Tíminn - 21.12.1972, Qupperneq 55

JOLABLAÐ 1972
TÍMINN
55
Texíh Steingrímur Pétursson
Myndir: Gunnar V. Andrésson
Stjórnarformaður l.oltlrióa Kristján Cuðlaugsson.
lagt fram sinn skref til að auka
ferðamannastrauminn til ts-
lands. Upphaflega með þvi að
hafa áningagesti, fyrst á Hótel
Sögu og siðan á okkar eigin hóteli
eftir byggingu þess. Við höfum
reynt að auka þjónustuna með
öllu mögulegu móti, t.d. með hin-
um svokölluðu pakkaferðum (In-
clusive Tours), en i þeim er allt
innifalið, svo sem fargjald, hótel-
dvöl, matur, kynnisferðir, bila-
leiga og allt mögulegt. Hafa þess-
ar ferðir verið mjög vinsælar
meðal ferðamanna og eru raunar
i tizku hvarvetna um heim i dag.
— Hver álitið þér helztu verk-
efni félagsins á komandi árum?
— Halda vel i taumana og spara
eins og hægt er, — segir Alfreð, —
og eins að þenja sig ekki fram yfir
getu, án þess þó að dragast aftur
úr. Ekki að gleypa of stóra bita,
það gildir um fram allt. —
Bjartsýnn á
framtiðina
— Ég er bjartsýnn á framtið
félagsins, enda þótt segja megi,
að illa hafi gengið á siðasta ári.
Var það að nokkru leyti okkur
sjálfum að kenna, þar sem við
settum fargjöldin of lág, og eins,
að farþegar flugu á öðrum far-
gjöldum en við höfðum reiknað
með. En við höfum lært mikið af
þessu siðasta ári og ég hef enga
ástæðu til að vera annað en bjart-
sýnn á framtiðina. Eins og vitað
er eru atvinnuvegir okkar ts-
lendinga mjög einhæfir. Ekki má
mikið útaf bera svo að til stór-
vandræða leiði. Ég óska og vona,
að ekki liði mörg ár þartil flug og
ferðamál verða ein af fjárhags
máttarstoðum þjóðarinnar.
Sfjórn
Stjórnarformaður Loftleiða er
Kristján Guðlaugsson, hæsta-
réttarlögmaður. Aðrir i stjórn eru
Sigurður Helgason, fram-
kvæmdastjóri i New York, sem er
varaformaður, Alfreð Eliasson,
aðalframkvæmdastjóri Loftleiða,
Edward Kristinn Olsen, aðalflug-
rekstursstjóri félagsins, og Einar
Árnason, forstjóri. I varastjórn
eru flugstjórarnir Dagfinnur
Stefánsson og Jóhannes Markús-
son.
Stjórnarformaður
Loftleiða h.f.,
Kristján Guðlaugsson
Kristján Guðlaugsson var i júni
siðastliðið sumar kosinn for-
maður stjórnar Loftleiða h.f.
nitjánda árið i röð.
Kristján er fæddur 9. septem-
ber 1906 og er ættaður úr Dala-
sýslu. Hann lauk prófi i lögum frá
Háskóla fslands árið 1932 og
starfaði siðan i nokkur ár sem
lögmaður. Árið 1940 varð hann
hæstaréttarlögmaður. Um fimm-
tán ára skeið eða frá 1938 til 1953
starfaði hann sem ritstjóri dag-
blaðsins Visir.
Kristján hefur oftsinnis verið
heiðraður fyrir störf sin af einka-
stofnunum og stjórnvöldum
heima og erlendis. A 75 ára af-
mæli Eélags islenzkra háskóla-
stúdenta var honum veitt Stú-
dentastjarnan. Arið 1946 var hánn
sæmdur Friðarmedaliu Kristjáns
konungs tiunda af dönsku rikis-
stjórninni og árið 1962 hlaut hann
islenzku Fákaorðuna. Fyrir þrem
árum eða 1969 sæmdi stjórn stór-
hertogadæmisins Luxembourg
hann æðstu heiðursviðurkenningu
rikisins, I’Ordre de Mérite.
Auk þess að vera stjórnarfor-
maður Loftleiða á Kristján Guð-
laugsson i dag sæti i stjórnum
nokkurra af aðalfyrirtækjum
Reykjavikur.
Undirritaður fór þess á leit við
Kristján, að hann veitti upp-
lýsingar um nokkur atriði varð-
andi Loftleiðir. Þau helztu voru
þessi: Starfshættir og störf
stjórnar Loftleiða; samstarf við
stjórnvöld, flugyfirvöld og aðra
hluaðeigandi aðila i þeim löndum,
þar sem félagið á hagsmuna að
gæta; þáttur hluthafa i Loftleið-
um; fjárhagur félagsins, breytt
staða hans með árunum og staða
hans i dag; framtiðaráætlanir.
Staifshættir og
störf stjórnarinnar
— Stjórn Loftleiða mætir yfir-
leitt hvern morgun hér i fund-
arherberginu um kl. 9 og heldur
fund. Við ræðum málin okkar á
milli og tökum ákvarðanir, eftir
þvi sem þörf gerist hverju sinni.
