Réttur


Réttur - 01.06.1915, Page 41

Réttur - 01.06.1915, Page 41
- 47 - teikn á himni um 1880, að vordagar nýrra tíma séu í vænd- um. Sjálfstæðishreyfingar bygðar á félagsskap og samvinnu fara þá að láta á sér bæra. Og þó að sumt af þeim verði barnslegt fálm út í loftið, bera þær samt vottinn um vakn- andi þörf í þessum efnum hjá þjóð vorri og annarsvegar aðstöðu og hæfileika til umbóta í samvinnumálum. Pví hver getur ætlast til þess, að einangruð þjóð sem vér, bæði út á við og inn á við, kasti ham í þessu tilliti í einni svipan, eins og konungsdóttir leyst úr álögum? En einmitt um þessar mundir fer að bóla á þeim samvinnuhreyfingum, er sumpart hafa farið forgörðum fyrir rás viðburðanna en sumpart þróast fram á þennan dag og orðið að miklu liði. Hér er það fyrst og fremst kaupfélagsskapurinn, sem um er að ræða. F*ar varð alger breyting frá því sem áður var. í stað þess að heimilin áður einangruðust í kaupstaðinn með afurðir sínar handa kaupmanninum, sem allajafna var danskur, tóku þau nú höndum saman til vörukaupa og samábyrgðar á gjaldeyri fyrir vörurnar. Petta var að mestu nýtt og merkilegt fyrirbrigði í sögu þessa lands. En kaupfélagsskapurinn átti ervitt uppdráttar, enda var það sízt að undra. íslenzk náttúruskilyrði vóru í eðli sínu fjandsamleg slíku skipulagi, og stjórnarfar umliðinna alda átti drjúgan þátt í að leggja stein í götu slíkrar nýbreytni. Svo risu upp íslenzkir kaupmenn, sem í nafni sömu hug- sjónar hvöttu menn til að aðhyllast sig. Almenningur, sem nú átti að taka höndum saman, var því á milli margra elda. Og raunin varð sú með alltof marga, að þeir létu glæstan stundarhag leiða sig í gönur. Áföll samábyrgðarinnar í kaupfélagsskapnum hröktu þá út af þeirri leið, sem þeir höfðu kosið, og leiddu þá að nýju að náðardyrum kaup- mannanna. Og í mörgum tilfellum var þetta ekki láandi. Viðskifti kaupfélaganna sem keppinauta við kaupmenn hafa lengstum verið of einhliða. Ef viðskiftamanninn bar upp á sker með lofaðan gjaldeyri, þá varð hann, — eftir eðli kaup- félagsviðskiftanna, — að hætta verzlun við félagið, eða þá að öðrum kosti eitra viðskiftalíf félagsins með skuldaverzl- un, Hér var snurðan og snöggi bletturinn. Ef kaupfélagið
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106

x

Réttur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.