Morgunblaðið - 10.06.2005, Blaðsíða 31
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. JÚNÍ 2005 31
FORSVARSMENN í þorsk-
veiðiráðgjöf Hafrannsóknastofn-
unar halda áfram fölsunum. Árið
1999 mældist þorsk-
stofninn 1031 þúsund
tonn – og átti að
stækka í 1150 þúsund
tonn árið 2002 – með
25% aflareglu. Árið
2002 mældist stofn-
stærðin aðeins 680
þúsund tonn. Frávikið
var því 470 þúsund
tonn af „týndum“
þorski í þessu eina til-
viki. Dæmið hér á eft-
ir er eitt af árlegum
fölsunarmálum sem
þá var gripið til.
Ráðgjafar „reikn-
uðu“ þá út (með að-
stoð ICES) frá 680
þúsund tonnum árið
2002 – bakreiknuðu
þá tölu í nýja „reikn-
aða“ stofnstærð fyrir
árið 1999, 717 þúsund
tonn. Þetta má sjá
nánar á www.bakka-
fjordur.is – Fyrirtæki
og þjónusta – Gunn-
ólfur ehf. – skjal: „Má auka þorsk-
veiðar“ bls. 14. Á skjali 18 sést svo
að umræddur þorskur (árgang-
urinn 1993) hafði alltaf mælst vera
til – frá 1993-1997!
Í dag er nýjasta trikkið „léleg ný-
liðun“. Það er svipuð della. Ráð-
gjafar hafa montað sig endurtekið
af Íslandsmetum í seiðavísitölu und-
anfarin ár sem „árangri“ af eigin
ráðgjöf. Nú þegar öll þessi seiði áttu
að vera orðin ætir þorskar finnst
sáralítið! „Árangurinn“ virðist því
hafa endað sem fóður fyrir hungr-
aða þorska.
Þá er ekkert fjallað um þetta
málefni sem gífurlega hátt brottfall
smáþorsks sem frávik – frá áður
mældum metvísitölum af seiðum!
Nú er það bara alveg ný skýring –
af himnum ofan – „léleg nýliðun“ og
enn tuggið að „of mikið hafi verið
veitt – áður fyrr“. Var einhver að
veiða þorskseiði og undirmál?
Sannleikurinn virðist sá að vegna
þess að við veiddum svo lítið af
þorski hafi hungraður þorskurinn
étið „árangurinn“. „Byltingin étur
börnin sín.“
Svo er það að verða regla en ekki
undantekning þegar þorskur týnist
að beitt sé blekkingum, fölsunum og
villandi framsetningu með blaða-
mannafundum og/eða fréttatilkynn-
ingum. Í „frétt“ frá Hafrann-
sóknastofnun nýlega var fullyrt að
25% aflaregla – fyrir nokkrum ár-
um – hafi ekki verið 25% heldur
„40% veiðiálag“. Hvernig getur
þetta gerst? Jú, þetta er „reiknað“
upp á nýtt eftir að Hafrannsókna-
stofnun hefur falsað niður áður
mældar stofnstærðir fyrri ára – sbr.
dæmið hér að ofan. Eftir falsanir og
niðurskrift fyrri mælinga er „reikn-
að“ upp á nýtt – nýr prósentureikn-
ingur og 25% aflaregla hefur þá
breyst í 40% veiðiálag. Ég hef aldrei
séð jafn bíræfna ósvífni á prenti í
blekkingum og fölsunum!
Gagnrýni mína á ekki að skilja
þannig að allt sé svona á Hafrann-
sóknastofnun og þar sé allt ómögu-
legt. Svo er alls ekki. Ég tel þvert á
móti að þar sé gagnasöfnun góð þó
ég vildi sjá meiri sundurliðanir eftir
landshlutum. Gagnrýni mín beinist
markvisst að því að breytt er áður
mældum frumgögnum með röngum
stærðfræðilegum forsendum. Það
er varla hægt að telja slíkt til vís-
inda.
Ég tel að allt bendi til þess að við
hefðum getað veitt 100 þúsund
tonnum meira árlega síðustu ár.