Énnfremur höldum við fund með
deildarstjórunum hvern miðviku-
dagsmorgun, venjulega milli 11
og 12 fyrir hádegi, og ræðum þau
mál, sem þeir hafa fram að færa
vegna vandamála, er upp kunna
að koma. Stjórnin tekur svo af-
stöðu til þeirra, annað hvort á
deildarstjórafundunum eða á
stjórnarfundi.
Stjórnin fylgist og með öllum
daglegum rekstri félagsins bæði
hér heima og erlendis. Hún hefur
bein samskipti við alla umboðs-
menn og afgreiðir þau vandamál,
sem þeir eiga við að glima hverju
sinni.
Þetta eru i aðalatriðum þau
störf, sem stjórnin annast, en þau
eru mjög fjölþætt. Reksturinn er
á islenzkan mælikvarða orðinn
töluvert umfangsmikill og marg-
hliða. Auk þessa vinnum við
stjórnarmeðlimir okkar störf á
skrifstofum félagsins sem fastir
starfsmenn. Störfum við Alfreð
Eliasson mjög náið saman.
Samskiptin við
islenzk stjórnvöld
— Um samskiptin við stjórn-
völd er þaðað segja, að við höfum
engin bein eða litil bein samskipti
við önnur stjórnvöld en islenzku
rikisstjórnina og þá fyrst og
fremst flugmálastjórnina, flug-
málastjóra, samgöngumálaráðu-
neytið og utanrikisráðuneytið.
Bein samskipti við erlend stjórn-
völd eða flugyfirvöld höfum við
aðeins fyrir milligöngu islenzku
flugmálastjórnarinnar og is-
lenzka utanrikisráðuneytisins.
Ég vil taka það fram, að við
höfum alltaf mætt mjög góðum
skilningi af hálfu islenzkra
stjórnvalda, og þau hafa greitt
fyrir okkur á allan hátt, eftir þvi
sem efni hafa staðið til. Við höf-
um þannig allt það bezta um það
að segja. Sama er að segja um is-
lenzka stjórnmálaflokka. Þeir
hafa allir sýnt fullan skilning á
þeim störfum, sem við höfum
með höndum. Og við álitum, að
við vinnum ekki eingöngu i þágu
félagsins, heldur vinni félagið i
þágu þjóðarinnar, fyrst og frem-
st, og við álitum, að við séum að
byggja upp þátt i atvinnulifinu,
sem varir, hvað sem félaginu lið-
ur.
Hluthafarnir — þáttur
þeirra i félaginu,
arðgreiðslur o.fl.
— Arðgreiðslur voru engar
inntar af hendi frá þvi að félagið
var stofnað og fram til ársins
1959, en þá var i fyrsta skipti
greiddur arður til hluthafa og var
hann 8%. Eftir 1959, nánar tiltekið
1961, þá hækkuðum við arð-
greiðsluna upp i 15% til að bæta
hluthöfum það upp, að þeir höfðu
engan arð fengið i 1.7-18 ár. Arður
hefur verið greiddur árlega siðan
1959, nokkuð misjafn eftir árum,
en yfirleitt milli 10 og 15%. Eitt
árið, 1969, var hann þó allmiklu
hærri eða 25%.
Sambandið við hluthafana hef-
ur verið mjög gott. Þeir koma
hingað á skrifstofuna, margir
hverjir, og fá upplýsingar um
rekstur félagsins. Alls eru þeir nú
679 og hefur fjöldi þeirra mjög lit-
ið breytzt frá ári til árs. Hluta-
bréfin ganga yfirleitt mjög litið
kaupum og sölurn. Mjög erfitt er
að halda hluthafafundi með svona
stórum hópi hverju sinni, þannig
að við látum dagblöðunum i té
upplýsingar, sem við ætlumst til
að berist til hluthafanna. En einu
sinni á ári er haldinn aðalfundur
eins og i öllum öðrum félögum, og
þá skýrum við mjög itarlega frá
rekstri félagsins á árinu og ræð-
um við bluthafana um framtiðar-
áætlanir.
Hlutaféð er i dag 24 milljónir
króna og skiptist allmisjafnt milli
hluthafanna. En uppliaflegt inn-
borgað hlutafé var 4' milljónir.
Hitt eru jöfnunarbréf, sem. gefin
voru út siðar. Stærstu hluthafarn-
ir eru 20, en hlutur þeirra minnstu
er allt niður i nokkur hundruö
krónur. Enginn hluthafanna er
erlendur eða i það minnsta ekki
búsettur erlendis, en við stofnun
félagsins voru tveir danskir hlut-
hafar, sem seldu hlut sinn, er þeir
fóru héðan af landi.
Fjárhagur
Loftleiða h.f.
— Fjárhagur félagsins var
mjög þröngur, er núverandi
stjórn tók við árið 1953, en við höf-
um unnið félagið upp smátt og
smátt, og ég hygg, að i dag megi
segja, aðfjárhagurinn sé allgóður
á islenzkan mælikvarða. Hitt er
annað mál, að fjárþörfin i flug-
rekstri yfirleitt er gifurleg. Hygg
ég, að öll flugfélög sem fljúga i
reglubundnu áætlunarflugi yfir
Atlantshaf, nema griska félagið
Olympic, sem Onassis á, njóti
opinbers stuðnings. A viðkomandi
riki þá annað hvort félögin alveg
eða á hlut i þeim.
