Réttur - 01.06.1915, Síða 97

- 103 -
verðhækkunarskatti. Pessvegna þarf jarðamat, sem tíðast
t. d. tíunda hvert ár. En lóðamat fari fram árlega í kaupstöð-
um. Verðhækkun fyrir akbrautir og aðrar umbætur, sem
þegar eru gerðar, er sjálfsagt að tekin sé til greina.
Þó að einhver vandkvæði kynni að verða á mati jarða
fyrst í stað, þá getur það ekki hnekt málinu. Og á
hvaða réttlætisgrundvelli byggist það mat, sem nú gildir? (!)
En eg byst ekki við að landskattur dugi hér eingöngu, að
minsta kosti ekki fyrst í stað. Ertðafjárskatt og tekjuskatt
verðurað hafa með, til þess að niðurjöfnunin komi betur við
opinbera starfsmenn, sjómenn, skip og peningamenn. En
áhrif skattsins miða að því, að hinir síðasttöldu smáhverfi
úr sögunni — auðurinn færist á fleiri hendur.
Allur kostnaður við innheimtu gæti verið miklu minni en
nú; þar sem ógrynni fjár hverfur til tollheimtumanna. Og
tollsvikin, sem eru þjóðlífinu eitur, hyrfu úr sögunni. —
Hitt er ástæðulaust að ímynda sér, að þetta þurfi að íþyngja
bændum og landbúnaðinum um of. Samræmið í skattgjöld-
um jarða á útkjálkum, og þar sem umbætur eru gerðar
og betri eru skilyrðin — mundu halda landbúnaðinum í meira
jafnvægi en nú er. Obeinu afleiðingarnar yrðu, fjölgun fólks
í sveitunum og aukin ræktun landsins — því kaupstaðar-
lóðir bæru fullkomlega sinn hlut.
Ef á þarf að halda getur jafnvægi haldist með tekjuskatti.
Auðvitað þarf mjög skýr og öflug lög til stuðnings mats-
eða skattanefndum (svo að sá skattur geti náð tilgangi sín-
um og komið réttlátlega niður) meðan þjóðin nær ekki því
siðferðislega þroskastigi, að einstaklingar tíundi rétt til skatt-
greiðslu. Sá þroski fæst fyr með því skipulagi, sem hér er
stungið uppá heldur en því falska kerfi, sem nú gildir.
Allir þeir, sem við opinber mál fást, verða að telja það
skyldu sína, að stíga á hálsinn á þeim almennasta og versta
þjóðarlöst, í þessum efnum — en hann er sá, að vilja
smokka fram af sér öllum opinberum sköttum og skyldum,
og heimta þó stuðning og framlög úr landssjóði til stór-
fyrirtækja og einstaklings þarfa.