Það hefði reynst minni áhætta eins
og sönnuð reynsla sýndi – 1975-
1980 (sjá bakkafjordur.is bls 2,3 og
4). Ég tel það því sannað samkvæmt
reynslu, að það sé langtum minni
áhætta að auka þorskveiði í dag um
100 þúsund tonn en að taka áhættu
á því að þorskstofninn éti enn meira
undan sér – eins og sönnuð reynsla
undanfarinna ára hefur sýnt! Þá er
nýja reynslan – ný þekking – sem á
að „uppfæra“ gömlu þekkinguna, en
ráðgjafar virðast fastir í gömlu
þekkingunni. Ný fengin reynsla er
raunvísindi – ekki satt
(?) – en tilgáta sem
misheppnast endur-
tekið er misheppnuð
tilgáta – er það ekki?
Ef einhverjum
finnst of „glannaleg“
hugmynd að auka
veiðar á þorski (o.fl.
tegunda) legg ég til þá
málamiðlun, að við
aukum stórlega veiði-
álag á t.d. 10-15 af-
mörkuðum svæðum
við landið. Við getum
þá mælt mánaðarlega
á þessum veiðisvæð-
um, hvort vaxtarhraði
aukist, nýliðun batni
o.fl. – og borið saman
við t.d. alfriðuð svæði.
Slíkar alvöru rann-
sóknir, framkvæmdar
heima í héraði á hverj-
um stað, væru alvöru
vinnurannsókn um
þetta alvarlega ágrein-
ingsefni, áhættumat á
auknu veiðiálagi. Afmörkuð svæði –
eru varla áhætta. Kostnað vegna
slíkra rannsókna mætti greiða með
t.d. 25% aflagjaldi af þeim aukaafla
sem þannig fengist, utan núverandi
aflakvóta. Fyrirtæki í fiskvinnslu í
t.d. 10-15 sjávarþorpum sem eru
sérhæfð í þorskvinnslu gætu sjálf
annast slíkar rannsóknir, skv. nán-
ari samningum, gegn greiðslu af
aflaverðmæti og tekið þannig virk-
an þátt í rannsóknum á þessu mik-
ilvæga álitaefni. Við verðum að
brjóta upp núverandi einokun og
stöðnun. Þannig væri einnig feng-
inn vísir að samkeppni um hafrann-
sóknir. Núverandi alþjóðleg einok-
un á þessum málaflokki samrýmist
ekki nútíma fyrirkomulagi þar sem
samkeppni er drifkraftur framþró-
unar á flestum sviðum. Samkeppni
á þessu vísindasviði er afar mikil-
væg jafnframt því sem hlutverki
ICES verður að breyta úr pólitískri
afskiptastofnun í heilbrigðan
gagnabanka – sem skiptir sér ekki
af innanríkismálum sjálfstæðra að-
ildarríkja – enda slík afskipti ólög-
leg!
Hafrannsóknastofnun á að hætta
að rannsaka og dæma svo eigin
verk. Rannsóknarstarfsemi er eitt –
en túlkun rannsóknargagna verður
að komast á samkeppnissvið. Mann-
kynssagan hefur alltaf sýnt að fylgi-
fiskur einokunar er stöðnun, spill-
ing og hnignun – eins og dæmið
með þorskinn sannar enn einu
sinni!
Breskur lávarður sagði: „Vald
spillir – en gjörræðisvald gjör-
spillir“. Gjörræðisvald ICES (Al-
þjóða hafrannsóknarráðsins) og
Hafrannsóknastofnunar yfir veiði-
ráðgjöf hérlendis og víðar er ekki
bara gengið sér til húðar – gjör-
ræðisvald erlendra aðila yfir fiski-
miðum okkar er stórhættuleg og
ólögleg skerðing á fullveldi og sjálf-
stæði þjóðarinnar! ICES á ekki að
fá að „ritskoða“ veiðiráðgjöf hér-
lendis – áður en hún er birt stjórn-
völdum hérlendis – en það gerist
samt – aftur og aftur!
Ég mæli með því að nú þegar
verði gerðir starfslokasamningar
við helstu þorskveiðiráðgjafa, for-
stjóra Hafrannsóknastofnunar og
núverandi stjórnarformann – sem
hefur tekið beinan þátt í fölsunum
og blekkingum stofnunarinnar
undanfarin ár.
Íbúar sjávarþorpa kringum Ís-
land þola ekki frekari tilraunastarf-
semi á þorskstofninum þar sem íbú-
ar sjávarþorpa eru meðhöndlaðir
eins og þessir aðilar séu einhvers
konar „tilraunadýr“ sem hægt sé að
hafa – endurtekið – að leiksoppi – á
fölskum forsendum!
