Morgunblaðið - 10.06.2005, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 10. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNSTAÐUR
Krýsuvík | Lokið er girðingu beit-
arhólfs fyrir sauðfé Grindvíkinga
og fleiri fjáreigenda upp af Krýsu-
vík og verður fyrsta fénu sleppt
þar til beitar í dag. Með tilkomu
beitarhólfsins, sem Vegagerðin
kostar, verður allt sauðfé á
Reykjanesskaganum í afmörkuðum
beitarhólfum og um leið opnast
mikið land til uppgræðslu og skóg-
ræktar án þess að menn þurfi að
hafa áhyggjur af beit. „Þetta eru
tímamót,“ segir Andrés Arnalds,
fagmálastjóri Landgræðslu ríkis-
ins, sem hefur unnið að undirbún-
ingi málsins í samvinnu við fulltrúa
fjáreigenda, sveitarfélaga og Vega-
gerðarinnar.
Búið er að fjalla um fyrirkomu-
lag beitar á Suðurnesjum í liðlega
hálfa öld, eða allt frá fjárskiptum
vegna mæðiveiki. Þá voru uppi
raddir um að draga úr sauðfjár-
rækt í Landnámi Ingólfs og koma
öllu fénu fyrir í afmörkuðum beit-
arhólfum. Andrés Arnalds segir að
síðan hafi sveitarfélögin smám
saman verið að koma sér upp beit-
arhólfum og banna lausagöngu bú-
fjár. Stórt skref var stigið á árinu
1974 þegar Landgræðslan í sam-
vinnu við sveitarfélögin girti þvert
yfir Reykjanesskagann, meðfram
Grindavíkurvegi. Með því var allur
ytri hluti skagans friðaður fyrir
beit.
Fyrir fimm árum var ákveðið að
taka enn stærri skref og friða meg-
inhluta Landnáms Ingólfs. Samtök
sveitarfélaga á höfuðborgarsvæð-
inu beittu sér fyrir því í samstarfi
við Vegagerðina að breyta legu
svokallaðrar höfuðborgargirðingar.
Girt var úr Kjósarskarði og niður
af Grímarsfelli í Mosfellssveit, það-
an að Suðurlandsvegi ofan Lækj-
arbotna og til Hveragerðis. Sú
girðing var framlengd á síðasta ári
niður í Sog. „Þessi girðing friðar
nú mjög stórt svæði og myndar
auk þess beitarhólf fyrir aðliggj-
andi sveitarfélög,“ segir Andrés.
Eftir var að leysa mál á afmörk-
uðum stöðum innan svæðisins.
Síðastliðið haust var hafist
handa við að útbúa beitarhólf í Sel-
vogi og er vinna við það langt kom-
in. Þá var samið um gerð beit-
arhólfs fyrir ofan Krýsuvík. Það
hólf verður tekið formlega í notkun
í dag.
Beitarhólfið í Krýsuvík er sam-
starfsverkefni Vegagerðarinnar,
Landgræðslu ríkisins, Grindavík-
urbæjar, Hafnarfjarðarkaupstaðar
og Vatnsleysustrandarhrepps.
Vegagerðin greiðir kostnaðinn við
girðinguna, sem er vel á annan tug
milljóna, og losnar í staðinn við allt
fé af Reykjanesbraut, Grindavík-
urvegi, væntanlegum Suðurstrand-
arvegi og fleiri vegum á Reykja-
nesi. Segir Andrés að það sé miklu
ódýrara að girða féð af en vegina.
Beitarhólfið er um 6.500 hektarar
að stærð, að sögn Andrésar, og ný
girðing er um 28 kílómetrar að
lengd.
„Með þessum aðgerðum verður
lausaganga búfjár loksins bönnuð í
Landnámi Ingólfs, frá Reykja-
