Fréttablaðið - 13.08.2005, Qupperneq 43

Jón Ásgeir Jóhannesson, forstjóriBaugs, neitar algjörlega öllum ásökun-um sem fram koma í ákærunni og seg-
ir að ekkert hafi verið hlustað á skýringar
Baugs á viðskiptunum sem liggi að baki.
Hann telur engu líkara en rannsóknaraðilar
hafi allan tímann verið
ákveðnir í að finna upp
sakir á starfsmenn fé-
lagsins.
Hæstu upphæðirnar
í ákærunni varða um-
boðssvik í stórum við-
skiptum, en auk þess er
Jón Ásgeir sakaður um
fjárdrátt frá Baugi. Um
19 ákæruliðir fjalla um
viðskipti Baugs og fé-
laga tengdra ykkur eig-
endum. Var eitthvað
óeðlilegt þar á ferðinni?
„Nei, alls ekki. Við
höfum sýnt fram á að
viðskiptareikningar milli félaganna voru
vegna viðskipta allir uppgreiddir, til dæmis
þegar innrás átti sér stað. Ekki hefur ein
króna verið afskrifuð vegna viðskipta milli
félaganna. Maður hefur það á tilfinning-
unni að gögn sem við höfum sett fram og
allt sem Baugur hefur lagt fram hafi ekki
verið skoðað. Ekki hefur verið rætt við
vitni sem við höfum bent á. Ég held að al-
veg hefði mátt sleppa yfirheyrslunum. Það
hefur ekkert verið hlustað á okkar skýring-
ar. Umboðssvik snúast um það að maður
svíki einhvern sem maður er í forsvari fyr-
ir og sá tapi á því. Aðalatriðið er að Baugur
fékk alltaf það sem menn töldu sig vera að
kaupa og alltaf hafa kaupin reynst félaginu
til góðs fyrir Baug.“
Lá á að tryggja viðskiptin
Hæstu upphæðirnar í umboðssvikaákær-
um varða kaup á Vöruveltunni sem átti
verslanir 10-11 og viðskipti í tengslum við
kaupin á Arcadia. Í viðskiptum með Vöru-
veltuna er Jón Ásgeir sakaður um að hafa
leynt stjórn Baugs að
hann væri eigandi 70
prósenta hlutar í Vöru-
veltunni, sem átti 10-
11 búðirnar.
Af hverju keypti Baug-
ur ekki beint?
„Ég fékk símtal og
mér var sagt að Vöru-
veltan væri að fara
yfir til KEA og þar
með yrði ekkert af við-
skiptum hennar við
Aðföng. Við í Baugi
vorum þá nýbúin að
opna þetta stóra vöru-
hús og höfðum séð fram á að ná Eiríki í við-
skipti. Ég hringdi í Eirík Sigurðsson, eig-
anda 10-11, og bað hann að gefa mér tvær
vikur til þess að ganga frá þessu. Hug-
myndin var sú að fá nýja aðila að þessu. Ís-
landsbanki tók málið að sér með nýjum
kaupsamningi við fyrrum eigengur. Við
komum með aðila að þessu, sem voru Sæv-
ar Jónsson og Sigfús Sigfússon í Heklu, til
að eiga Fjárfar og sem áttu að verða kjöl-
festufjárfestar þegar félagið færi á mark-
að. Hugmyndin var að tvö félög færu á
markað, Baugur og Vöruveltan, sem væru í
viðskiptum við Aðföng. Íslandsbanki seldi
Eignarhaldsfélagi Alþýðubankans (EFA) 35
prósent, bankinn tók eitthvað og Fjárfar 35
prósent. Síðan fór þetta ferli í gang. Við
vildum hafa það á hreinu að viðskiptin yrðu
við Aðföng. Svo fór EFA að ókyrrast í þessu
samstarfi ñ ég tek það fram að ég sá ekki
um þau samskipti – en þá sagði ég: „Eirík-
ur, ég held að það sé eina leiðin að freista
þess að tala við Samkeppnisstofnun og
Baugur kaupi félagið.“ EFA hafði sagst
vera tilbúið að kaupa allt félagið miðað við
heildarverðmat kr 1.608 milljónir og þeir
sögðu annað hvort kaupum við á þessu
verði eða hinir hluthafanir keyptu þá út.
