Morgunblaðið - 10.06.2005, Blaðsíða 14

14 FÖSTUDAGUR 10. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
Galopnar
hurðir að
heimum
Gabríelu
á morgun
TUNGA kaldsjávar liggur að öllu
jöfnu austur af landinu í Austur-
Íslandsstraumnum. Það hefur jafn-
an verið talið að síldin færi ekki inn í
þennan kalda sjó, heldur stöðvaðist
ganga hennar þar. Eftir því sem
hlýnar hopar þessi tunga og í sól-
ríkum árum hitnar yfirborðssjórinn
mikið, allt niður á 30 metra eða
meira. Það nýtti síldin sér hér á ár-
um áður til að synda yfir kalda sjó-
inn til vesturs.
Í vor var mjög kalt á þessum slóð-
um. Kaldur sjór alls ráðandi og lítið
um yfirborðshitun. Því er það spurn-
ingin hvernig síldin hefur komizt yf-
ir, eða hvort hún hefur farið suður
fyrir kalda sjóinn.
Hjálmar Vilhjálmsson, fiskifræð-
ingur, var á slóðinni fyrir skömmu á
rannsóknaskipinu Árna Friðriks-
syni. Hann segir að þá hafi yf-
irborðshitun verið lítil, en mikið af
síld austan við tunguna, allt frá Jan
Mayen og suður úr á um 100 mílna
svæði.
„Okkur taldist til að það væri um
hálf milljón tonna af norsk-íslenzku
síldinni innan íslenzku lögsögunnar,
en austan kalda sjávarins og einnig
fyrir sunnan hann,“ segir Hjálmar.
Hann gerir ráð fyrir því að sú síld
sem nú er að veiðast hafi farið suður
með tungunni inn í færeysku lögsög-
una og síðan haldið til norðurs Ís-
landsmegin við hana, en suðurmörk
kaldsjávarins séu út af Reyðarfirði
eða Fáskrúðsfirði. Hann segir að á
gömlu síldarárunum hafi kalda
tungan verið miklu styttri og því
hafi kannski meira gengið suður
fyrir hana og síðan upp til norð-
vestur. Einnig hafi það oft verið
þannig að þegar síldin kom að tung-
unni í vesturátt, hafi hún stoppað og
beðið þess að yfirborðið hitnaði upp
í 4 gráður til að geta synt yfir og
haldið á ætisslóðina fyrir Norður-
landi.
„Yfirborð sjávar hlýnar hratt
núna og það getur vel verið að síldin
fari þá að ganga yfir tunguna og
haldi áfram í vesturátt,“ segir
Hjálmar.
Kalda tungan
„ÞAÐ er allt gott við þetta núna,
góð veiði, gott verð, gott veður og
síldin gengur sífellt nær landi. Nú
fer maður að skilja síldarglampann
sem kom í augum á pabba í gamla
daga,“ sagði Gísli Runólfsson, skip-
stjóri á Bjarna Ólafssyni AK í gær.
Þeir voru að taka síldina allt inn að
35 mílur austur úr Gerpi og virðist
sem síldin sé enn að ganga í vestur.
Þeir á Bjarna höfðu tekið eitt hol,
150 tonn á tveimur tímum og létu
síðan reka meðan flakað er og fryst.
Það tekur um 30 tíma að vinna þessi
150 tonn. „Þetta er „dræ“ stórsíld.
Öll jafnstór og fín í vinnslu, en það
er mikil áta í henni,“ sagði Gísli.
Það væri lygi ef …
Vinnsluskipin skammta sér síld
eftir vinnslugetunni og láta reka í
blíðunni meðan unnið er. Hin skipin
taka þokkalega slatta í hverri ferð
og fara með í vinnslu í landi. Beitir
kom til Neskaupstaðar í gærkvöldi
með 300 tonn til vinnslu og Gull-
bergið landaði 220 tonnum á Fá-
skrúðsfirði í gær.
Eyjólfur Guðjónsson, skipstjóri á
Gullbergi VE er á nót. „Það væri
lygi, ef ég segði að það gengi vel.
Þetta er allt „dræ“ stór síld og mjög
stygg, 400 gramma hlussur. Það
þarf meira bland í hana, því smærri
síldin er ekki eins stygg,“ sagði Eyj-
ólfur þegar hann var á leiðinni í land
í gær.