nestá, að Kjósinni, Þingvallasveit,
Grafningi og Ölfusá. Þetta eru
tímamót. Nú er féð aflokað í sér-
stökum beitarhólfum og allt annað
land friðað fyrir beit. Þetta opnar
um leið mikið landflæmi til upp-
græðslu og skógræktar, án þess að
fólk þurfi að hafa áhyggjur af
beit,“ segir Andrés.
Loks nefnir hann að nú sé hægt
að taka upp hátt í 100 kílómetra af
girðingum sem séu ónýtar eða
þjóni ekki lengur hlutverki sínu.
Andrés segir að þetta sé dýrt og
mikið verkefni en mikilvægt sé að
finna fjármagn til að vinna það
fljótt enda sé hreinsun girðinganna
umhverfismál í sjálfu sér.
Unnið að uppgræðslu lands
Nú lítur landgræðslufólk til þess
að gróður nái að dafna betur í
Landnámi Ingólfs. Andrés nefnir
að meginhluti svæðisins hafi fyrr á
öldum verið vaxinn birkiskógi sem
nú sé að mestu horfinn. „Það er
verðugt markmið að klæða aftur
hluta þessa lands birkiskógi og
jafnframt að taka á uppblæstri sem
er mestur á Krýsuvíkursvæðinu.“
Andrés telur að þær leifar af birki-
skógi sem eftir eru geti vaxið upp
en það taki langan tíma. Þá segir
hann að það uppgræðslustarf sem
hafið er á Krýsuvíkursvæðinu lofi
góðu.
Sveitarfélögin á Suðurnesjum og
Hafnarfjarðarbær hófu á síðasta
ári átak til uppgræðslu í Krýsuvík,
aðallega í beitarhólfunum. Þar er
fyrir beitarhólf fyrir fé úr Hafn-
arfirði, Garðabæ og af Álftanesi.
Hluti af því landi sem lendir inn-
an nýja beitarhólfsins er illa farinn
af uppblæstri. Hluti þess var vel
gróinn fyrr á árum. Nefnir Andrés
að um 1960 hafi Geitahlíð verið lýst
sem aldingarði yfir að líta og
hvergi ógróinn blett að sjá. Geita-
hlíð sé nú nakin. Landgræðslan
setti það skilyrði fyrir beitarhólf-
inu að gert yrði átak í uppgræðslu
þess. „Sveitarfélögin sem eiga að-
ild að þessum beitarhólfum hafa
ákveðið að taka myndarlega á upp-
græðslumálunum og á síðasta ári
var hafist handa,“ segir Andrés og
leggur áherslu á að gott samstarf
sé nú við sauðfjárbændur og sveit-
arfélögin sem komi að málinu.
Í sumar verður dreift 150 tonn-
um af áburði og fræi á illa farið
land á Krýsuvíkursvæðinu, alls um
800 hektara, og samkvæmt áætlun
Landgræðslunnar verður þessu
starfi haldið áfram næstu árin.
Meginhluta áburðarins er dreift í
beitarhólfunum. Andrés segir að-
spurður um ástæðuna, að þeir sem
standi fyrir nýtingu beitarhólfanna
greiði kostnaðinn. Hins vegar njóti
illa farin svæði utan girðinganna
góðs af átakinu, bæði með áburði
og að þau séu nú varin gegn beit.
Þá segir hann að áherslan muni
væntanlega færast meira á svæði
utan beitarhólfanna á næstu árum,
þegar búið verði að koma þeim í
beitarhæft ástand.
Nýtt beitarhólf fyrir sauðfé Grindvíkinga og Hafnfirðinga tekið í notkun ofan við Krýsuvík
Mikið land-
flæmi opnast
til uppgræðslu
og skógræktar
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason




! "#
$% "
&"
 
'() *
+# ( 
,( 
! 








 











 

    







Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
SUÐURNES
LANDIÐ
Blönduósi | Bella er fíkniefna- og
leitarhundur og býr á Blönduósi,
hjá eiganda sínum og þjálfara,
Höskuldi B. Erlingssyni, varðstjóra
í Blönduóslögreglunni landsfrægu.
Bella hefur þefað uppi margan
fíkniefnapakkann á sinni sjö ára
ævi en er núna í fæðingarorlofi og
annast sína níu hvolpa.
Höskuldur sagði í samtali við
Morgunblaðið að hann hefði eign-
ast Bellu þegar hún var eins og
hálfs árs. Það var ítölsk kona sem
var að flytja frá Íslandi sem eftirlét
Höskuldi Bellu en þá hét hún „
Fortuna Bella“ sem á íslensku út-
leggst falleg stúlka. Höskuldur seg-
ist strax hafa farið að þjálfa Bellu
til þess sem verða vildi, það er að
segja til leitar að týndu fólki og
fíkniefnum. „Það var auðvelt og
skemmtilegt að þjálfa hana því hún
var svo námfús, geðgóð og leikja-
glöð,“ sagði Höskuldur og gat þess
að þó svo að þau væru ekki í neinu
sérstöku verkefni þá léti hún sig
vita ef hún rækist á eitthvað sem
hún ekki þekkti. Þess má geta að
Bella er með efstu gráðu í snjó-
flóðaleit, svokallaða A-gráðu. Bella,
sem er af þýsku fjárhundakyni, er
einstakt gæðablóð, að sögn Hösk-
uldar, skapgóð og mikill barnavin-
ur. Það koma stundum krakkar í
heimsókn, segir Höskuldur, og
spyrja hvort Bella megi koma út að
leika og ekki hafa vinsældir hennar
dvínað eftir að hvolparnir komu til
sögunnar.
Með gyllt blóð í æðum
Höskuldur segir að Bella leiti að-
allega að fíkniefnum í bílum, lang-
ferðabifreiðum og á pakka-
afgreiðslum. Margir hafa leitað
eftir starfskröftum þeirra og segir
Höskuldur að þau hafi á marga
útihátíðina komið.
Hvolparnir hennar Bellu hafa all-
ir fengið skráningu í ættbók og
bera þar þekkt nöfn úr Vatns-
dælasögu undir formerkjum Hrút-
eyjarræktunarinnar. Höskuldur
sagði að hann væri nánast búinn að
ráðstafa öllum hvolpunum. Sjálfur
heldur hann einum og gerir sér
vonir um að tveir aðrir verði þjálf-
aðir sem leitarhundar og afgang-
urinn mun gegna heimilishunda-
hlutverkinu.
Rétt er að geta þess að faðir
hvolpanna er háttsettur fíkniefna-
hundur í lögreglunni í Reykjavík,
Barthez að nafni. Höskuldur sagði
að Barthez þessi væri líkt og Bella
einstaklega geðgóður og gat þess
að lokum með bros á vör að það
rynni ekki blátt blóð í æðum af-
kvæma Bellu heldur gyllt.
Bella í fæðingarorlofi
Morgunblaðið/Jón Sigurðsson
Fjölskyldan Höskuldur B. Erlingsson lögregluvarðstjóri hugsar vel um
Bellu í fæðingarorlofinu. Hvolparnir hennar níu eru nú orðnir sex vikna.
„ÞETTA er gott mál. Allir eru já-
kvæðir og taka vel í breyt-
inguna,“ segir Valgerður Ólafs-
dóttir á Hrauni við Grindavík,
formaður nýstofnaðs Fjáreigend-
afélags Grindavíkur, þegar hún
var spurð um afstöðu fjáreigenda
til beitarhólfsins í Krýsuvík.
Valgerður segir að beitarhólfið
létti mjög á smalamennsku og eigi
að tryggja að engar eftirlegu-
kindur verði í afrétti. Þá gangi
kindur ekki á vegi. Segir hún þó
að fjáreigendur hafi reynt að
rækta stofna sína með tilliti til
þess hvar kindurnar hafi haldið
sig á sumrin og slátrað þeim sem
gengið hefðu á Reykjanesbraut-
ina. Það hafi gengið vel.
Kostirnir eru þeir helstir, að
mati Valgerðar, að búast má við
að lömbin verði léttari fyrstu ár-
in, á meðan unnið sé að upp-
græðslu svæðisins. Það yrði þó að
koma í ljós. Þá segir hún að fjöldi
fjár sé takmarkaður í beitarhólfið
en hún telur það ekki koma að
sök því fé hafi heldur fækkað í
Grindavík.
Samkvæmt forðagæsluskýrslu
eiga nú á fimmta tug Grindvík-
inga fé, alls um 500 vetrarfóðr-
aðar ær. Flestir eru frístunda-
bændur en þó eru nokkur lögbýli.
Þeirra á meðal er Hraun þar sem
Valgerður býr með fjölskyldu
sinni en bærinn er rétt austan við
Grindavík. Þau hjónin eru með
sjötíu ær og vinna bæði við annað.
Alltaf hefur verið mikill áhugi á
búskap í Grindavík, alveg frá því
útvegsbændur stunduðu jöfnum
höndum útgerð og landbúskap.
Þetta fylgir samfélaginu. Val-
gerður segir að heldur hafi fækk-
að á undanförnum árum en þó
ekki mikið. Segir hún að yfirleitt
taki ungt fólk við þegar einhver
hætti. „Menn sækja enn í þetta,“
segir hún.
Búast við minni fallþunga
„ÞETTA er alvöru,“ segir Walter
Lesley, verktaki hjá Gröfuþjónust-
unni í Reykjanesbæ, sem annast
uppgræðsluna á Krýsuvíkursvæð-
inu. Hann var að taka í notkun
stærsta og best búna skítadreifara
landsins og notar tækið ásamt öðr-
um við áburðardreifinguna.
Walter var að dreifa áburði og
grasfræi á svæði við Krýsuvík-
urberg í gær en það er innan beit-
arhólfs Hafnfirðinga. Hann var
ánægður með nýja tækið. Hann setti
í það sex tonn af áburði og sagðist
hæglega geta bætt við. Dreifarinn
blandar saman fræinu og áburðinum
og dreifir með spöðum til beggja
handa, þannig að tækið dreifir á
rúmlega tólf metra rák í hverri ferð.
„Hér er fínt að vera,“ segir Walt-
er. „Það besta er að ekki er farsíma-
samband þannig að friðurinn er al-
ger.“
„Þetta er alvöru“