Morgunblaðið - 11.10.2005, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. OKTÓBER 2005 45
MENNING
Rannís tekur þátt í evrópska verkefninu Researchers
in Europe 2005 til að kynna mikilvægi vísinda og
rannsókna fyrir samfélagið. Rannsóknamiðstöð Íslands • Laugavegi 13 • 101 Reykjavík • www.rannis.is
Ásrún Elmarsdóttir plöntuvistfræðingur, 34
„Mér hefur alltaf þótt gaman að vasast í mold og gróðri. Ég pressaði plöntur í öllum bókunum
mínum sem lítil stelpa heima á Ólafsfirði og hafði áhuga á náttúrunni. Það lá því snemma ljóst
fyrir að þar lægi mitt áhugasvið,“ segir Ásrún Elmarsdóttir sem vinnur á Náttúrufræðistofnun Íslands.
Hún lauk BS-prófi í líffræði frá Háskóla Íslands og MS-prófi í plöntuvistfræði frá Colorado State
University í Bandaríkjunum.
Stærstu verkefni Ásrúnar á Náttúrufræðistofnun snúa annars vegar að því að kanna áhrif skógræktar
á gróðurfar ásamt fleiri vísindamönnum og hins vegar að rannsóknum á gróðurfari á háhitasvæðum
í samvinnu við fleiri aðila. „Það eru margir vinklar innan þessa fags og rannsóknarverkefnin fjölbreytt.
Og við erum að leita svara við spurningum sem skipta máli fyrir framtíðina — sem gerir þetta enn
meira spennandi.“
Ásrún segir ekki skilið við plöntur þegar hún stimplar sig út úr vinnunni því þá heldur hún heim í
garðinn sinn, gróðursetur og fylgist með vexti og framvindu mála allan ársins hring með fjölskyldu
sinni, milli þess sem hún fer í gönguferðir og lúrir í bókum.
Sjá nánar um rannsóknir Ásrúnar á vefnum www.visindi2005.is
[gróður og göngur]
Vísindi – minn vettvangur
P
R
[
p
je
e
rr
]
HRAFN Andrés Harðarson, bæj-
arbókavörður í Bókasafni Kópavogs
og ljóðskáld, heldur senn til Ástralíu
til að hlýða á tónverk sem samið hef-
ur verið við texta sjö ljóða hans. Það
er ástralska tónskáldið Rosalind
Page sem hefur samið tónverkið,
fyrir sópran, hörpu, selló og píanó.
Hreifst af ljóðabók
Tónverk þetta á sér langa sögu,
sem rekja má allt aftur til ársins
1992. Þá hélt Grímur Marínó Stein-
dórsson myndlistarsýningu í Perl-
unni, og Hrafn Andrés samdi ljóð við
myndirnar. Gunnar Reynir Sveins-
son gerði lög við nokkur ljóðanna, og
kom út bók í kjölfarið sem nefndist
Tónmyndaljóð, sem naut mikilla vin-
sælda og kom út á ensku ári síðar og
hét þá TonePicture Poems. Þeirri
bók kynntist tónskáldið Rosalind
Page gegn um íslenska ættingja
Hrafns í Bandaríkjunum og hreifst
mjög af. „Þegar hún var á leið heim
til Ástralíu hitti hún mig að máli, og í
kjölfarið höfum við átt í tölvupósts-
amskiptum um þetta mál,“ segir
Hrafn Andrés.
Úr bókinni hefur Page síðan unnið
Hrafnsöngva, sem er söngljóð-
aflokkur í sjö þáttum, sem tekur um
23 mínútur í flutningi. „Þetta er
einskonar ljóðahringur sem lýtur að
sköpun heimsins, hinu stærsta og
hinu smæsta, og hún kallar verkið
Hrafnsöngva vegna þess að hrafnar
koma fyrir í einu ljóðanna með spá
um nýjan dag. Þar er að finna vísun í
fuglinn Fönix sem rís uppúr öskunni
og boðar komu nýs dags,“ útskýrir
Hrafn.
