Morgunblaðið - 10.06.2005, Blaðsíða 60

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 FÖSTUDAGUR 10. JÚNÍ 2005 VERÐ Í LAUSASÖLU 220 KR. MEÐ VSK.
Opið 8-24 alla daga
í Lágmúla og Smáratorgi
EINAR Rúnar Einarsson var
heppinn. Bíll hans lenti framan á
fulllestuðum fóðurflutningabíl í
brekkunni við Litlu kaffistofuna
seint á síðasta ári. Heppni Einars
var fólgin í því að lifa slysið af, en
á hverju sumri undanfarin ár hafa
að meðaltali átta einstaklingar
látið lífið í slysum í umferðinni.
Umferðarráð fundaði í gær og
hvetur ráðið ökumenn til að aka
varlega nú þegar sumarið er kom-
ið og umferðin á þjóðvegum
landsins eykst. Óli H. Þórðarson,
formaður Umferðarráðs, segir að
ökumenn þurfi að haga sér ná-
kvæmlega eins og þeir vilji að aðr-
ir hagi sér í umferðinni, og minnir
á að umferðarreglurnar eru sett-
ar fyrir ökumenn og farþega
þeirra, ekki einhverja aðra.
Einar Rúnar Einarsson er sam-
mála þessu, en hann hefur verið
að jafna sig eftir hræðilegt bílslys
undanfarið hálft ár. „En ég held
að það sem ökumenn verði að hafa
í huga sé að vera með skynsemina
með sér. Vera ekki að taka áhættu
sem ekki skilar neinum flýti eins
og er allt of mikið um í umferðinni
í dag. Ég viðurkenni það alveg að
ég sýp hveljur stundum þegar ég
sé framúrakstur fyrir framan
mig, ég veit hvernig það er að
lenda framan á bíl,“ segir Einar.
„Ég verð aldrei samur eftir“
Hann slasaðist mikið, hlaut vel
yfir tug beinbrota, lunga féll sam-
an o.fl. Örin á líkamanum eru þó
aðeins hluti af því sem Einar glím-
ir við eftir slysið, sem hann hugs-
ar um daglega. „Ég verð aldrei
samur eftir, hvorki á líkama né
sál. Ég fer með öðru hugarfari út í
umferðina, meðvitaðri um það að
ég er ekki ósnertanlegur,“ segir
Einar.
„Ég er engan veginn búinn að
ná mér, þessu fylgja kvalir upp á
hvern dag. Hitt kemur á móti að
maður fékk lífið, sem maður kann
mun betur að meta eftir svona
atvik. Þegar maður hefur prófað
botninn er dagurinn í dag bara
fínn.“
Með öðru hugarfari í umferðina
Morgunblaðið/RAX
Einar Rúnar Einarsson ásamt eiginkonu og dætrum, Guðbjörgu Emmu Ingólfsdóttur, Berglindi og Guðrúnu.
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
 Lenti framan | 30
DREGIÐ hefur úr uppgreiðslum
íbúðalána hjá Íbúðalánasjóði í sam-
anburði við það sem var á síðari
hluta síðasta árs, en þær er engu að
síður ennþá talsverðar að sögn
Guðmundar Bjarnasonar, forstjóra
Íbúðalánasjóðs.
Höfuðstóll lána Íbúðalánasjóðs
lækkaði á síðasta ári um rúma 14
milljarða króna vegna uppgreiðsln-
anna í kjölfar þess að bankar fóru
að bjóða verðtryggð íbúðalán til
langs tíma, þrátt fyrir það að sjóð-
urinn afgreiddi tæpa 55 milljarða
króna í nýjum lánum á síðasta ári
Þannig námu uppgreiðslur lána 9
milljörðum króna á fyrri hluta árs-
ins en 74 milljörðum króna á síðari
helmingi síðasta árs eða rúmum 12
milljörðum króna að meðaltali á
mánuði.
„Það eru ennþá í gangi verulegar
uppgreiðslur, en þær hafa auðvitað
dregist umtalsvert saman frá því
sem var á þessum seinustu mán-
uðum síðasta árs eða fyrstu mán-
uðum útrásar bankanna,“ sagði
Guðmundur í samtali við Morgun-
blaðið.
Hann sagði aðspurður að sjóður-
inn þyrfti að hafa úti allar klær til
þess að ávaxta þetta fé sem kæmi
inn vegna uppgreiðslnanna á sem
bestan hátt. Það færi ekki í útlán og
þeir reyndu að greiða upp allar þær
skuldir sem þeir gætu á móti þess-
um uppgreiðslum. Þeir hefðu auð-
vitað ennþá möguleika á að greiða
upp talsvert af húsbréfum sem ekki
hefði verið skipt út í fyrra.
Þá hefðu þeir verið að greiða rík-
issjóði gömul lán allt frá árunum
1985–90 og síðan hefðu þeir samið
við banka og aðrar lánastofnanir
um varðveislu á þessu fé bæði til
lengri og skemmri tíma til að fá af
því sem besta ávöxtun.
47 milljarðar í bönkum
Í ársreikningi Íbúðalánasjóðs
vegna ársins 2004 kemur fram að
kröfur á lánastofnanir, Seðlabanka
Íslands og aðrar lánastofnanir,
námu 47 milljörðum króna um síð-
ustu áramót, en samsvarandi tala
var tæpir níu milljarðar króna í
árslok 2003.
