Tíminn - 21.12.1972, Side 54

54
TÍMINN
JoLABLAÐ 1972
LOFTLEIÐIR
Aðalframkvæmdastjóri: Alfreð Elíasson
Stjórnarformaður: Kristjón Guðlaugsson
LÖFTLEIÐIR — hvar finnst sú sála hér á landi,
sem ekki þekkir þetta nafn? Hvergi. Enda hygg ég,
að l'á séu þau fyrirtæki hérlendis, sem i eins rikum
mæli liafa aukið hróður íslands með erlendum þjóð-
um og eins stuðlað að þvi að kynna landið, gögn þess
og gæði, út á við. Ég tel ekki ofmælt, að íslendingar
hafi löngum verið harla hreyknir af Loítleiðum,
sein ekki hafa heldur brugðizt vonum manna, þótt
ýmsan vanda hafi borið að höndum. Loftleiðir eru ef
til vill ekki stórt íyrirtæki á erlendan mælikvarða,
en hins vegar afarstórt á islenzkan mælikvarða,
næstum duiarfullt risafyrirtæki. F'élagið verður 29
ára snemma á næsta ári, en það var stofnað 10 marz
árið 1944.
Merkur áfangi i sögu Loftleiða
var haldinn hátíðlegur árið 1969,
aldarfjórðungsafmæli. Mikils var
aö minnast. Innlend og erlend
blöð og timarit kepptust við að
greina frá sögu félagsins, aðdrag-
anda að stofnun þess, þróun og
gangi gegnum árin, enda af nægu
að taka. Arin þrjú, sem siðan eru
liðin leljast ekki langt bil á tima-
hjóli eilifðarinnar, en það er hins
vegar afar langur timi i tækni-
þróuninni, og þá ekki sizt i flug-
sögunni, þar sem þróunin er mjög
ör og breytingar stórar, jafnvel
frá degi til dags.
Með þessari grein er leitazt við
að fylla upp i þetta bil i sögu Loft-
leiða, og skýra frá stööu þess i
dag, þvi að enda þótt lréttamiðlar
séu jafnan reiðubúnir að snapa
upp hvers konar fréttir, sem að
höndum berast, verður margt út-
undan, og þá oft það, sem sizt
skyldi.
Hér á eítir verður rætt við alla
deildarstjóra félagsins og reynt
að varpa sem skýrustu ljósi á
daglega starfsemi þess sérilagi,
sem og vöxt þess, viðgang of
framtiðaráætlanir.
Áður en lengra er haldið, er rétt
að rekja i örlaum orðum, aðeins
örfáum, helztu punkta i sögu
Loftleiða. Margoft hefur verið
rætt og ritað um þetta efni, og
enda þótt þar ileynist vissulega
fjöldi fróðlegra og skemmtilegra
atburða, er það einu sinni svo,
hvað sem spekingar segja, að
jafnvel mjög góð saga getur verið
of oft sögð. Nóg um það.
Fáeinir punktar i
sögu Lol'tleiöa h.f.
— Siðla árs 1943 komu þrir
vaskir piltar heim til tslands frá
Kanada, þar sem þeir höfðu verið
við flugnám og jafnframt starfað
i þjónustu kanadiska flughersins.
bremenningarnir voru þeir Al-
freð Eliasson, Kristinn Olsen og
Sigurður Ólafsson. Vonuðust þeir
til, að þeim tækist að fá vinnu við
flug, er heim kæmi, og höfðu i þvi
skyni keypt eitt heljar tryllitæki,
þriggja sæta flugvél af Stinson-
gerð. beim varð þó ekki að von
sinni, en þeir létu það ekki aftra
sér og réðust þvi i stofnun eigin
flugfélags, stofnun Loftleiða h.f.
10. marz 1944. Mun það þó fremur
hafa verið af nauðsyn en vilja.
Félagið fékk fljótlega samning
um sildarleit, en einnig var um að
ræða farþe^aflug á Vestlirði og
sjúkraflug. Siðan óx flugvélakost-
ur félagsins jafnt og þétt, og þar
með farþegafjöldinn og hagurinn
batnaði. Keypt var flugvél til
millilandaflugs, og var haldið
uppi ýmsum óreglubundnum
flugferðum, m.a. leiguferðum
ýmiss konar. Timamót verða i
sögu Loftleiða, er félagið fékk
heimild flugmálastjórna fslands
og Bandarikjanna til að halda
uppi áætlunarferðum til og frá
Bandarikjunum. I þvi tilefni var
farin sérstök ferð til Bandarikj-
anna hinn 25. ágúst 1948. Enn i
dag byggja Loftleiðir afkomu
sina að miklujeyti á þessum ferð-
um.
