Morgunblaðið - 17.12.2005, Blaðsíða 4

4 LAUGARDAGUR 17. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Átakasaga byggð á einstökum
heimildum
www.jpv.is
„Fróðleg og skemmtileg aflestrar…“
Soffía Auður Birgisdóttir / MORGUNBLAÐIÐ
„Merkileg bók um litríkt og misviturt
og misheiðarlegt og misgott fólk …
undarlega hrífandi.“
Illugi Jökulsson / TALSTÖÐIN
„Ég hvet fólk eindregið til að lesa
þessa áhugaverðu og heillandi
ævisögu þar sem ýmsum steinum
er velt við … efnismikil
og skemmtileg.“
Þórdís Gísladóttir / KISTAN.IS
GEIR H. Haarde utanríkisráðherra
sagði í ræðu sinni á ráðherrafundi
Heimsviðskiptastofnunarinnar
(WTO) í Hong Kong í gær að Ís-
land væri tilbúið til að draga úr
tollum og stuðningi við innlenda
framleiðslu að því gefnu að jafn-
vægi skuldbindinga yrði viðunandi.
„Veruleg niðurfelling krefst þess
að töluverð aðlögun verði varðandi
stefnu okkar í landbúnaðarmálum.
Þegar endanlegt skipulag er útfært
verður að gæta þess að grafa ekki
undan þeim umbótum sem þegar
hafa orðið,“ sagði Geir.
Meginviðfangsefni ráðherrafund-
arins, sem er sá sjötti í röðinni síð-
an stofnunin tók til starfa árið
1995, eru svonefndar Doha-
viðræður, sem snúast um aukið
frjálsræði í viðskiptum. Geir fjallaði
í ræðu sinni um mikilvægi fríversl-
unar og stöðu innfluttrar matvöru
á Íslandi og gat þess að meira en
helmingur þeirrar matvöru sem
neytt væri á Íslandi væri inn-
fluttur.
„Flestar þessar afurðir koma inn
á markaðinn án tolla og magnbund-
inna takmarkana, þar á meðal af-
urðir frá vanþróuðustu löndunum.
Sú tollavernd sem tiltölulega fáar
innlendar vörur njóta endurspeglar
einfaldlega efnahagslegan veru-
leika,“ sagði ráðherra og bætti því
við að Ísland hefði afnumið allar
útflutningsbætur í upphafi tíunda
áratugarins.
„Þetta er mikilvæg tilslökun sem
má ekki ganga að sem vísri, án
þess að grafa undan góðvilja þeirra
aðildarríkja sem hafa tekið af skar-
ið með umbætur umfram lagalegar
skuldbindingar sínar.“
Gæti lokið á næsta ári
Geir hvatti aðildarríkin til að
leggja sitt að mörkum til þess að
samningaferlið gæti þokast áfram.
Hann sagði að þrátt fyrir að flestir
hefðu vonað að viðræðurnar væru
lengra á veg komnar gæti ferlinu
verið lokið fyrir lok næsta árs.
„Doha-samningalotan stendur á
tímamótum. Jákvæð niðurstaða er
augljóslega innan seilingar. Við
getum, og ættum að ljúka samn-
ingaviðræðunum fyrir lok næsta
árs. Til þess að svo megi vera
þurfa öll aðildarríkin að taka þátt á
öllum sviðum,“ sagði Geir.
Hann ræddi nokkuð um landbún-
aðarvörur og sagði að hvað Ísland
varðar hafi lykilorðin í viðræðum á
því sviði verið sveigjanleiki, aðlög-
un, meðalhóf og virðing fyrir þörf-
inni á ólíkum tegundum landbún-
aðar. Taka yrði með í reikninginn
ólík tollaumhverfi og ýmsa þætti,
sem ekki tengjast viðskiptum.
Geir sagði að á nokkrum áratug-
um hefði íslenska þjóðin unnið sig
úr fátækt yfir í að njóta lífskjara
sem eru meðal þeirra bestu í heim-
inum.
