
er það nú undir japönskum stjórnvöldum kom-
ið hvort hann fær að koma hingað til lands og
undir bandarískum stjórnvöldum hvort þau
krefjast framsals hans ef hann kemur hingað.
„ÞETTA eru
mikil gleðitíð-
indi,“ segir Helgi
Ólafsson, stór-
meistari í skák,
en hann hefur
ásamt fleirum
unnið að því að
Bobby Fischer
fái að koma hing-
að til lands frá því hann var hand-
tekinn í Japan í sumar.
„Mér finnst að það sé sómi af
þessari gjörð allri hjá utanríkis-
ráðherra og öllum þeim sem hafa
farið með þetta mál,“ segir Helgi.
„Það er ákveðinn sjarmi yfir hans
persónu að því leytinu til að hann
lætur ekkert sinn hlut, hann fylgir
bara sinni sannfæringu, það er allt-
af eitthvað sem hægt er að virða.“
Helgi segir að um mikilvægan
áfangasigur sé að ræða. „Við vitum
í raun og veru ekki ennþá hvað
hangir á spýtunni, en ég hef trú á
því að þetta leysist mjög farsæl-
lega, þetta er fyrst og fremst alveg
rosalegur áfangasigur, mikil gleði-
tíðindi. Það má segja að við séum
með þessu að gefa stórum aðilum í
skákheiminum langt nef, til dæmis
FIDE og Rússum sem hafa ekkert
gert og eru bara að hugsa um sinn
hag.“
Sjarmi yfir per-
sónu Fischers
„ÞETTA er stór
sigur, og fyrsta
skákin unnin í
þessum bardaga.
Þetta er ekki
komið í höfn enn,
en ég tek ofan
hatt minn fyrir
stjórnvöldum, og
sér í lagi Davíð
Oddssyni, fyrir að þora og vera
maður að meiru og standa upp-
réttur,“ segir Sæmundur Pálsson,
einnig þekktur undir nafninu Sæmi
rokk, en hann var nokkurskonar
öryggisvörður Bobby Fischers þeg-
ar hann tefldi heimsmeistara-
einvígið við Borís Spasskyí hér á
landi árið 1972.
„Þetta er einstaklega ánægjulegt
fyrir okkur í þessum hóp sem hefur
staðið í þessu ströggli, og mig per-
sónulega sem hef verið í reglulegu
sambandi við hann undanfarna
mánuði,“ segir Sæmundur. Spurður
um framhald málsins hjá þessum
gamla vini sínum segir hann að það
verði að ráðast. „Fischer er nátt-
úrulega búinn að hafa góð orð um
það að hann vilji koma til Íslands og
allt það, ef hann fengi. En hann get-
ur þá allavega notað þetta í mála-
ferlunum sem hann stendur í
núna.“
„Fyrsta
skákin unnin“
Guðfríður Lilja
Grétarsdóttir