Eyjólfur tók síldina 50 til 60 mílur
austur af Gerpi. Hann hefur verið
lengi á síld en aldrei veitt norsk-
íslenzku síldina svona nálægt landi
og segir að hún virðist enn vera á
vesturleið. „Það eru bara elztu
menn sem muna eftir síldinni vest-
ar,“ sagði Eyjólfur.
Eins og litlir laxar
„Þetta eru svaka breddur, 400
grömm, eins og litlir laxar,“ sagði
Birkir Hreinsson, skipstjóri á Vil-
helm Þorsteinssyni EA, í gær. Þeir
voru á þá reki 60 mílur austur úr
Glettinganesi norðan við Rauða-
torgið í kantinum út af Héraðsflóa.
„Við erum búnir að taka tvö hol,
samtals 300 tonn eða eins og vinnsl-
an leyfir, en við vinnum um 140 til
150 tonn af flökum á sólarhring og
þurfum 280 til 300 tonn upp úr sjó
til að vinnslan hafi nóg. Það er mikil
áta í henni og hún er að fitna, en
fyrir vikið geymist hún illa. Við
reynum því að taka þetta eftir hend-
inni, en það getur verið svolítið erf-
itt að geyma torfuna í sjónum. Þetta
eru stakar torfur sem gefa vel ef
maður hittir rétt í þær. Ég hef verið
á þessu síðan 1997 og hef aldrei ver-
ið að þessum veiðum svona vestar-
lega, en það breytir gífurlega miklu.
Í fyrra vorum við megnið af vertíð-
inni norður við Svalbarða, en þetta
er allt annað líf,“ sagði Birkir.
Styrkir okkur í baráttunni
við Norðmenn
Kristján Vilhelmsson, fram-
kvæmdastjóri Samherja, segir það
afar mikilvægt að síldin skuli veið-
ast í svona miklum mæli innan ís-
lenzku lögsögunnar. Það styrki okk-
ur í baráttunni við Norðmenn og
auðveldi einnig veiðarnar. Nú sé
ekkert mál að sigla í land með
aflann. Nú séu menn hins vegar að
velta því fyrir sér hvernig síldin hafi
komizt svona nálægt landinu, því
kalda tungan liggi enn suðureftir og
töluvert austar. Það hafi alltaf verið
sagt að síldin færi ekki í gegnum
kalda sjóinn, en engu að síður sé
hún komin.
Skip Samherja á Akureyri hófu
veiðar viku af maí, viku fyrr en í
fyrra. Síldin hefur verið feitari núna
og hafa veiðarnar verið stundaðar í
Síldarsmugunni, í færeysku lögsög-
unni og loks nú í þeirri íslenzku.
Skipin, Vilhelm Þorsteinsson og
Baldvin Þorsteinsson, voru fyrir
sjómannadag komin með um 6.000
tonn upp úr sjó, sem svarar til 3.000
tonna af flökum.
Unnið sleitulaust
„Þetta er fínasta síld. Við erum
reyndar enn að vinna síldina af
danska skipinu Geysi, en byrjum í
kvöld á síldinni sem Beitir kom með.
Hún er að meðatali 388 grömm að
þyngd,“ sagði Jón Gunnar Sigur-
jónsson, vinnslustjóri hjá Síldar-
vinnslunni í gær.
„Við byrjuðum klukkan 7 á mið-
vikudagsmorgun og það hefur verið
unnið sleitulaust síðan og verður svo
vonandi áfram. Það eru 18 manns á
vaktinni og við vinnum um 300 tonn
á sólarhring. Þetta lofar allt góðu og
með sama gangi verður síldin komin
inn á firði um helgina,“ sagði Jón
Gunnar.
Hann segir að vel gangi að selja
síldina. Hún fari til Austur-Evrópu,
Rússlands og Póllands og fari nán-
ast jafnóðum og hún hafi verið fryst.
Það sé skortur á síld á þessum
markaði, mikil eftirspurn og verð
því gott.
Fer að skilja
síldarglampann
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
Ljósmynd/Þorgeir Baldursson
Veiðar Gullberg VE á landleið í gær með 220 tonn. Veiðar í nótina ganga ekki eins vel og í trollið.
Morgunblaðið/Ágúst Blöndal
Síldin Norsk-íslenzka síldin er mjög stór en hér hampar Jón Gunnar Sigur-
jónsson verkstjóri í fiskiðjuveri SVN tveimur vænum síldum.
Morgunblaðið/Ágúst Blöndal
Vinnslan Það er unnið allan sólarhringinn í fiskiðjuveri SVN á vöktum, 18
manns á hverri vakt. Hér er pólska stúlkan Jarka við pökkunarvélina.