Einokun, falsanir
og spilling
Kristinn Pétursson fjallar um
fiskveiðistjórnun
Kristinn Pétursson
’Ég tel að alltbendi til þess að
við hefðum get-
að veitt 100 þús-
und tonnum
meira árlega
síðustu ár.‘
Höfundur er fiskverkandi á
Bakkafirði.
hinn bóginn að hún hafi mun meira fylgi í flestum
kjördæmum.“
Ragnar segir að fregnir hafi borist um að sér-
sveitir forsætisráðherrans aki nú um Addis Ababa og
handtaki meinta stjórnarandstæðinga. „Við höfum
heyrt mjög ljótar sögur, jafnvel að þeir hafi verið að
misþyrma fólki og búta það í sundur. Við höfum
heyrt áreiðanlegar frásagnir um slíkt.
Það er ljóst að sérsveitirnar fara um og liðsmenn
þeirra eru kræfir, þeir eru grófir og þeir eru ógn-
andi.
Ekkert af þessu kemur hins vegar í fréttum hér.
Ljósvakafjölmiðlarnir hérna eru ríkisreknir og þó
svo að það ríki frelsi á prentmarkaði þá fara dagblöð
varlega í sakirnar.“
Segir Ragnar óhætt að lýsa ástandinu sem
ískyggilegu. Dagurinn í gær hafi þó verið rólegri en
dagurinn þar á undan. „Fólk er í sjokki og það eru
nánast allar verslanir lokaðar. Samgöngur liggja
niðri. Það er raunar mikið af fólki úti á götum en þar
held ég að sé einkum á ferðinni fólk sem í vanmætti
sínum er að reyna að komast til og frá vinnu.“
Segir Ragnar að samfélagið sé því gjörsamlega
lamað. „Við höfum marga Eþíópíumenn í vinnu hjá
okkur og ætli það hafi nema um helmingur þeirra
mætt til vinnu í dag [í gær],“ sagði hann.
ekki einu sinni kunnugt um að til sé stjórnarandstaða
í landinu.
„En það er alveg ljóst að stjórnarandstaðan hefur
mikið fylgi víða,“ segir Ragnar. „Stjórnin segir á
hverjum
ta á pall-
„Þeir eru
ur.
ar
ótmæli í
a mánuði,
ð í borg-
úrskurði.
mótmæli
halda úti-
inn.
m að litast
. Ekki er
rður það
Það hafi
ndstaðan
órnarand-
unum.
hægt að
em stað-
ng náms-
kosning-
ðabirgða-
nina ekki
a bara út
fjórar af
u. Íbúar
upplýstir
staðar sé
umum sé
ar
Ljósmynd/Ragnar Schram
Ragnar Schram ásamt konu sinni, Kristbjörgu Gísla-
dóttur, og börnunum Friðriki Páli og Hörpu Vilborgu.
Reuters
Sérsveitarmenn á ferð í miðborg Addis Ababa, höfuðborgar Eþíópíu, í gær en þar ríkir nú mikil spenna.
agnar
Davíð
dinu.
david@mbl.is
en ég reiknaði með. Samt var ég í fjóra mán-
uði eftir það á spítala.“
„Ég er engan veginn búinn að ná mér,
þessu fylgja kvalir upp á hvern dag. Hitt kem-
ur á móti að maður fékk lífið, sem maður kann
mun betur að meta eftir svona atvik. Þegar
maður hefur prófað botninn er dagurinn í dag
bara fínn. Afleiðingarnar eru ekki endanlega
komnar í ljós fyrir mig, þetta er eitthvað sem
ég á eftir að burðast með alla ævi. Hnén á mér
eru mjög skemmd, svo ég verð ekki lang-
hlaupari úr þessu. En það stefndi kannski
ekki í það fyrir,“ segir Einar og hlær.
Örin eru þó ekki aðeins líkamleg heldur
hvílir slys eins og þetta á sálinni. „Ég verð
aldrei samur eftir, hvorki á líkama né sál. Ég
fer með öðru hugarfari út í umferðina, með-
vitaðri um það að ég er ekki ósnertanlegur.“
Hann á konu og tvær dætur, og segir hann að
slysið hafi breytt hugarfari sínu til fjölskyld-
unnar. „Ég skynja það miklu betur að það er
ekkert sjálfsagt við þetta sem ég hafði tekið
sem gefnu að væri í kringum mig alla daga.“
Endurhæfingin hörkupúl
Það eru fleiri í umhverfinu sem slys sem þetta
hefur áhrif á. Einar nefnir bílstjóra fóð-
urflutningabílsins sem hann lenti á, enda þótt
hann hafi ekki slasast að ráði muni slysið ef-
laust fylgja honum alla ævi. Sama gildi eflaust
fyrir fólkið sem fyrst kom á slysstað. Eins hafi
slysið haft mikil áhrif á fjölskyldu og vini.
