Tíminn - 21.12.1972, Síða 47
JOLABLAÐ 1972
TÍMINN
47
Vor í Vín
Vala
Þóra:
stolt Vinarbúa og prýði. Þvi tón-
list og flutningur hennar er Vin-
arbúans mesta ánægja og yndi.
Þab átti að ílytja ,,Missa
Solemnis” eítir Ludwig van Beet-
hoven. Og þa6 var stórkostlegur
atburður a6 stiga inn i Vinaróper-
una og hlýða á tónlistarl'lutning
þar, þetta stórhýsi e6a þessa höll,
sem Vinarbúar og austurriska
rikið höfðu lagt allan sinn metnað
i að byggja upp aftur eftir striðið,
en þá var Óperan sprengd upp i
loftárásum. Enginn getur skilið,
hvernig farið var að þvi að reisa
þessa tónlistarhöll svo til upp af
grunni aftur, en þeim tókst það á
ótrúlega skömmum tima. Operan
er geysistór á mörgum hæðum og
áheyrendastúkunum er flestum
haldið eins og frá fyrri timum,
klæddar innan með rauðu áklæði
og stólarnir úr rauðu l'losi og for-
tjöld til beggja hiiða. Og hljóm-
flulningurinn og kórsöngurinn
var mjög tilkomumikill.
Daginn eftir var ennþá sama
bliðan og veðrið ákjósanlegt lil að
skoða höllina Schönbrunn, þar
sem Habsborgarakeisararnir
dvöldu á sumrin, meðan austur-
riska-ungverska keisaradæmið
var og hét. Þar lifðu þeir i vellyst-
ingum og stunduðu dýraveiðar
uppi i fjöllunum. Húsameistar-
inn, sem stjórnaði byggingu
Schönbrunn og hét Fischer von
Erlach, vildi láta byggja höllina
efst á hæðinni, en Habsborgurun-
um fannst kostnaðurinn of mikill
og höllin var byggð neðar. En efst
á ha'ðinni lét von Erlach byggja
súlnabyggingu, sem i daglegu taii
er kölluð Glorietta. Á hauslin
héldu lfabsborgararnir aftur til
Vinarborgar og héldu til i Hof-
burg við Kingstrasse, sem var að-
setursstaður keisaraættarinnar.
Seinna þennan sama dag skoð-
uðu þau Slefánsdómkirkju, hina
fögru gotnesku kirkju við Kartn-
erslrasse. Turn hennar er 137 m á
hæð. Stefánskirkja skaðaðist mik
Núna i skammdeginu getur það
verið golt að ylja sér við sögur úr
suðrinu, þegar sumar rikir i lönd-
um suður á meginlandi Evrópu og
hlýir vindar leika lausir við allan
norðurhvelsraka.
Þau gengu niður lengstu og fjöl-
förnustu verzlunargötu Vinar-
borgar og héldust i hendur. Þenn-
an dag kom vorið i Vinarborg.
Það kom einmitt þennan dag.og
það var sem allt leystist úr læð-
ingi. Kaldir og þurrir vetrardag-
ar voru skyndilega horfnir fyrir
sólbjörtum degi, eins og hann
gerist heitastur i júni á Islandi, og
Vinarbúar höfðu létt klæðum
hneppt frá sér þykku, grænu eða
svörtu kápunum sinum, sem svo
margir bera þar i borg, og kven-
fólkið var léttklætt.
Þau voru ibúar norðursins,
komnir langt norðan frá Dumbs-
hafi til að nema i þessari öldnu,
framandi borg. Og borgin bauð
þeim upp á margar nýjungar,
fróðlega og listilega hluti. Þetta
var dýrðleg verzlunargata, sem
þau gengu eftir. Margar verzlanir
með fagra og dýra muni sina út-
stillta i hverjum glugga, og þar
var margt ókennilegt á að lita og
ólikt þvi, sem gerðist heima. Og
alls staðar innan um, og á svo til
hverju horni, voru kaffihúsin,
sem Vinanborg er svo mjög róm-
uð fyrir, þessi ævafornu, kyrrlátu
kaffihús, þar sem margur Vinar-
búinn hefur eytt miklu af fritima
sinum. Þau eru sum hver innrétt-
uð með trébekkjum og borðum,
oft nokkurs konar básum, og kaff-
ið, sem framreitt er, ekki af lak-
ara taginu og ódýrl. Á þessum
stöðum er oftast hægt að lesa
helztu viku- og myndablöð
Evrópu, a.m.k. þýzkumælandi
landa; blöðunum er komið fyrir á
járnfestingum þannig að mjög
hentugt er að fletta þeim og þægi-
legt að ganga að þeim i stalivum
við sætin. ,,Die Illustrierte” er
mjög vinsælt og þægileg afslöpp-
un að sökkva sér niður i nýjustu
kjaftasögur um kóngafólk i
Evrópu um leið og kaffið er sötr-
að. Kaffihús þessi eru i hálfgerð-
um „Gasthaus” stil. Einnig eru
önnur, sem kölluð eru ,,Ex-
presso” og eru nýtizkulegri. Þar
er sétið á mjóum stólum við litil
borð og drukkið „Expresso”-
kaffi. Á þeim stöðum eru oft
plötuspilarar i þar til gerðum
kössum. Mynt er stungið i rauf og
siðan ýtt á takka og valið eitt-
hvert ákveðið lag.
