Fréttablaðið - 20.12.2003, Side 52

Fréttablaðið - 20.12.2003, Side 52
48 20. desember 2003 LAUGARDAGUR ■ Maður að mínu skapi John Stuart Mill eru í miklu uppáhaldi hjá Einari Sveinbjörnssyni veðurfræðingi: Fyrsti karlkyns femínistinn John Stuart Mill er maður aðmínu skapi,“ segir Einar Svein- björnsson, veðurfræðingur og að- stoðarmaður umhverfisráðherra. Mill var enskur hugsuður (1806- 1873) og eiga kenningar hans stór- an þátt í hinni vestrænu velmegun 20. aldarinnar eins og við þekkj- um hana. „Á hans dögum var breska heims- veldið upp á sitt besta og svið hans var London þar sem hann leit aug- um annars vegar gríðarlega auð- legð, en í hina röndina sára fá- tækt. Og John Stu- art Mill fór að hugsa! Faðir hans var heimspeking- ur og efnaður kaupsýslumaður að auki. Hélt hann stráksa stíft við námsbækurnar; þriggja ára fór hann að læra grísku, tólf ára þjóð- hagfræði og rökfræði og 14 ára gamall var Mill talinn fullnuma í öllum helstu fræðum.“ Tvö rita Mill höfðu mest áhrif og þau hefur Einar bæði lesið: annars vegar Frelsið og hins vegar Kúgun kvenna. „Mill var langfyrsti karl- kyns femínistinn sem fram kom á sjónarsviðið. Hann boðaði bæði kvenfrelsi og kosningarétt kvenna. Hann benti á að þrátt fyr- ir að þrælahald hafði verið af- numið í Bretlandi væri vald mannsins yfir eiginkonu sinni enn við lýði. Faðir Mill var á annari skoðun sem lýsir nokkuð vel tíðar- andanum, en hann sagði að þar sem feður og eiginmenn færu með eignir kvenna ættu konur ekki tilkall til sjálfstæðs kosn- ingaréttar og hagsmunir kynj- anna færu því alltaf saman!“ Hefting tjáningarfrelsis Einar segist oft hugsa til Mill gamla, eins og hann kýs að kalla hann, þegar Einar til dæmis sér valdi misbeitt eða horfir upp á til- raunir ýmissa til að hefta tjáningar- frelsi. „Það verður í það minnsta enginn verri maður af því að kynna sér kenningar John Stuart Mill. Það fullyrði ég hiklaust, en bækur hans í vönduðum íslenskum þýðingum eru samt ekkert léttlestrarefni.“ Einar lýsir því hvernig miklar breytingar í stjórnmálunum í okkar heimshluta urðu eftir daga Mill. Íhalds- og frjálshyggjuöfl hrökkluð- ust frá og Frjálslyndir komust til valda í Bretlandi, gegnsýrðir af kenningum Mill. „Í Danmörku kom Venstre fram á sjónarsviðið og tókst eftir mikið strögl við Kristján IX (þessi með rúlluna fyrir framan Stjórnarráðið) að gera miklar betrumbætur á dönsku sam- félagi frjálsra og ábyrgra ein- staklinga með þingræði og al- mennum kosningarétti. Heima- stjórnin okkar 1904 komst á fyrir tilstilli Venstre en þó með dálítilli konungshjálp. En minn maður John Stuart Mill var engu að síður hugmyndafræð- ingurinn.“ ■ EINAR SVEINBJÖRNSSON Fyrir nokkrum árum féll Einar bók- staflega fyrir þessum manni. „Umburðarlyndið og manngildis- hugsunin sem skín úr öllum skrifum hans lætur mann ekki ósnortinn.“ JOHN STUART MILL Til hans hugsar Einar oft þegar hann sér valdi misbeitt eða reynt er að hefta tjáningarfrelsið. FR ÉT TA B LA Ð IÐ /A LD A LÓ A Stórsöngvarinn Pavarotti kvæntist í annað sinn á dögunum. Þar sem hann er frá- skilinn og kaþólskur fékk parið ekki leyfi til að giftast í kirkju. Sú heppna heitir Nicoletta. Óperusöngvarinn LucianoPavarotti kvæntist á dögunum ástkonu sinni til margra ára, Nicolettu. „Prinsessan mín er nú drottningin mín,“ sagði Pavarotti eftir athöfnina. Pavarotti er kaþ- ólskur og þar sem hann er fráskil- inn fékk hann ekki leyfi til að kvænast í kirkju. Athöfnin fór fram í leikhúsi í Modena, sem er heimabær Pavarottis. Pavarotti, sem er frægur fyrir dramatík sína, lýsti leikhúsinu sem „kirkju listamanna“. Eins árs gömul dótt- ir parsins, Alice, var meðal 600 gesta. Boðskort höfðu verið send í hennar nafni og þar bauð hún gestum til „giftingaathafnar Luci- ano pabba og Nicolettu mömmu“. Alice fæddist fyrir tímann en tví- burabróðir hennar Ricardo var andvana þegar hann kom í heim- inn. Nicoletta var of veik til að geta mætt í jarðarför sonar síns. Nicoletta er 34 ára gömul, helm- ingi yngri en Pavarotti og yngri en dætur hans af fyrra hjónabandi. Þau Nicoletta höfðu verið saman í tíu ár áður en þau gengu í hjóna- band. Tenórinn Andrea Bocelli söng Ave Maria við athöfnina og Bono söng í veislunni. Jose Carrer- as var meðal gesta og Elton John og Kofi Annan voru einnig á boðs- listanum en mættu ekki. Fyrri kona Pavarottis, Veroni, sem hann var kvæntur í 39 ár, eyddi brúð- kaupsdegi fyrrverandi eiginmanns síns í lúxusvillu sinni. Þau talast ekki við eftir skilnað sem var henni afar erfiður. Einungis 100 manns mættu til að sjá Pavarotti og Nicolettu koma til giftingarathafnarinnar. Leigu- bílstjóri í Modena segir skýring- una þá að íbúar bæjarins hafi misst virðingu fyrir söngvaranum eftir að hann skildi við eiginkonu sína. ■ ALSÆL HJÓN Nicoletta er einungis 34 ára gömul og þar með helmingi yngri en Pavarotti og yngri en dætur hans af fyrra hjónabandi. Pússuð saman í leikhúsi FJÖLSKYLDAN Alice, eins árs gömul dóttir Pavarottis og Nicolettu, var á meðal 600 brúðkaupsgesta. Boðskortin voru send í hennar nafni.

x

Fréttablaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.