Annars eru miklar sveiflur i
flugrekstrinum iheild. 1 þvi sam-
bandi gæti ég skirskotað til álits-
gerðar viðskiptanefndar IATA-
félaganna. Hún segir m.a., að
meðaltekjur félaganna fyrir
hvern farþega á timabilinu frá
1967 til 1971 hafi lækkað um 1,3% á
ári, en mest hafi lækkunin orðið
árið 1971 eða 6,9% á meðalfar-
gjöldum. Meðalfargjöid voru árið
1967 187 dollarar, en voru árið
1971 172 dollarar, eða lækkað um
15 dollara á hvern farþega. Far-
þegafjöldinrt eykst frá ári til árs,
en allir farþegar, sem bætast i
hópinn, koma inn á lægri far-
gjöidum en meðalfargjöldum.
Áðurnefnd nefnd kemst þvi að
þeirri niðurstöðu, að þessi mis-
munur muni nema 44% árið 1974
neðan við meðalfargjöld á þessu
fimm ára timabili.
Hins vegar vex útlagður
kostnaður flugfélaganna stöðugt,
og talið er, að vestan haf hafi
hann aukizt um 36% frá 1967. Það
segir sig sjálft, að þegar
kostnaðurinn eykst annars vegar
og fargjöldin lækka hins vegar,
þá hlýtur hag flugfélaganna að
hraka. Má geta þess, að við-
skiptanefndin álitur tap IATA-
félaganna á Norður-Atlantshafi
nema 169 millj. dollara árið 1972,
en tapið var mun meira árið 1971.
Mörg flugfélög, og þá einkum
leiguflugfélög, hafi þvi hrunið.
Má þar nefna annað stærsta
leiguflugfélag Þýzkalands, At-
lantic, sem hrundi nú i haust.
Mörg af stærstu flugfélögum
heims eiga einnig i mjög miklum
erfiðleikum. En hagur Loftleiða i
dag er samt sem áður góður, enda
þótt honum hafi ef til vill eitthvað
hrakað á þessu ári.
Fimm ára áætlun
— Við höfum gert fimm ára
áætlanir,en slikar áætlanir eru að
sjálfsögðu ætið meira og minna
ágizkanir. En samkvæmt þessari
áætlun gerum við ráð fyrir, að
félagið eflist mjög á næstu árum,
ef ekkert ófyrirsjáanlegt kemur
þar inn á milli. Aætlunin var gerð
á þessu ári og gildir þvi til ársins
1977.
— Samstarfið hérna hefur alla
tið verið mjög gott bæði innan
stjórnarinnar og eins við starfs-
fólkið. Ég tel, að Loftleiðir hafi á
að skipa mjög hæfu starfsfólki,
sem kann sitt fag og stendur fylli-
lega á sporði þvi, sem bezt gerist
hjá erlendum flugfélögum. Von-
umst við til, að slikt starfslið
verði til frambúðar i islenzkri
flugstarfsemi.
...það ætti að tryggja
Iramtið félagsins og
llugstarfseminnar i
lieild.
— Að lokum vildi ég segja
þetta: Ég álit, að Loftleiðir hafi
ætið leitazt við að gera skyldu
sina og þá fyrst og fremst hugsað
um hagsmuni islenzku þjóðarinn
ar. Og við stefnum að þvi marki,
að ielagið verði rikur þáttur i is-
lenzkri flugstarfsemi um alla
framtið. Það er augljóst mál, að
flugið verður ekki lagt niður.
Flugið er framtiðin og á rikan
þátt i þvi að auðvelda samskiptin
þjóöa i miili og gera heiminn
minni. Við vonum, að Loftleiðir,
þótt litið sé, muni eiga sinn þátt i
slikri kynningarstarfsemi af
hálfu Islands. island er einangrað
land i miðju Atlantshafi og þvi
meiri nauðsyn er á þvi að efla
flugstarfsemina.
Ég hygg, að skilingurinn á þörf
flugsins fari stöðugt vaxandi hér
á landi. Staðreyndin er sú, að
félagið er mjög litið á erlendan
mæiikvarða, enda þótt það sé
stórt á islenzkan mælikvarða.
Það þarf að keppa við voldug
risaflugfélög og þvi er brýn nauö-
syn á skilningi almennings á gildi
þess. Rikur skilningur er fyrir
hendi hjá islenzkum stjórnvöld-
um og öllum stjórnmálaflokkum,
og ég vona, að svo sé einnig hjá
almenningi. Það ætti að tryggja
framtið félagsins og flugstarf-
seminnar i heild.
Likan af breiðþotu (Wide-Body Jet). Loftleiðir hafa íhugað káup á sikri þ<>tu innan næstu fimin ára, og
hefur tegund sú, sem myndin er af, Boeing — 717, þá helzt komið til álita.
Loftleiða h.f.