Árið 1953 komust á hin lágu far-
gjöld félagsins, og voru þau löng-
um einn aðalþátturinn i velgengni
þess. En þetta var IATA, Al-
þjóðasambandi flugfélaga ærið
olt þyrnir i augum.
I dag eiga Loftleiðir einn þriðja
i flugfélaginu Cargolux og auk
þess flugfélagið International Air
Bahama. Fyrir fáum árum tók
félagið i notkun DC-8 þotur, sem
þaö hefur með kaup/leigusamn-
ingum, en þær fjórar Kolls Royce
vélar, sem félagið notaði áður,
voru seldar að helmingi til
sænska I lugfélagsins Salenia,
sem er hluthafi i Cargolux. Eru
vélar þessar nú reknar af þvi fé-
lagi.
AöaUiainkvæmdastjóri
Loltlciöa h.L,
Allreö Eliasson
— Alfreð Eliasson er i dag aðal-
framkvæmdastjóri Loftleiða h.f.
og hel'ur verið það siðan 1. desem-
ber 1953, eða i 19 ár. Alfreð er
fæddur i Reykjavik 16. marz árið
1920. Er hann sonur Aslaugar
Kristinsdóttur og Eliasar Dag-
vinnssonar, bryta. Hann^ lauk
prófi i Verzlunarskóla Islands ár-
ið 1938 og siðar flugprófi i Kanada
árið 1942. begar hefur verið
greint frá þætti hans i stofnun
Loftleiða h.f. h’rá stofnun félags-
ins fram til ársins 1953 var hann
yfirflugmaður þess.
Alfreð flaug heim öllum þrem
Skymasterllugvélum Loftleiða og
fékk, fyrstur tslendinga, réttindi
til þess að stjórna fjögurra
hreyfla millilandaflugvél. Vatna-
jökulsævintýrið i april-mai 1951
kannast flestir við, enda vakti það
á sinum tima furðu og aðdáun um
allan heim. Var Alfreð annar
tveggja, er forustu höfðu I að-
geröum þeim, sem þar fóru fram,
svo og björgun skiðaflugvélar, er
lent hafði á jöklinum.
Alfreð var einn af stofnendum
Félags islenzkra atvinnuflug-
manna og Flugbjörgunarsveitar
lslands. bá hefur hann og átt sæti
i flugráði (frá stofnun þess.) Árið
1962 var Alfreð veitt Islenzka
Fákaorðan fyrir frábær störf, og
árið 1969 hlaut hann viðurkenn-
ingu stórhertogadæmisins
Luxemborg með orðunni, I’Ordre
de Mérite.
Ilclztu I'ramtiðar-
álorm lélagsins
Við spurðum Alfreð fyrst, hver
væru helztu framtiðaráform Loft-
leiða.
— Hvað næstu ár snertir er það
helzt að segja, að i mai á næsta
ári, 1973, gerum við ráð fyrir að
taka upp flug til Chicago, sem við
teljum mun hagkvæmara en að
fljúga eingöngu til New York. bó
verður ferðum ekki þannig hátt-
að, að við fljúgum til New York og
þaöan til Chicago, eða hinn hring-
inn, heldur gerum við ráð fyrir að
fljúga beint til Chicago, þrjár
feröir i viku til að byrja með, án
þess að fækka New York ferðun-
um eða draga mikið úr þeim.
Samkvæmt áætlun, sem við höf-
um gert i þessu sambandi, kemur
þannig betri nýting á flugkostinn,
sem við höfum verið með. En
aðalatriðið er það, að enda þótt
fargjöldin til Chicago verði hærri
helduren til New York, þá verður
hagkvæmara fyrir farþega okkar
með tilliti til áframhaldandi ferða
innan Bandarikjanna að taka
fyrrgreindu liðina, þvi að radius
Chieago er stærri en New York,
hún liggur meira miðsvæðis,- og
þannig er skemmra til hinna
ýmsu staða innan Bandarikj-
anna, svo sem Miðrikjanna og
Kanada. Sparnaðurinn við New
York leiðina dugar svo skammt.
Við verðum að gera ráö fyrir, að
fólk noti hundrað dollara sparnað
með New York fargjöldunum til
að komast til nálægra borga.
bvi nær miðsvæðinu sem við
erum, þeim mun betri er aðstað-
an fyrir okkur og farþegana, og
þess vegna gerum við ráð fyrir,
að þetta verði okkur mjög til hag-
ræðis.
