Fréttablaðið - 18.05.2005, Blaðsíða 37

KS sé orðið of fyrirferðarmikið í Skagafirði.
Kaupfélagið sé héraðsleg eign.
„Ég hef aldrei haft neinar áhyggur af því
hvort ég er umdeildur eða ekki. Það er sama
hver myndi gegna mínu starfi og kæmi svona
víða við, hann yrði umdeildur. Fólk blandar
saman persónunni og fyrirtækinu. Ég legg
fyrst og fremst áherslu á að vera fyrirtækinu
og héraðinu að liði. Það er það sem skiptir
máli. Við höfum aldrei haft það að markmiði
að skaða neinn hér í þessu byggðarlagi. Nema
síður sé. Við höfum gengið til liðs við fyrirtæki
sem hafa verið að ganga í gegnum breytingar
og jafnvel endurreisa. Og við höfum komið
víða að málum. Þannig að við viljum fyrst og
fremst líta þannig á að við rekum kraftmikið
atvinnulíf hér í héraðinu,“ segir Þórólfur.
VILL BEISLA ORKUNA
KS á tæp helmingshlut í Héraðsvötnum í
gegnum Norðlenska orku. Héraðsvötn hafa
unnið að því að fá að reisa Villinganesvirkjun
í þágu atvinnulífsins fyrir norðan, eins og það
er orðað. Halldór Ásgrímsson forsætisráð-
herra sagði á fundi í fyrra að það væri skyn-
samlegt að gera ráð fyrir þessari virkjun og
Valgerður Sverrisdóttir iðnaðarráðherra hef-
ur haldið fund um virkjanamál á Sauðárkróki
í vetur. Einnig búast eigendur Héraðsvatna
við því að fá rannsóknar- og virkjunarrétt við
Skatastaði.
Þórólfur segir Halldór hafa talað á svipuð-
um nótum í Skagafirði eins og hann gerði
fyrir austan. „Það sama á við hér í Skagafirði
og á Norðurlandi vestra og Austfjörðum. Það
er mikilvægt að sú orka, sem hægt er að beis-
la, sé notuð til atvinnuuppbyggingar. Það er
mjög brýnt til að veikja ekki byggð í þessu
kjördæmi meira en orðið er. Þetta er landbún-
aðarhérað og mikil þróun hefur átt sér stað í
landbúnaði. Tækniþróun hefur leitt til þess að
færra fólk vinnur störfin. Því er mjög mikil-
vægt að það komi ný starfsemi inn á þetta
svæði, t.d. sterkt iðnaðarfyrirtæki sem geti
boðið upp á fjölbreytta atvinnu.“
SPRENGING Í LANDBÚNAÐARFRAMLEIÐSLU
Í fyrsta sinn í sögu KS fór heildarslátrun sauð-
fjár yfir hundrað þúsund fjár í fyrra. Árið
2000 var um 37 þúsund fjár slátrað. Þá tók
mjólkursamlagið á móti yfir tíu milljónum
lítra af mjólk og greiddi bændum tæpan hálf-
an milljarð fyrir. Frá árinu 2000 hefur innveg-
in mjólk aukist um tæpa milljón lítra. Kúabúm
hefur fækkað og meðalinnlegg hvers bónda
hækkað. Þetta er í takt við þróun í mjólkur-
framleiðslu í landinu.
Undanfarin ár hefur KS aðstoðað bændur
fjárhagslega til að kaupa framleiðslurétt á
mjólk, svokallaðan mjólkurkvóta. Þórólfur
segir að bú á svæði mjólkursamlagsins hafi
verið tiltölulega lítil, eða tíu prósentum undir
landsmeðaltali. Samhliða því að kúabú á öðr-
um landsvæðum hafa stækkað hafa bú í
Skagafirði stækkað hraðar og eru við lands-
meðaltalið að stærð í dag. „Framleiðsluréttur-
inn hér hefur vaxið úr því að vera 7,5 prósent
af landsframleiðslurétti í mjólk í að nálgast tíu
prósentin,“ segir Þórólfur.
Eftir sameiningu Mjólkursamsölunnar og
Mjólkurbús Flóamanna á Selfossi varð til risa-
stórt mjólkursamlag sem nær alla leið að
Skagafirði. Þórólfur vill sjá mótvægi við sunn-
lenska mjólkurrisann. Í því sambandi þurfi
mjólkursamlag KS og Norðurmjólk á Akur-
eyri að auka samvinnu sína. Huga þurfi að
verkaskiptingu á milli þessara samlaga og
hagræða frekar í mjólkurframleiðslu.
SAMVINNUREKSTURINN LIFIR
Aðspurður hvort það hafi komið til skoðunar
að breyta samvinnurekstrarformi KS segist
Þórólfur hafa þá trú að allir hlutir fari í hringi
þegar upp er staðið.
„Það er spurning hversu mikill hraði er á
hlutunum. Sumir telja að einkavæðing og
mjög mikil einstaklingshyggja muni leiða af
sér þá þróun að menn fari aftur að horfa til
samfélagslegra þátta og sjái heildarmyndina í
víðara samhengi. Sumir grínast með að það sé
ekkert óeðlilegt að samvinnufélag þrífist í
Skagafirði. Samvinnufélögin hafi kannski
breyst en Skagfirðingar hafi alltaf verið svo-
lítið á eftir í þróuninni. Þeir voru til dæmis
miklu lengur í torfbæjum en aðrir. Svo fer
þetta í hringi og samvinnufélög eins og KS
komast kannski aftur í tísku.“
Þórólfur Gíslason er kaupfélagsstjóri,
stjórnarformaður VÍS, stjórnarformaður Fisk-
iðjunnar Skagfirðing, stjórnar-
formaður Vörumiðlunar og
stjórnarmaður í Samvinnu-
tryggingum og Andvöku. Hann
situr í miðstjórn Framsóknar-
flokksins og á í persónulegum
samskiptum við formenn
stjórnarflokkanna. Samt sem
áður gerir hann lítið úr völdum
sínum og pólitískum tenging-
um. Segir það andstætt sínum
vilja að umræðan um Kaup-
félagið tengist hans nafni jafn
mikið og raun ber vitni. Tengsl
fyrirtækja sem hann starfi í við
Framsóknarflokkinn séu orð-
um ofaukin. Kaupfélaginu sé ekki beitt póli-
tískt. Þeir sem vilji draga þá mynd upp geri
það því að þeir telji það sér í hag.