Það varð úr að Íslandsbanki, Kaupþing og
Fjárfar keyptu EFA út með það að leiðar-
ljósi að selja Baugi. Baugur keypti félagið.
Félagið millilenti ekki hjá mér og ég hef
margoft lagt fram gögn fyrir lögregluna
sem sýna það svart á hvítu að við græddum
ekki krónu á þessu. Ég skal fúslega viður-
kenna að ég lagði mikið á mig til þess að
koma þessu inn í Baug og meira að segja
lagði Gaumur fram peninga til þess að það
gæti gengið eftir. Það eina sem vakti fyrir
okkur var að tryggja viðskipti fyrir Að-
föng. Meirihluti stjórnar Baugs vissi af
þessu. Stjórnarformaðurinn vissi af þessu.“
Viðskiptin vendipunktur fyrir Baug
„Ég kom góðri eign inn í Baug og hagnaðist
ekki á því sjálfur. Reyndar held ég að þessi
viðskipti hafi verið ákveðinn vendipunktur
fyrir Baug, því það var alveg ljóst að menn
höfðu borgað ríflegt verð fyrir Hagkaup og
ég held að það hafi verið mikil björg í því að
fá 10-11 inn. Það munar um að ná hagstæð-
ara innkaupsverði upp á kannski eitt pró-
sent og nýta þessa fjárfestingu í Aðföngum
betur. En 10-11 jók innkaupaafl Aðfanga
um 18 prósent.“
Jón Ásgeir er einnig sakaður um um-
boðssvik vegna kaupa á hlutabréfum í
Arcadia í gegnum eignarhaldsfélagið A-
Holding. „5. apríl 2001 gerði stjórn Baugs
samning við alla hluthafa A-Holding um að
fá að kaupa bréfin eftir ákveðinni formúlu,
sem fól í sér greiðslu með hlutabréfum
Baugs plús álag á innkaupsverð bréfa. Síð-
an er ég í viðræðum við Stuart Rose á þess-
um tíma um að fá að kaupa Top Shop og til
þess að ná því fram þurfti ég að eiga öll
bréfin í Arcadia, en ekki í þessu félagi með
öðrum. Ég fékk heimild stjórnar til að
kaupa bréf annarra hluthafa í A-Holding,
innan þeirra marka sem stjórnin hafði sam-
þykkt samkvæmt samningunum 5. apríl.
Með því að eignast A-Holding að fullu hafði
Baugur betri samningsstöðu gagnvart
Arcadia í Top Shop-málinu. Ég fer í það að
hamast í mönnum við litla kæti hluthafa í
A-Holding.“
Besta fjárfesting Íslandssögunnar
„Niðurstaðan varð sú að Baugur keypti alla
út úr félaginu. Þann 10. maí var gengið frá
samningum um að kaupa öll bréf í A-Hold-
ing. Ég hafði knúið fram lækkun upp á rúm-
ar 600 milljónir frá þeim samningi sem
gerður var 5. apríl. Gaumur fékk 95 millj-
ónir í þóknun en gaf eftir 320 milljónir frá
þeim samningi sem félagið hafði áður gert.
Aðrir stofnhluthafar fengu hlutfallslega
meira. Þannig fékk Kaupþing rúmlega 300
milljónir. Málið var kynnt fyrir stjórn
Baugs og sérstök skýring er í ársreikningi
félagsins vegna ársins 2001 þar sem þókn-
anir vegna Arcadia-kaupa koma fram. Ég
margspurði lögregluna: „Ef ég hefði verið
að reyna að ná peningum út úr Baugi, af
hverju tók ég þá ekki þessar 3-400 milljón-
ir sem rúmuðust innan heimildarinnar? Af
hverju var ég þá að semja um lækkun fyrir
Baug? Þetta gerði ég auðvitað vegna þess
að það voru hagsmunir Baugs sem skiptu
mig mestu máli vegna þess að ég var að
byggja félagið upp af krafti. Maður situr
fyrir framan menn Ríkislögreglustjóra,
sýnir þeim öll gögn og þeir segja bara:
„Nei, þetta er ekkert svona.“ Ég veit hvern-
ig þetta var, ég var á öllum þessum fundum.
