Réttur - 01.06.1915, Síða 89

95 -
jarðeigenda. Að þjóðfélagið bæti þeim fyrir, þó það leggi
skatt á það, sem þeir hafa ranglega haft tekjur af áður, nær
engri átt. — Allir skattar eru samkvæmt þessu skerðing á
eignarétti á því fé, sem skattinum nemur.
Önnur dstœðan, að skatturinn fulinægi ekki til opinberra
útgjalda þjóðarinnar, getur átt sér stað sumstaðar, og þá
má hafa annan tekjustofn með fyrst; en hugsun H. O. er
sú, að jafnskjótt og skift er um fyrirkomulag, muni þjóðar-
eignin aukast, fyrir opinber mannvirki, og skatturinn þá um
leið hækka. Enda er það eðlileg ályktun.
Þriðja mótbáran, að skatturinn nái ekki til peningamanna
og sjávarútvegsins, er sú eina, sem nokkur veigur er í, og
henni hefir inest verið haldið fram af sócíalistum. En nú
eru þeir þó víðast farnir að gera minna úr henni, og taka
landskaltinn upp á stefnuskrá sína; jafnvel sjálfur foringi
þeirra Karl Marx . . . tjáði sig honum fyigjandi, þegar er
tillagan kom fram — þó að því tilskildu, að allur iðnaður
væri rekinn af því opinbera.
— Mikill meiri hluti auðmanna éru jarðeigendur, eða hafa
tekjur af jörð, námum, fossaafli við verksmiðjur, eða öðr-
um sérréttindum í sambandi við jörð-til þeirra nær lands-
skattur fyllilega, og til skuldabréfa þeirra og hlutabréfa í
fyrirtækjum, sem snerta fasteign. — Sjóðeignir og banka-
vaxtabréf, sem einstakir menn hafa safnað saman fyrir vinnu
sína og sparsemi, eru auðvitað undanþegin skatti, eins og
allur framleiðslu- og atvinnuarður.
— Eftir eðli sínu dregur skatturinn úr öllum sérréttind-
um, og fyrirbyggir að auðsafn geti aukist. Meðan verið er
að koma honum á, má hafa bæði tekjuskatt og erfðafjár-
skatt með til að ná í peningamennina.
Að því er snertir sjávarútveg, t. d. togaraútgerð, flutn-
ingaskip o. s. frv. — synir H. O. fram á það, að ekkert
slíkt verði rekið, nema að landið sé notað á einhvern hátt,
sem uppsátur, stakkstæði, bryggjur (hafnir) o. s. frv. —
þar er jörðin lang-verðhœðst% sem geta má nærri um hverja
feralin í bryggu, þar eð öll hafnargjöld eru lítið meira en
rentur af verði þeirra, og víða ekki svo mikið.