Gatan, sem þau gengu eftir, hét
Kartnerstrasse. Á einu horni
hennar opnaði italskur isgerðar-
maður búð sina þennan dag. Það
erföstvenja; fyrsta vordaginn er
þessi italska isbúð alltaf opnuð og
býður upp á margar tegundir isa,
eru þeir af miklum fjölbreytileik.
Þau gengu inn og pöntuðu sér is.
Þegar þau höfðu setið drykklanga
stund yfir isnum og rabbað sam-
an, var haldið áfram eftir gang-
stétt Ká'rtnerstrasse, sem er eins
og aðrar gangstéttar þessarar
borgar, lögð úr böggnum steini.
Það gat verið þreytandi að ganga
á islenzkum skóm á þessum
gangstéttum, þvi þeim, sem eru
óvanir að ganga á þeim, finnst
það ekki alltaf gott. En nú var
gengið fram hjá skóbúð að nafni
„Roma”. F'engust þar eingöngu
italskir skór Þar var farið inn
fyrir og margir skór mátaðir. Þvk
likt undur! Skórnir voru sem silki
á fætinum og léttir og fallega
iagaðir. Þarna voru eingöngu
seldir kvenskór,og stúlkan keypti
sér tvenna italska skó og fannst
hún hala eignazt alla veröldina og
vera komin i ætt við Sophiu Lor-
en!
Og enn var haldið áfram göng-
unni, þvi gatan er firna löng og
dagurinn mátulega heitur og un-
aðslegur til að rölta. Alltaf fjölg-
aði fólkinu, það var auðséð, að
allir gerðu sér ljóst, að þessi dag-
ur var fyrsti sumardagurinn, og
honum bar að fagna, þvi allir
voru i góðu skapi og léttir á brún.
Á einu götuhorninu stóð einfættur
lirukassamaður og honum hefur
sjálfsagt ekkert fundizt alltof
heitt ennþá, þvi hann var enn i
sinni grænu, einkennandi Vinar-
kápu og með týrólahatt slútandi
niður fyrir andlitið þar sem hann
stóð og spilaði á lirukassann sinn.
Fyrir aftan hann var stóll og við
hliðina á honum kassi, sem
hugulsamir vegfarendur köstuðu
skiidingum i. Hljómlistin var
skerandi.og fæstir gátu komizt
hjá að gauka einhverju i kassann
hans,
Að skókaupunum loknum var
látið sér nægja að horfa eingöngu
i búðargluggana, en fara ekki inn
fyrir dyr verzlananna. Fatnaður-
inn var dýrðlegur og nýtizkulegur
og þarna voru einnig fleiri búðir
en fatabúðir. Sums staðar mátti
lita verzlanir slegnar járngrind-
um yzt en i gluggunum bak við
járngrindurnar, sem voru settar
eftir lokun á kvöldin, voru dýrind-
is munir úr gulli og öðrum eðal-
málmum; stórar Loðviks 14.
klukkur, styttur og kertastjakar.
Forngripaverzlanirnar eru fá-
gætar og sérstakar. Einnig voru
þarna búðir með ýmsum rnununi,
útskornum eða vélframleiddum,
sem hvergi var að fá annars stað-
ar i Evrópu.
Gatan var á enda og það var
larið að halla degi. Þau stigu upp
i strætisvagn til ibúðarhverfis
sins, sem var i einum hinna 26
hverfa, sem Vinarborg saman-
stendur af. Um kvöldið höfðu þau
keypt sér miða i hina frægu Vin-
aróperu eða Staatsoper, sem er
ið i loftárásum eins og óperan i
heimsstyrjöldinni, en var byggð
upp altur og það jalnvel fyrr eri
Operan. Austurriki cr kaþólskt
land og kirkjulif eltir þvi. Fyrir
stærslu kirkjuhátiðarnar er
messusöngur hafinn klukkan sex
kvöldið fyrir stórhátiðarnar og er
siðan messað alla nóttina. Var af-
ar hátiðlegl að sjá kvöldið fyrir
páska þelta vor heilu skrúð-
lylkingarnar af kaþólskum prest-
um ganga til kirknanna i hinum
iburðarmikla messuskrúða
kaþólskra presta og fylgjast með
hátiðahöldunum.
Karlskirche við Karlplatz er
byggð i barokstil, eins og mjög
margar byggingar i Vinarborg.
Vinaróperan er byggð i renaiss-
ance eða endurreisnarstil. Karls-
kirche hefur verið kölluð meist-
arastykki húsameistarans Fisch-
ers von Eriach.
Það má ekki skilja við hina
listaglöðu og lögru Vinarborg án
þess að minnast á Volksoper, þar
sem Vinarbúar og fleiri hafa um
áratugi hlýtt á óperettur h'ranz
Léhar, Emmerich Kalmars,
Johanns Strauss o.fl. I þessu
söngleikjahúsi er sem Vinargleð-
in nái hámarki sinu i kraftmikl-
um söng, hlátri og dansi flytjend-
anna. Að hlusta á ,,Die Lustige
Witve” eftir Léhar i Volksoper er
eins og að komast i snertingu við
púlsæð Vinarandrúmsloftsins.
Þarna rikir léttleiki suðrænna
Evrópulanda í listrænni túlkun.
Og andinn og leikurinn i óperett-
um Johanns Strauss stala lrá sér
lifsgleði og léftlyndi keisaraald-
arinnar, þegar Vinarborg var
miðpunklur tónlislarinnar i allri
Evrópu.
Fyrir þann, sem lifir fyrsta
vordag i Vinarborg, mun það
verða ógleymanlegt alla tið.
/
f