Svo vita allir hvað varð úr þessari fjárfest-
ingu í Arcadia. Þetta var einhver besta fjár-
festing Íslandssögunnar og hefði orðið enn-
þá betri ef lögreglan hefði ekki komið og
eyðilagt yfirtökuna á Arcadia.“
En er það ekki það sem vekur tortryggnina
að Gaumur er ekki bara eignarhaldsfélag
um eignina í Baugi, heldur líka virkt félag í
viðskiptum við Baug? Ef þú horfir til baka,
myndirðu gera hlutina öðruvísi?
– JÓN ÁSGEIR JÓHANNESSON
Trúi a› dómstólar meti gögnin
Óvild fyrrverandi forsætisrá›herra skapa›i fla› andrúm sem drifi› hefur áfram rannsókn og
ákærur í Baugsmálinu, a› mati Jóns Ásgeirs Jóhannessonar, forstjóra Baugs. Hann segist alltaf
hafa bori› hag fyrirtækisins fyrir brjósti og a› Baugur hafi alltaf haft betur í vi›skiptum vi› sig
og Gaum, sem er félag í eigu fjölskyldunnar.
hefur náð góðum árangri. Nú stendur þú og
bæði börnin þín frammi fyrir fjörutíu
ákæruatriðum. Þau snerta þig og Kristínu
dóttur þína að nokkru leyti og Jón Ásgeir
son þinn að verulegu leyti. Segja má að fjöl-
skylda þín sitji á sakamannabekk. Hvaða
áhrif hefur þetta á þig og þín störf?
„Þetta hafa verið djöfulleg ár að eiga
þetta yfir höfði sér. Það getur verið að ég sé
beiskur og bitur. Hvaða foreldri væri það
ekki ef einhverjir menn út í bæ, sem eiga
ekki mikilla hagsmuna að gæta, láta það út
úr sér að þessi börn mín eigi að fara í fang-
elsi og þetta sé allt óverjandi af okkar
hálfu. Ég kann ekki að meta þetta réttlæti.
Ég er búinn að lesa þessi ákæruatriði. Ég er
búinn að lesa greinargerð prófessors Jón-
atans Þórmundssonar, sem ég tel að njóti
almenns trausts. Ég er búinn að lesa skýr-
ingar lögfræðinga okkar og eftir að hafa
farið í gegnum þetta allt saman er ég til-
tölulega rólegur. Ég treysti því að réttlætið
sigri og að við getum haldið áfram að bera
höfuðið hátt.
Þetta mál verður sótt af okkar hálfu allt
til enda eða þar til niðurstaða fæst. Það
verður sótt á þeim dómstigum sem völ er á
hér á landi. Við ætlum að höfða skaðabóta-
mál til þess að freista þess að fá bætt það
tjón sem Baugur hefur orðið að þola að
ósekju. Menn hafa borið ótrúlegustu sakir á
okkur án þess að geta bent á tjón eða skaða
sem fyrirtækið hefur orðið fyrir. Í skaða-
bótamáli munum við ekki undanskilja þá
embættismenn sem við teljum að framið
hafi afglöp.“
Ertu að tala um ríkislögreglustjóra?
„Ég ætla að láta lögmennina um að sækja á
þau mið. Mér finnst að íslenska þjóðin eigi
ekki skilið að hafa þá embættismenn í sinni
þjónustu sem gæta ekki hagsmuna þegn-
anna betur en til hefur tekist hér.
Við gefum hvergi eftir og ætlum meðal
annars að athuga þann möguleika að leita
réttar okkar fyrir Mannréttindadómstóln-
um varðandi tilurð og upphaf þessa máls.
