Fréttablaðið - 29.06.2005, Qupperneq 10

10 29. júní 2005 MIÐVIKUDAGUR
Neytendasamtökin í mál við eitt olíufélaganna:
Krefjast bóta vegna samrá›s
VIÐSKIPTI Á morgun verður þing-
fest í Héraðsdómi Reykjavíkur
mál félagsmanns Neytendasam-
takanna á hendur einu olíufélag-
anna vegna meints taps af ólög-
legu verðsamráði þeirra. Eggert
Bjarni Ólafsson, lögmaður
mannsins í málinu, sagði í gær
ekki búið að negla niður á hend-
ur hverju olíufélaganna þriggja,
Esso, Ólís eða Skeljungs, málið
yrði höfðað. Hann sagði þó
ákveðnar líkur á að það yrði Ol-
íufélagið, Esso.
Kristinn Hallgrímsson, lög-
maður Olíufélagsins, segir að
félaginu hafi verið sent eitt inn-
heimtubréf, sem borið hafi þess
merki að þar gæti verið á ferð
mál sem Neytendasamtökin hafi
tekið upp á sína arma. „En því
bréfi er búið að svara og hafna
kröfunum,“ segir hann.
Að sögn Jóhannesar Gunn-
arssonar, formanns Neytenda-
samtakanna, annast samtökin
málið fyrir félagsmann sinn.
„Og ef málið tapast þá berum
við kostnað af málarekstrinum,“
segir hann.
Vinnist málið, sem er nokk-
urs konar prófmál, er viðbúið að
nokkur mál fylgi í kjölfarið frá
fleirum og eins á hendur hinum
olíufélögunum.
-óká
Fyrsta kjarnasamrunaveri›
ver›ur reist í Frakklandi
N‡r og byltingarkenndur orkugjafi gæti veri› í sjónmáli ef tilraunir me› kjarnasamrunaofn skila árangri.
Ákve›i› hefur veri› a› verja 830 milljör›um króna í smí›i eins slíks í Frakklandi.
VÍSINDI Frakkland hefur verið val-
ið til þess að hýsa kjarnasam-
runaofn sem nýta á í tilrauna-
skyni. Afar vandasamt er að
framkalla og stýra kjarnasam-
runa en skili vinnslan árangri er
kominn fram orkugjafi sem tal-
inn er umhverfisvænni en flest-
ar aðrar orkuvinnsluaðferðir.
Bandaríkin, Japan, Suður-
Kórea, Rússland og Kína, auk
Evrópusambandsins, standa að
þessu umfangsmikla verkefni.
Verja á um 830 milljörðum króna
í byggingu og rekstur versins og
möguleiki er á að allt að tíu þús-
und ný hálaunastörf verði til í
tengslum við verkefnið. Því hef-
ur samkeppnin um hvar byggja
eigi tilraunastöðina verið hörð.
Japanar sóttu fast að fá ofninn til
sín en féllust svo á að hann yrði
byggður í Cadarache, nærri
Marseille í Frakklandi, gegn því
að Japanar fái að vinna fimmt-
ung sérfræðistarfa í verinu.
Í hefðbundnum kjarnorkuver-
um er rafmagn framleitt með
kjarnaklofnun. Við kjarnasam-
runa eru hins vegar vetnissam-
sætur látnar renna saman en þá
losnar gífurleg orka úr læðingi.
Því eru vetnissprengjur mun öfl-
ugri en venjulegar kjarnorku-
sprengjur.
Miklar vonir eru bundnar við
kjarnasamruna sem framtíðar-
orkugjafa. Eldsneyti til kjarna-
samruna má finna hvarvetna í
umhverfinu, til dæmis í vatni.
Samkvæmt BBC er talið er að úr
einu kílói af kjarnasamrunaelds-
neyti megi fá jafn mikla orku og
úr 10.000 tonnum af jarðelds-
neyti. Kjarnorkuúrgangurinn
sem fellur til við vinnsluna er
frekar lítill um sig og auk þess
tekur það hann mun skemmri
tíma að brotna niður en úrgang
sem verður til vegna kjarna-
klofnunar. Við þetta má svo bæta
að engar gróðurhúsalofttegundir
verða til við vinnsluna.
Tilraunir eru þó vandkvæðum
bundnar því þær krefjast þess að
gas sé hitað í meira en hundrað
milljón gráður sem er margfald-
ur hiti miðju sólar þar sem stöð-
ugur kjarnasamruni fer fram.
Slíkan hita er útilokað að fram-
leiða við eðlilegar aðstæður á
jörðinni og því færi vinnslan
fram í sérstöku rafsegulsviði.
Umhverfisverndarsamtök eru
vantrúuð á að kjarnasamruni sé
eins skaðlítill umhverfinu og for-
mælendur verkefnisins halda
fram. Þeir benda auk þess á Cad-
arache sé á jarðskjálftasvæði.
annat@frettabladid.is
Auga fyrir auga:
Dæmdur til
a› blindast
ÍRAN Íranskur dómstóll hefur úr-
skurðað að maður á þrítugsaldri
skuli blindaður.
Þegar maðurinn var táningur
lenti hann í átökum sem lyktaði með
því að hann sletti sýru í andlit ann-
ars unglings og missti sá sjónina.
Dómstóll komst að þeirri niðurstöðu
að lögmálið um „auga fyrir auga“
ætti að gilda og því skyldi sýru hellt
í augu mannsins. Áfrýjunardóm-
stóll dæmdi hins vegar að hann
skyldi blindaður með skurðaðgerð.
Amnesty International hefur
fordæmt dóminn. Breska blaðið
Independent bendir hins vegar á að
slíkum refsingum sé sárasjaldan
fullnægt. ■
Þingeyjarsveit:
N‡ slökkvi-
bifrei›
SLÖKKVILIÐ Ný og öflug slökkvibif-
reið, af gerðinni Ford F550, var
formlega tekin í notkun hjá
Slökkviliði Þingeyjarsveitar síð-
astliðinn sunnudag. Bifreiðin,
sem kostaði 11,7 milljónir króna
án virðisaukaskatts, er búin há-
þrýstidælu, ber tvö tonn af vatni
og í henni eru sæti fyrir sex
manns. MT-bílar í Ólafsfirði smíð-
uðu slökkvibifreiðina og var þetta
þriðja bifreiðin sömu gerðar sem
fyrirtækið smíðar.
- kk
LEIÐRÉTTING
MEÐ BROS Á VÖRUM Oddviti Þingeyjar-
sveitar, Ásvaldur Æ. Þormóðsson, afhendir
slökkviliðsstjóranum, Friðriki Steingríms-
syni, lyklana að bifreiðinni.
Hugmyndir Gunnars I. Birgisson-
ar bæjarstjóra að óperuhúsi í
Kópavogi gerir ráð fyrir 2.500
fermetra húsi, ekki 250 fermetra
húsi líkt og misritaðist í gær.
CADARACHE Í FRAKKLANDI Mörg ríki bitust um kjarnasamrunaofninn en Frakkar hrepptu
að lokum hnossið. Búist er við að ofninn verði tilbúinn eftir um áratug.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/A
P
JÓHANNES GUNNARSSON Formaður Neyt-
endasamtakanna segir samtökin reka mál
félagsmanns síns á hendur einu olíufélag-
anna og bera kostnað af málarekstrinum
fari svo að málið tapist í héraði.
SKYGGNST EFTIR BRÁÐ Þessi bláhegri
skimaði rogginn eftir bráð sinni þar sem
hann húkti á þaki báts í Bresku Kólumbíu,
Kanada í gær.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/A
P