„Aukið frelsi í viðskiptum hefur
skipt sköpum í þessari þróun. Við
trúum ekki eingöngu, við vitum að
frjáls viðskipti virka,“ sagði Geir og
bætti því við að Íslendingar fögn-
uðu tímabærri inngöngu Rússa og
Úkraínumanna í Heimsvið-
skiptastofnunina.
Geir H. Haarde flutti ræðu á fundi Heimsviðskiptastofnunarinnar
Tilbúið að draga úr framleiðslu-
stuðningi, geri aðrir það líka
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is
Geir H. Haarde í ræðustól í gær.
FORSVARSMENN Mjólku ehf.
hafa kvartað yfir því við landbún-
aðarráðherra að þeim sé gert að
skila keppinautum sínum upplýsing-
um um rekstur á grundvelli búvöru-
laga.
Bændasamtökin hafa krafið
Mjólku, sem nýverið hóf framleiðslu
á mjólkurafurðum án ríkisstyrkja,
um upplýsingar um framleiðslu, sölu
og birgðir, á grundvelli búvörulaga.
Segja forsvarsmenn Mjólku að það
séu trúnaðarupplýsingar, og hafa
farið fram á að landbúnaðarráð-
herra endurskoði fyrirkomulagið.
„Lögin, eins og þau liggja fyrir í
dag, og allt regluverkið í kringum
mjólkuriðnaðinn, gera ráð fyrir því
að þar sé einokun um aldur og ævi,“
segir Ólafur Magnússon, fram-
kvæmdastjóri Mjólku. Hann segir
augljóst að ýmsum reglum þurfi að
breyta til að koma á nútímalegri
starfsháttum í mjólkuriðnaðinum,
nú þegar samkeppni sé að komast á í
mjólkuriðnaði, og Mjólka skori á
landbúnaðarráðherra að beita sér
fyrir því.
Í bréfinu er bent á að eðlilegra
væri að óháður aðili, t.d. landbún-
aðarráðuneytið, tæki að sér að safna
umbeðnum upplýsingum og vinna úr
þeim á óvilhallan hátt, í stað þess að
upplýsingunum sé safnað af Bænda-
samtökunum, Samtökum mjólkuraf-
urða eða annarra sem Mjólka líti á
sem sína keppinauta.
Eiga að greiða niður
rekstur keppinauta
Mjólka hyggst ennfremur ekki
greiða svokölluð verðtilfærslu- og
verðmiðlunargjöld, samtals 3,30
krónur á hvern mjólkurlítra, enda
segja forsvarsmenn fyrirtækisins
fullkomlega óeðlilegt að skattleggja
fyrirtækið á þann hátt þegar ljóst sé
að Mjólka njóti engra fyrirgreiðslna
úr þeim sjóðum sem gjöldin renna í,
eins og fram kemur í bréfinu til ráð-
herra.
Ólafur segir að miðað við það verð
sem Mjólka greiðir bændum fyrir
mjólk samsvari þetta gjald um 7%
skatti á framleiðslu fyrirtækisins,
sem þar að auki renni til keppinauta.
Með þessum lögum sé þeim sem
framleiða mjólkurvörur utan hins
hefðbundna styrkjakerfis í raun
gert að greiða niður rekstur keppi-
nautanna, annars vegar flutning
mjólkurinnar og hins vegar verð á
einstökum vörum eða afurðum.
Morgunblaðið/Þorkell
Eðlilegra væri að landbúnaðarráðuneyti, eða hin nýja Landbúnaðarstofnun,
safnaði upplýsingum um framleiðslu, sölu og birgðir að mati Mjólku.