Það var safnað fé okkur til höfuðs í upphafi
málsins. Jafnvel hæstaréttardómarinn
hringdi í fyrirtæki til þess að safna fé í sjóð
til þess að fjármagna aðför að fyrirtækinu
okkar.
Annað sem þarf að skoða sérstaklega
eru tengslin milli rannsóknarvaldsins og
ákæruvaldsins. Jónatan Þórmundsson pró-
fessor hefur vakið athygli á þessu. Það var
einn og sami maðurinn – eða sama embætt-
ið skulum við segja – sem hitti fyrst Jón
Gerald Sullenberger. Sá hinn sami tók
ákvörðun um að skoða gögnin. Sá sami
lagði einnig beiðni um húsleit fyrir héraðs-
dóm. Hann hélt síðan áfram rannsókn máls-
ins. Sami aðili færði síðan rannsóknina í til-
tekinn farveg. Sá hinn sami tók saman
rannsóknarniðurstöður og gaf út ákæru.
Sjálfstætt ákæruvald heyrir sögunni til
eins og Jónatan Þórmundsson orðar það.
Ofan á þetta bætist að gögn sem við höf-
um lagt fram hafa ekki verið skoðuð sem
skyldi eða mark tekið á þeim. Lagalega ber
embættinu að rannsaka hvort tveggja atriði
sem horfa til sektar og sýknu. Þetta kemur
fram í lögum um meðferð opinberra mála.
Brot á þessum réttindum einstaklinga og
fyrirtækja eru hrein og klár mannréttinda-
brot.“
Mikill stuðningur almennings
Hefur rekstur Baugs innanlands beðið
skaða vegna þessa máls?
„Svo undarlega sem það kann að virðast þá
hefur ímynd okkar ekki skaðast hér innan-
lands, en Baugur hefur tapað gríðarlegum
fjármunum erlendis vegna þessa málatil-
búnaðar og þar með þjóðin sem þetta fyrir-
tæki tilheyrir. Þetta er íslenskt fyrirtæki.
En það er svo dásamlegt fyrir bæði okkur
fjölskylduna og fyrirtækin okkar að ís-
lenska þjóðin, fyrir utan eina 20 til 30 ein-
staklinga, stendur heils hugar með okkur.
Við höfum aldrei haft önnur eins viðskipti.
Við höfum aldrei haft annan eins fjölda við-
skiptavina hvar sem við höfum drepið nið-
ur fæti. Ég hefði ekki trúað því að óreyndu
að við ættum svona marga formælendur.
Þeir sem hringja, stöðva mann úti á götu
eða hafa samband með öðrum hætti. Allir
segja: Standið ykkur! Þjóðin er með ykkur!
Og málsmetandi menn hafa einnig haft
samband við mig og sagt að allir standi með
okkur.“
Óttast þú keðjuverkandi áhrif í íslensku
viðskiptalífi af Baugsmálinu?
„Nei, ég hef ekki heyrt það og hugsa þetta
ekki þannig. Mér finnst þetta vera apaspil
og vona að því verði hætt hið bráðasta. Um
þetta mál verður gerð bæði bók og kvik-
mynd. Þetta er lýjandi mál. Við erum með
2.500 manns í vinnu á Íslandi. Við berum
ábyrgð gagnvart þessu fólki og okkur þyk-
ir vænt um starfsfólkið okkar. Þetta fólk
hefur sýnt okkur traust og veitt okkur
styrk – það hefur staðið heils hugar með
okkur og við fáum ótrúlegan stuðning að
öllu leyti. Fyrir þetta er ég þakklátur og
þess vegna er ég bjartsýnn.“
johannh@frettabladid.is
LAUGARDAGUR 13. ágúst 2005 7
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/S
TE
FÁ
N
„Rá›herrann hóta›i Hreini
Loftssyni flví a› opinberir a›-
ilar myndu herja á félagi›.
Jón Steinar tekur a› sér mál-
i› fyrir Jón Gerald. Jón Stein-
ar hringir í ríkislögreglu-
stjóra. Hversu augljóst getur
fletta veri›?“