Tíminn - 21.12.1972, Blaðsíða 74

74
TÍMINN
JÓLABLAÐ 1972
„Kertin, sem i sumum hlutum
Englands er kveikt á á jólakvöldi
og notuð jafn lengi og hátiða-
timinn stendur yfir, voru eins
notuð af heiðingjum. Þegar hátið
babýlónska guðsins gekk i garð,
var kveikt á kertum um kvöldið,
honum til heiðurs. Eitt af þvi,
sem einkenndi tilbeiðslu hans,
var að kveikja á vaxkertum á
ölturum hans.” (23)
Þessi siður, sem er svo m jög al-
gengur hér á landi, er þvi einnig
af sama heiðna toganum
spunninn, þáttur i tilbeiðslu forns
guðs Babýlóniumanna.
Nú eru jólatré frekar nýr siður
hér' á norðurhveli jarðar. Arni
Björnsson kveður varla vera
meira en rúmlega 100 ár frá þvi,
að jólalré uröu algeng i Evrópu.
(24) Hins vegar þarf enginn að
ganga þess dulinn, að siðurinn er
miklu eldri. (25) Um sið þennan
segirséra Hislop: „Jólatréð, sem
nú er svo algengt meðal okkar,
var jafn algengt i hinni heiðnu
Róm og hinu heiðna Egyptalandi.
1 Egyptalandi var tréð pálmatré,
i Róm var það fura.” (26)
Biblian talar um Nimrod, þann,
sem grundvallaði Babýlon for-
tiðarinnar, sem mikinn andstæð-
ing Guðs. (27) Séra Hislop sýnir
fram á, að jólatréð er tákn hans
og segir: „Jóladrumburinn
(algengt var að brenna þennan
viðardrumb að kvöldi þess 24.) er
lik Nimrods, sem gerður Var að
sólguðinum, en drepinn af óvin-
um sinum, jólatréð er Nimrod
ciidiii-lifgaður— guðinn, sem var
drepinn, lifnaður aftur.” (28)
Ljóst er þvi, að sá siður að hafa
jólatré, felur raunverulega i sér
tilbeiðslu ævaforns sólguðs.
Jóalgjafir eru, eins og viö er að
búast, af sama berginu brotnar.
Það var venja að gefa gjafir á
Satúrnalia-hátiðinni i Róm, eins
og Encyclopædia Britannica
segir: „Skipzt var á gjöfum örlát-
lega, venjulega voru það vax
kerti og litlar leirbrúður
(sigillaria).” Kertin minna
óþægilega á sambærilega venju
hérlenda, sem tiðkast hefur til
skamms tima. Kncyclopædia
Britannica bendir á I sömu grein
að þessi siður hafi verið tengdur
fornri hjátrú. Minnir þetta á þá
islenzku hjátrú, að loga yrðu ljás
á jólanótt og dimm skúmaskot
skyldu sem allra fæst. „Ahrif
Satúrnalia (hátiðarinnar) á
hátiðahöld jólanna og njfjársins
hafa verið bein.” (29)
Þegar við sjáum, að jólin eru af
heiðnum uppruna ásamt öllum
siðvenjum sinum, stöndum við
andspænis mikilvægri ákvörðun:
Eigum við, sem köllum okkur
kristna menn, að halda þessa
heiðnu hátið, sem felur raunar i
sér tilbeiöslu forns sólguðs og á
sér jafn viðbjóðslega sögu og
raun ber vitni? Er hægt að segja
með sanni, að nokkuð sé
sameiginlegt með henni og
Kristi? Staðreyndirnar tala sinu
máli.
Við skulum einnig minnast
þess, að tilbeiðsla okkar á Guði á
að vera grundvölluð á sannleika,
eigi hún aö vera honum þóknan-
leg. Um þetta atriöi sagoi Jesus
Kristur: „Þeir.sem tilbiðja hann,
eiga að tilbiöja hann i anda og
sannleika.” (30)
Er hægt að segja, að trúarhátið
sú, sem jólin er, sé grundvölluð á
sannleika? Það er alls ekki satt,
að Jesú hali fæðst 24. eða 25.
desember, eins og yfirleitt er sagt
i jólamessum. Það er varla hægt
að segja, að verið sé að tilbiðja
Guð i sannleika, með þvi að halda
upp á slikan helgidag, sem heldur
Iram þess konar lygi.
Hvað þá um vfirnáttúrulega
Kenwood Chef
er allt annað og miklu mtira
en venjuleg hrœrivél
Engin önnur hrærivél býður upp á jafn marga
kosti og. jafn mörg hjálpartæki, sem tengd eru
beint á vélina með einu handtaki. Kenwood Chef
hrærivélinni fylg«r* okál, hrærari, hnoðari, sleikja og
myndskreytt Ieifi3-einingabók,
Auk þess eru fáanleg m.a.: grænmetis- og
ávaxtakvörn, hakkavél, kartöfluhýðari, grænmetis-
og ávaxtarifjárn, dósahnífur, baunahnífur og afhýðari,
þrýstisigti. safapressa, kaffikvörn og hraðgeng ávaxta-
pressa.
Kénwood
—• gerir allt nema að elda.
vwato: 13,426,00
HEKLAhf.