Mjólka vill ekki veita
trúnaðarupplýsingar
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
REKSTUR Sementsverksmiðj-
unnar hf. hefur gengið vel að und-
anförnu og stefnir sementssala
verksmiðjunnar á Akranesi á þessu
ári nú yfir 130.000 tonn. Miðað við
árið 2004 hefur sementssalan auk-
ist um 30%. Að sögn Gunnars Her-
manns Sigurðssonar, nýs fram-
kvæmdastjóra verksmiðjunnar,
hefur Sementsverksmiðjan í sam-
starfi við eigendur sína staðið fyrir
150.000 tonna sementssölu fyrstu
10 mánuði þessa árs, en samkvæmt
sölutölum verksmiðjunnar og op-
inberum heimildum um innflutning
sements er heildarmarkaðurinn um
200.000 tonn á sama tíma. Þetta
samsvarar því að markaðshlutdeild
verksmiðjunnar og eigenda hennar
sé um 75%. Að sögn Gunnars er á
næsta ári gert ráð fyrir áframhald-
andi mikilli sementssölu og að bú-
ast megi við að það ástand vari
fram á árið 2007, en þegar helstu
stóriðjuframkvæmdum lýkur má
reikna með töluverðum samdrætti,
komi aðrar framkvæmdir ekki til.
Gunnar tók um síðustu mán-
aðamót við starfi framkvæmda-
stjóra af Gylfa Þórðarsyni, sem
hafði eftir 27 ára starf hjá verk-
smiðjunni tilkynnt, að hann hygðist
láta af störfum fyrir lok ársins.
Gunnar hefur starfað hjá Sements-
verksmiðjunni frá árinu 1981.
Sementssala eykst
um þriðjung
Á FUNDI sínum í Kaupmannahöfn í
gær ákváðu heilbrigðisráðherrar
Norðurlandanna og embættismenn
þeirra að halda áfram að leita sam-
norrænnar lausnar á þróun og fram-
leiðslu bóluefnis við fuglaflensu. Jón
Kristjánsson heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðherra segir að á fundin-
um hafi verið ákveðið að fulltrúar
Svía annars vegar og fulltrúar Dana
hins vegar útfæri nánar hvorir sínar
hugmyndir í þessum efnum og að
þær niðurstöður verði kynntar
vinnuhópum allra norrænu ríkjanna
eftir áramót. „Stefnt er að því að
annar ráðherrafundur verði haldinn
í mars nk. og að þar verði endanlega
gengið frá málinu.“
Jón segir að Danir og Svíar hafi
mismunandi hugmyndir um það
hverjir eigi að hafa yfirumsjón með
þróun og framleiðslu bóluefnisins.
Það hafi tafið afgreiðslu málsins hjá
ráðherrunum. Danir vilja að verk-
efnið verði í höndum danska sótt-
varnaeftirlitsins en Svíar vilja skoða
aðrar leiðir. Íslendingar hafa, að
sögn Jóns, fylgt Dönum að málum.
„Við teljum að danska sóttvarna-
eftirlitið hafi yfirburðaþekkingu í
þessu málum.“ Hann styður því það
að danska sóttvarnaeftirlitið sjái um
þróun bóluefnisins og að það verði
skoðað hverjir muni sjá um fram-
leiðsluna. Aðalatriðið sé þó það að
norrænu ríkin standi saman að verk-
efninu, komi til þess að fuglaflensan
stökkbreytist og smitist milli manna.
Ágreiningur tefur
ákvörðun um
þróun bóluefnis
STÍGAMÓT tók við 500.000 kr. gjöf
frá V-dags samtökunum í gær. Gjöf-
in er gefin af því tilefni að í haust
fengu V-dags samtökin 1.000.000 kr.
styrk frá versluninni Debenhams og
vildu þau í, anda jólanna, deila þeim
styrk með Stígamótum.
V-dags samtökin vilja styðja við
samtök sem eru að vinna gegn of-
beldi á konum og urðu Stígamót fyr-
ir valinu að þessu sinni þar sem þau
hafa alltaf verið V-dags samtökunum
andlegur stuðningur í baráttunni
gegn ofbeldi.
Þórey Vilhjálmsdóttir, formaður
V-dags samtakanna, afhenti Rúnu
Jónsdóttur hjá Stígamótum pen-
ingagjöfina.
Deildu gjöf með Stígamótum