Er þér illa við kastljósið?
„Við forðumst ekki að standa fyrir það sem
við stöndum fyrir. Við erum hins vegar ekki á
hlutabréfamarkaði, við erum ekki í pólitík
þannig að við erum ekki að reyna að draga upp
einhverja mynd af okkur til að selja. Við vilj-
um bara standa fyrir staðreyndum,“ svarar
Þórólfur Gíslason.
MARKAÐURINN MIÐVIKUDAGUR 18. MAÍ 2005 13
Ú T T E K T
Fr
ét
ta
bl
að
ið
/G
VA
ÞÓRÓLFUR GÍSLASON OG SIGURJÓN RAFNSSON Þórólfur segir KS hafa þróast svolítið öðruvísi en önnur samvinnufélög. Veltan í fyrra hafi verið tæpir sjö milljarðar króna. Margir
velti þessari stöðu fyrir sér því á meðan hafi önnur samvinnufélög lent í miklum erfiðleikum og annaðhvort hætt starfsemi eða breytt um rekstrarform.
r í Skagafirði
T Ö L U R Ú R R E K S T R I N U M *
2004 2003 2002 2001 2000
Hagnaður 1.207 416 258 102 -180
Rekstrartekjur** 6.741 6.203 6.145 5.490 5.247
Tekjur annarra félaga 931 377 -26 -5 -177
Eigið fé 4.917 2.295 1.940 1.741 1.481
* Allar tölur í milljónum króna
**Skagstrendingur er ekki inni í þessum tölum
Vill byggja upp fjármálastofnun
Þórólfur Gíslason vill byggja upp öfluga
fjármálastofnun í Skagafirði. Kaupfélag
Skagfirðinga fór með tæp fjörutíu pró-
senta eignarhlut í Sparisjóði Skagafjarð-
ar, sem áður hét Sparisjóður Hólahrepps,
um síðustu áramót.
Eftir að stjórnendur Kaupfélagsins
komu að Sparisjóði Hólahrepps hófst
samvinna milli hans og sparisjóðanna á
Siglufirði, í Ólafsfirði og Mýrarsýslu. Nú
hefur Sparisjóður Mýrarsýslu keypt
sparisjóðina á Sigufirði og í Ólafsfirði.
Hins vegar hefur ekki verið hægt að sam-
eina þá sparisjóði Skagafjarðar, meðal
annars vegna deilna KS-manna við gömlu
stofnfjáreigendurna í Hólahreppi um
stofnfjáraukningu á síðasta aðalfundi. Er
því máli ólokið og verður rekið fyrir dóm-
stólum í sumar.
Í síðasta tölublaði Markaðarins var
upplýst að sameiginlega ráða VÍS og
Fiskiðjan Skagfirðingur, dótturfélag KS,
yfir tæpum níu prósentum af stofnfé
Sparisjóðs Reykjavíkur og nágrennis
(SPRON).
Það virðist því vera unnið leynt og
ljóst að því að auka samvinnu þessara
sparisjóða í framtíðinni og mynda öfluga
fjármálastofnun til mótvægis við við-
skiptabankana þrjá. Samkvæmt heimild-
um Markaðarins er horft til þess að brey-
ta sparisjóðunum í hlutafélög.
Þórólfur vill ekki staðfesta að þessi
áform séu á teikniborðinu. Hann telur
mikilvægt að í Skagafirði sé fjármála-
stofnun á héraðslegum forsendum, eins
og hann kallar það. Innlánsdeild KS, sem
nálgast nú átta hunduð milljónir, verði þá
jafnvel sameinuð sparisjóðnum.
FUNDUR SPARISJÓÐS HÓLAHREPPS Stofnfjár-
eigendur hafa tekist á í stjórn sparisjóðsins á síðustu
aðalfundum.
Hver á KS?
Kaupfélag Skagfirðinga er
samvinnufélag. Þegar rekstur
þess er skoðaður er ljóst að
Þórólfur Gíslason stjórnar fé-
laginu enda kaupfélagsstjóri
en spurningin er hver á það?
„Eins og ég skil það er
Kaupfélag Skagfirðinga eign
félagsmanna sem byggja hér-
aðið á hverjum tíma. Okkur
ber að skila félaginu eins öfl-
ugu og kostur er því við telj-
um að það beri miklar skyldur
gagnvart umhverfi sínu, sem
er Skagafjörður. Við eigum að
standa vörð um atvinnu og
byggðarhagsmuni héraðsins.
Ég vona að við göngum ekkert
langt í því,“ segir Þórólfur.
Stjórnin ráðstafi eignum fé-
lagsins í umboði félagsmanna.
Aðspurður segist hann ekki
skorast undan því að viður-
kenna að kaupfélagið kunni að
sýnast miðstýrt. „En ef það
leiðir til góðs fyrir héraðið, fé-
lagið og félagsmenn er það
ekkert sem truflar mig nema
síður sé,“ segir Þórólfur.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/