Hann segir Page mjög hrifna af
Íslandi og hafi meðal annars skrifað
kvikmyndahandrit sem tengir Ís-
land og Ástralíu saman. „Það fjallar
um popphljómsveit sem fer frá Ís-
landi til Ástralíu í tónleikaferð og úr
verður mikil örlagasaga,“ segir hann
og bætir við að Page hafi reynt að fá
myndina framleidda hér á landi.
Ljóðræn tónlist
Hrafn hefur fengið að heyra æf-
ingaupptöku af Hrafnsöngvum og
hrifist mjög af. „Ég óttaðist að þetta
yrði kannski tónlist sem enginn
skildi, en þetta er hins vegar ákaf-
lega ljóðræn tónlist sem fellur mjög
vel að þessu efni. Má segja að hún sé
dálítið dulúðug – fjallar um sköp-
unina og hvernig nýtt líf rís upp af
hinu gamla. Þar er mikið vísað í
gömlu Edduna, meðal annars með
hröfnunum. Ég er alveg himinlifandi
með útkomuna á tónverkinu, og eftir
því sem ég hlusta oftar á það, því fal-
legra finnst mér það,“ segir Hrafn.
Verkið verður frumflutt í Con-
servatorium of Music í Sydney í tón-
leikaröð tónlistarhóps sem nefnist
Halcyon.Yfirskrift tónleikanna, þar
sem einnig verða leikin verk eftir
Olivier Messiaen, Manuel de Falla,
Michael Berkelay og Kaija Saariaho,
er Tone Birds og er nafnið dregið af
bókinni Tone Picture Poems.
Tónleikarnir verða haldnir laug-
ardaginn 29. október næstkomandi
og verður Hrafn viðstaddur ásamt
eiginkonu sinni og vinum. „Þetta
verða dýrustu tónleikar sem við höf-
um farið á um ævina, og eigum
sennilega eftir að fara á nokkurn
tíma,“ segir Hrafn og hlær, en þau
hyggjast taka sér tíma í leiðinni til
að kynnast Sydney og nágrenni. „En
það var ekki spurning hjá okkur að
drífa okkur, þegar það kom upp að
það ætti að frumflytja verkið. Ég var
auðvitað geysilega ánægður þegar
ég frétti að hún hefði samið við þetta
og enn ánægðari þegar ég frétti að
það ætti að flytja verkið opinber-
lega. Mér sýnist að þarna sé verið að
flytja metnaðarfulla tónlist að öðru
leyti, og að mjög fagmannlega sé að
málum staðið.“
Tónlist | Ástralskt verk við texta Hrafns Andrésar Harðarsonar frumflutt í Sydney
Ljóðaflokkur um sköpun heimsins
Eftir Ingu Maríu Leifsdóttur
ingamaria@mbl.is
www.newmusicnetwork.com.au/
halcyon/
www.amcoz.com.au/comp/p/
rpage.htm
Morgunblaðið/Þorkell
Hrafn Andrés Harðarson. Tónverk eftir ástralska tónskáldið Rosalind
Page við texta Hrafns verður frumflutt í lok mánaðarins í Sydney.
RÓBERT Reynisson lauk námi frá
Tónlistarskóla FÍH og hefur síðan
að mestu dvalist erlendis m.a. í
Sviss. Hann var í hljómsveit Ís-
lands sem lék í Norrænu ungliða-
djasskeppninni 2002 í Kaupmanna-
höfn. Róbert hefur fengist við
frjálsan djassspuna með félögum
sínum í Evrópu. Í hljómsveitinni
Karmelgebach léku með honum
tveir Þjóðverjar. Altósaxistinn og
klarinettuleikarinn Tobias Schirrer
sem starfar í Berlín og tónskáldið
og píanistinn Noko Meinhol sem
hefur getið sér gott orð víða í Evr-
ópu og hlotið margvísleg verðlaun.