Eins og áður hefur komið fram,
voru þau ákvæði i siðustu samn-
ingum við Bandarikin, að Loft-
leiðir hæfu ekkiflug til Chicago,
fyrr en árið 1973, og að öllu
óbreyttu hyggjumst við sem sagt
notfæra okkur þessi réttindi á
næsta ári.
— bað sem helzt bæri að nefna
annað varðandi framtiðaráform
Loftleiða, væri áætlanir um kaup
á nýjum flugvélum. Fulltrúar frá
Boeing-verksmiðjunum hafa ver-
ið hér og boðið okkur Boeing 747.
Ég veit ekki, hvort slik kaup eru
enn timabær, en einhvern tima
kemur að þvi, að við verðum að
fylgjast með. Annars er sann-
leikurinn sá, að þær vélar, sem
við erum með núna, 250 farþega
DC-8-63 þotur, eru mjög arðbær-
ar, og hafa sérfræðingar Douglas-
verksmiðjanna sagt, að þær séu
mestu keppinautar breiðþotanna
þeirra, DC-10. Boeing-menn
viðurkenna það lika, að þessar
vélar séu hörðustu keppinautar
breiðþota þeirra, Boeing-747.
Við höfum gert fimm ára áætl-
un, fjárhags- og gerðaáætlun, i
meginatriðum, og þar höfum við
m.a. gert ráð fyrir stórum vélum,
bæði til endurnýjunar og viðbótar
við flugvélakostinn. Enda þótt
virðist naumt á mununum, hvor
séarðbærari, DC-8-63 eða Boeing-
747, verður að gera sér ljóst, að
vegna samkeppninnar hlýtur að
koma að þvi, að við kaupum
breiðþotu. Geta má þess, að i dag
má reikna með, að Boeing 747
ásamt þvi, sem henni fylgir og
nauðsynlegri þjálfun, kosti um 30
milljónir dollara. (um 2.600
milljónir isl. kr). DC-8-63 vélarn
ar eru ekki framleiddar lengur,
en þær halda sér mjög vel i verði.
Kostuðu þær upphaflega um 12
milljónir dollara, og i dag má
reikna með, að verðiö sé um 10
milljónir dollara (um 900 milljón-
ir isl. kr).
— Ég hef hér skýrt stuttlega frá
tveimur meginverkefnum Loft-
leiða I náinni framtið. Of langt
mál yrði, ef ég færi að rekja fleiri,
viðaminni atriði.
Áætlanir um flug
til fjarlægra landa?
Við leggjum þá spurningu fyrir
Alfreð, hvort ekki hafi komið til
tals, að Loftleiðir tækju upp
áætlunarflug við fjarlægari staða
en verið hefur, eins og til Asiu
(t.d. Austurlanda nær) og Suður-
Ameriku.
— betta hefur margoft verið
nefnt og hefur verið reynt að gylla
það fyrir okkur. En ég held, að
eftir þvi sem sunnar og austar
dragi, verði samkeppnisaðstaða
okkar verri, enda er Island þá
lengra úr leið. Hins vegar höfum
við International Air Bahama,
sem flýgur yfir Suður-Atlantshaf-
ið, þannig að við tökum þátt i far-
þegaflutningunum á þvi svæði.
bota IAB flygur milli Luxem-
borgar og Nassau á Bahamaeyj-
um og millilendir annað hvort á
Shannon á Irlandi eða á Azoreyj-
um til þess að fá eldsneyti. Er það
skoðun min, að aukning ferða á S-
Atlantshafi eigi að koma á IAB-
leiðina, ef af henni verður á annað
borð, þar sem ferðir Loftleiða um
tsland eru svo langt úr leið, hvað
þetta snertir.
Raunar er samkeppnisaðstaða
Loftleiða i dag einnig verri, vegna
þess að við þurfum að koma við á
tslandi, sem kostar svo og svo
mikið, i hvert skipti og við fljúg-
um yfir N-Atlantshafið milli
Luxemborgar og New York, og
Island er nokkuð mikið úr leið.
betta þurfa önnur flugfélög ekki
að gera og geta t.d. flogið beint
milli London og New York. betta
skapar þvi visst óhagræði hjá
okkur miðað við önnur flugfélög,
þvi miður.
Framtið íslands •
sem lerðamanna- og
ráðstefnuland
— Á Island vænlega framtið
fyrir sér sem ferðamanna- og
ráðstefnuland, og þá sérstaklega
með tilliti til ferða hingað til lands
með flugvélum? — er næsta
spurning, sem við leggjum fyrir
Alfreð.
— Já, égteleindregið, að svo sé.
Og að minu áliti hafa Loftleiðir