Laugavegi 170—172 — Sími 21240.
Nýársþankar
Komið er seint að kveldi,
kyrrlát er þessi stund.
Veturinn fannafeldi
frostköldum, þekur grund.
Tindrandi stjörnur titra
tærar um dimmblátt sviðið.
Mjallar gimsteinar glitra.
Gamla árið er liðið.
Kvöddu mig einnig áður
ár, sem ég lifað hef.
Teygist svo timans þráður,
tvinnast svo lifsins stef.
Fækkar mér höfuðhárum.
Heilsu — fá gamlir — bresti.
Fretkarl að fáum árum
fer senn að berja i nesti.
Hoknir til hinztu ferða
hópumst vér seint og dræmt.
Narir sú von að verða
i verkunum afturkvæmt.
Minningaklettar móti
móðunni timans standa,
flest þó að annað fljóti
framhjá til beggja handa.
Strengur á stapa bylur,
stympast þar ár og sið.
Blundar einn botnlaus hylur,
bergmála gljúfrin víð.
Dag einn með sökkul sorfinn
sjálfan til falls hann reiðir.
Hallast steinn og er horfinn. —
Hvergi á broti freyðir.
Þá innst úr þagnar skauti
þrumir vor minning hljóð.
Fallinn er fagur bauti,
fyrnt er vort bezta ljóð.
Rústir á rýru koti,
raftar i moldarkekki. —
Spyr ég, hvort spor min þekki
sprunginn leggur i skoti.
Var — eða var ég ekki?
Liðið er langt á vöku, logn er
fjörð og sund.
Veita ber viðurtöku
viku, degi og stund.
Blossa i snjónum bauga —
brotin úr skíragulli.
Dagstjarna deplar auga,
drekk ég áf nýársfulli.
Þ.B.

gjafabera jólanna, jóla-
sveinana? Okkur er fulljóst, að
þeir koma ekki raunverulega með
gjaíir. Er rélt af okkur að ljúga
að börnunum með þvi að segja
þeim, að þessir jólasveinar hafi
komið með gjafir handa þeim?
Er það ekki svo, að þegar börnin
stækka og komast að hinu sanna i
málinu, missa þau virðingu sina
fyrir foreldrunum, sem kenndu
þeim slikar lygar?
Það er augljóst, af ummælum
fólks almennt, að það er i
rauninni þvingað til þess að halda
jól. Hversu oft höfum við ekki
heyrt fólk tala um,að það sé svo
dýrt að halda þessi jól, gjafa-
farganið sé svo ofboðslegt o.s.frv.
Er það ekki miklu eðlilegra að
gefa gjafir, þegar þeirra er ekki
vænzt, gefa ekki i von um að fá
eitthvað I staðinn, gefa án
þvingunar? Börnin koma þá ekki
til með að halda, að á vissum
dögum eigi þau heimtingu á að fá
gjafir.
Er ekki miklu eðlilegra að sýna
örlæti, góðvild og kærleika stöðug-
lega, á hverjum degi, heldur en
að komast i eitthvert „jólaskap"
einu sinni á ári? Hversu hræsnis-
fullt er það ekki,þegar striðs-
aðilar sem heyja blóðuga styrjöld
semja um vopnahlé yfir jólin,
safnandi orku til þess að geta
haldið áfram að drepa hver
annan af enn meiri grimmd,
þegar jólin eru liðin.
Það er knýjandi ástæða til þess
að hugleiðavandlegameð sjálfum
okkur, hvort jólin séu þess virði
að halda þau, þar :m þau eru
vissulega ekki Guðitilheiðurs eða
sóma.
Tilvitnanir
1. Mannkynssaga eftir Ásgeir
Hjartarson, II. bindi, 1948, bls.
322.
2. The Two Babylons eftir séra
Alexander Hislop, útg. 1959, bls.
91.
3. sama bls. 91
4. Jól á islandi eftir Árna
Björnsson, útg. 1963, bls. 17
5. sama bls. 18
6. sama bls. 17
7. sama bls. 18
8. sama bls. 19.
9. The American Peoples
Kncyclopcdia. útg. 1966, 16. bindi
bls. 347.
10. Jól á islandi, bls. 19.
11. sama bls. 21
12 The Two Babylons, bls. 96, 97.
13. Jól á islandi. bls. 12, 13.
14. t'uriosities of Popular
t'ustoms. eftir W.C. Walsh, bls.
228. 229
15. Jól á islandi, bls. 22
16. sama bls. 55, 56
17. sama bls. 55
18 sama bls. 48
19 sama bls. 50
20. sama bls. 60
21. sama bls. 60
22. sama bls. 113, neðanmáls.
23. The Two Babylons, bls. 97
24. Jól á islandi bls. 85
25. sama bls. 86.
26. The Two Babylons, bls. 97.
27. Biblian, útg. 1968, 1 Mósebók
10:9, bls. 8.
28. The Two Babylons, bls. 98.
29. Kncyclopædia Britannica.útg.
1964, 20. bindi, bls. 8.
30. Biblian, Jóhannesar guðspjall
4:24, bls. 955.
Úr pósthúsinu i Reykjavik streyma jólakortin i allar áttir.