Endurhæfingin sem Einar þurfti á að halda
eftir slysið stóð yfir í um hálft ár, og má segja
að hún hafi verið á við fullt starf í erfiðisvinnu.
„Þetta var bara átta tíma vinna á dag. Þegar
ég kom inn á Grensás var ég bara keyrður inn
á börum og komst ekki fram úr rúmi sjálfur.
Einföldustu æfingar voru á við hörkupúl í lík-
amsræktarstöð. Þá var ég búinn að liggja í tvo
mánuði af því ég var svo illa brotinn, og tapaði
við það öllu þreki.“
Einar steig úr hjólastólnum í síðasta skipti í
apríl, og hefur borið sig um á hækjum síðan.
Hann vonast til þess að losna við hækjurnar
fyrr en síðar, en lætur hverjum degi nægja
sína þjáningu. Mestu skiptir að hafa lifað slys-
ið af.
að lífi hennar. Hún var marin og
lysið en óbrotin.
ma og sál
mennt velti lítið fyrir sér hættunni
því að setjast í bíl og keyra af stað,
r að eftir slysið hugsi hann um
hverjum degi. „Það hvarflaði bara
nni að eitthvað geti gerst. Ég ætl-
skreppa í bæinn og vera kominn
ádegi. Ég var kominn til baka aftur
hádegi, bara tveim mánuðum síðar
á fulllest-
tningabíl
Morgunblaðið/RAX
björgu Emmu Ingólfsdóttur og
r Millýjar, sem var með honum í
Á HVERJU sumri undanfarin níu ár hafa
að meðaltali átta einstaklingar látist í um-
ferðarslysum á vegum landsins. Á þessum
tíma hafa alls 75 látist í 66 banaslysum.
Þetta kemur fram í ályktun Umferðarráðs
sem samþykkt var á fundi ráðsins í gær, í
tilefni þess að nú eru miklar ferðahelgar
framundan.
Það sem af er árinu hafa 10 látist í um-
ferðinni, og segir Óli Þ. Harðarson, for-
maður Umferðarráðs, að sú tala sé því
miður nærri meðaltalinu, sem undanfarin
ár hefur verið um það bil tveir í hverjum
mánuði ársins. Á síðasta ári létust 23 í um-
ferðinni.
Flest banaslys sem verða á þjóðvegum
landsins verða þegar bílar fara út af vegi,
eða lenda framan á ökutækjum sem koma
úr öfugri akstursstefnu. Fyrsta reglan
sem fólk á að hafa í huga á þjóðvegunum
er að aka eins og það vill að aðrir aki, seg-
ir Óli. „Við biðjum menn að hafa það í
huga að umferðarreglurnar eru settar
fyrir okkur sjálf sem erum á ferðinni en
ekki einhverja aðra.“
Álagstími á vegum landsins
Umferðarráð fundaði í gær og ræddi m.a.
sumarumferðina. Svohljóðandi ályktun
var samþykkt á fundinum:
„Umferðarráð minnir á að framundan
er álagstími á vegum landsins. Reynslan
sýnir að flest alvarlegustu umferðarslysin
verða á þjóðvegum utan þéttbýlis að sum-
arlagi. Mánuðina júní, júlí og ágúst árin
1995 til 2004 létust 75 manns í 66 umferð-
arslysum hér á landi, þar af 12 erlendir
ferðamenn.
Til þess að breyting verði á er, að mati
Umferðarráðs, brýnt að allir leggist á eitt
til þess að koma í veg fyrir slys. Löggæslu
á vegum þarf að efla, vegmerkingar, m.a.
við framkvæmdir þarf að bæta, áróður og
fræðsla þarf að vera mikil, en fyrst og
fremst þarf hver einasti vegfarandi að
vera meðvitaður um þá miklu ábyrgð sem
fylgir þátttöku í umferðinni. Ökumaður
sem fer varlega og eftir settum reglum er
ekki einungis að minnka áhættu sína og
farþega sinna heldur allra annarra í um-
ferðinni.
Umferðarráð beinir þeirri eindregnu
áskorun til allra landsmanna að þeir skeri
upp herör gegn slysum í umferðinni. Eng-
inn má þar skorast undan.“
Landsmenn skeri
upp herör gegn
umferðarslysum