Auk þess voru tveir landar Ró-
berts á sviði: Eiríkur Orri Ólafs-
son, sem er nýkominn heim eftir
framhaldsnám í Amsterdam og
Helgi Svavar Helgason trommu-
leikari kraftmikill að vanda.
Fimm verk voru á efnisskránni.
Þrjú þau fyrstu eftir Róbert, Eirík
Orra og Nelga Svavar og leikin
sem heild. Það fyrsta var kennt við
heimabæ Róberts, Akureyri, og
skiptust á þrælskrifaðir kaflar og
spuni. Tvö síðustu lögin á efnis-
skránni voru einnig eftir Róbert.
Þetta var skemmtilegur kvintett
og þótt fátt kæmi á óvart í leik
hans okkur sem höfum verið að
hlusta á framúrstefnudjass í hálfa
öld var leikgleðin í hásæti. Meinhol
er magnaður tónlistarmaður og
tókst að halda hrynsveitinni sam-
an, oft bassakenndum gítar Ró-
berts og þungum trommuleik
Helga. Tobias er fínn blásari, en
meira fannst mér koma til sólóa
Eiríks Orra. Hann hefur verið við
nám erlendis og tekið stórstígum
framförum. Hið breiða svið tromp-
etsins er hans aðal og minnir í tóni
á Red Allen þótt ekki sé margt
sameiginlegt í tónhugsun. Eiríkur
Orri hefur alltaf verið sterkur á
neðra tónsviði trompetsins og
bætti flygilhornið þar engu við.
Blúsaður ópus Helga var einna
hefðbundnastur af tónverkunum
en verk Róberts í Evrópufram-
úrstefnudjassinum. Stórskemmti-
legir tónleikar.
Formföst færni
Niko Meinhold lék einnig á
seinni tónleikunum í Þjóðleikhús-
inu, en nú sat hann við flygilinn
einan og hafði fjarlægt rafmagns-
hljómborðin. Víbrafónn og
marimba stóðu einnig á sviði og
Taiko Saito í þjóðlegum jap-
önskum búningi. Hún hóf að læra
á marimbu átta ára gömul, en eftir
að hún flutti frá Japan hefur hún
búið í Þýskalandi. Það máti heyra í
upphafi að þau hafa leikið mikið
saman. Næmur frjáls samspuni
skiptist á við þrælerfiða skrifaða
kafla og þvílíkt var vald þeirra yfir
hljóðfærunum að það var einsog
þau hefðu ekkert fyrir þessu. Flest
voru verkin eftir Saito og báru
japönsk nöfn og mátti þá greina á
stundum japanskan blæ í tónlist-
inni. Eitt og eitt flaut með eftir
Meinhold, stundum með blæ af
fúgu og yfirleitt sterkari djass-
keimur af þeim. Saito er einnig
frábær ballöðusmiður og þrátt fyr-
ir að tónlistin var nýtískuleg var
hún hvorki stríhljóma né lagleysur
ráðandi.
Meihold lék sér dálítið af tón-
breytingum á flygilinn og tróð
tuskum milli strengja og ýmsum
hlutum og virkaði það vel. Gull-
falleg tónlist glæsilegra lista-
manna.
Framsækið og
formfast
Vernharður Linnet
DJASS
Þjóðleikhúskjallarinn
Karmelgebach
Róbert Reynisson gítar, Tobias Schirrer á
altósaxófón og klarinett, Noko Meinhol,
hljómborð, Eiríkur Orri Ólafsson trompet
og flygilhorn og Helgi Svavar Helgason
trommur.
Fimmtudagskvöldið 29. september
2005.
Þjóðleikhúskjallarinn
Koko
Taiko Saito á víbrafón og marimbu, Niko
Meinhold píanó.
Aðfaranótt föstudagsins 30. september.