Enn talsverðar upp-
greiðslur íbúðalána
Uppgreiðslur hjá Íbúðalánasjóði námu rúmum 12
milljörðum króna á mánuði á síðari hluta síðasta árs
Eftir Hjálmar Jónsson
hjalmar@mbl.is
ERLENDAR skuldir þjóðarinnar
hafa tvöfaldast á ríflega tveimur ár-
um, nema nú hátt í 2.000 milljörðum
króna og hafa aldrei verið hærri. Ís-
land er þannig í hópi skuldsettustu
þróuðu ríkja heims, að því er fram
kemur í Morgunkorni Greiningar Ís-
landsbanka í gær.
Birgir Ísleifur Gunnarsson seðla-
bankastjóri segir bankann ítrekað
hafa bent á mikla skuldasöfnun,
enda sé hún áhyggjuefni. „Þetta er
að mínu mati einn mesti veikleikinn
í okkar efnahagslífi og eitt af því
sem matsfyrirtækin, sem meta láns-
hæfi ríkissjóðs, hafa alltaf bent á
upp á síðkastið og eitt af því sem
hugsanlega gæti á endanum breytt
lánshæfismatinu.“
Birgir Ísleifur bendir á að hér sé
fyrst og fremst um skuldir einka-
aðila að ræða, ríkið sé með til-
tölulega litlar skuldir og hafi verið
að borga þær niður. Það sé því fátt
sem Seðlabankinn geti gert til að
hafa áhrif á gang mála. „Við vonum
að menn hafi uppi almenn var-
úðarsjónarmið, þegar verið er að
ákveða erlendar lántökur og útdeila
síðan lánunum.“ | 15
Erlendar
skuldir
aldrei meiri
SÍLDARVINNSLAN í Neskaupstað vinnur
nú um 300 tonn af norsk-íslenzku síldinni á
sólarhring, eftir að síldin fór að veiðast í
miklum mæli stutt undan Austfjörðum.
Síldin er mjög stór, upp undir 400
grömm að meðaltali og er mikil eftirspurn
eftir henni í Austur-Evrópu. Nálægð síld-
arinnar gerir það kleift að vinna hana til
manneldis í landi og margfalda þannig
verðmæti hennar, en síðustu ár hefur hún
aðeins verið unnin um borð í vinnslu-
skipum eða brædd í landi vegna þess hve
langt frá landi hún hefur veiðzt.
Það eru tæp 40 ár síðan norsk-íslenzka
síldin hefur veiðzt svona nálægt landi, eða
á gömlu góðu síldarárunum undir lok sjö-
unda áratugarins. Þessi veiði styrkir stöðu
Íslendinga í baráttunni við Norðmenn um
hlutdeild í veiðunum, en nýlega mældi Haf-
rannsóknastofnun um hálfa milljón tonna
af síldinni innan lögsögu okkar.
300 tonn á
sólarhring
Morgunblaðið/Ágúst Blöndal
Silfur hafsins berst nú á land. Fjóla Sigurð-
ardóttir, starfsmaður í fiskiðjuveri SVN, er
hér með feitar og fallegar síldar.
 Fer að skilja | 14
FÆREYSK móðir, sem var farþegi Nor-
rönu á leið frá Noregi til Færeyja, varð
um stund viðskila við fjögurra mánaða
gamalt barn sitt um borð þegar skipið
lagði upp frá Bergen í vikunni. Missti
móðirin af skipinu, eftir að hafa farið í
stutta skoðunarferð um Bergen með
frænku sinni, en um borð var barnið í
gæslu unglingsstúlku.
Frá þessu er greint á vef norska ríkis-
útvarpsins í Hörðalandi og rætt þar m.a.
við Jan Walle, forstjóra Smyril Line, sem
gerir Norrönu út. Jan Walle sagði við
Morgunblaðið að þetta mál hefði fengið
farsælan endi. Um leið og uppgötvaðist að
móðirin hefði orðið eftir á hafnarbakk-
anum hefði allt verið gert til að koma
móðurinni sem fyrst um borð aftur. Með
aðstoð hafnsögubáts hefði það tekist á um
hálftíma. Walle sagði útgerðina leggja
mikla áherslu á að halda áætlun skipsins
og farþegar ættu að vera komnir um borð
minnst hálftíma fyrir brottför. Norröna
stoppaði í þrjá tíma í Bergen.
Móðir ungbarns strandaglópur
HART var deilt á almennum
fundi skólastjórnar, kennara og
foreldra í Landakotsskóla í gær-
kvöldi en málefni skólans hafa
verið mikið til umræðu síðustu
daga.
Fundurinn var lokaður fjöl-
miðlum en foreldrar, sem Morg-
unblaðið ræddi við að honum
loknum, sögðu að hiti hefði verið
í fólki og mikið hefði borið í milli
þeirra sem fylgdu skólastjórn-
inni að málum og andstæðinga
hennar en þrír fundarmanna
lýstu yfir vantrausti á stjórnina.
Gunnar Örn Ólafsson, formað-
ur skólastjórnar, sagði að vissu-
lega hefðu andstæð sjónarmið
komið fram á fundinum en hægt
væri að slá því föstu að skóla-
starf yrði í Landakotsskóla á
næsta ári, svo fremi sem nægur
nemendafjöldi væri til staðar.
Átta kennarar skólans lögðu
fram yfirlýsingu á fundinum, þar
sem sagði m.a. að til þess að
friður mætti komast á í skól-
anum yrði skólastjórnin að segja
af sér.
Hitafundur
í Landakoti