Réttur - 01.07.1917, Blaðsíða 3

Trygging búfjár 5
ur hans byggist á, búféð, er gersamlega ótrygður fyrir
slysum og hættu.
Þeir menn, sem alment tryggja arðstofn sinn, t. d.
vélar, vörur, veiðarfæri og skip, líta svo á, að þeir hafi
ekki ráð á því fjármunalega að láta þennan arðstofn vera
ótrygðan og þannig undirorpinn dutlungum atburðanna
um eyðing og hættu. Réttmæti þessarar skoðunar þykir
vera hagfræðislega sannað. En hlýtur þá ekki alveg hið
sama að gilda um arðstofn sveitabóndans, búféð?
Nú á tímum er búfé á íslandi, einkum sauðfé, dýr-
mætur arðstof.n, sem gefur mikið af sér. En breyttir
búnaðarhættir og dýrari gera búskapinn allan umsvifa-
meiri og áhættumeiri, ef illa fer með arðstofninn. Ressi
arðstofn, búféð, er sífeldum hættum og áföllum undir-
orpinn. Sauðkindur verða tóunni að bráð, drepa sig ofan
í, falla ofan í gjár, farast í óveðri niður við sjó og uppi
á landi, týnast á afrétti eftir göngur, deyja úr sjúkdóm-
um, ieggjast afvelta o. s. frv. Kýr farast af slysum, doða
og öðrum kvillum, og líkt má segja um hesta. Þetta eru
reyndar full ægileg vanhöld, og væri gótt, ef hægt væri
að öðlast tryggingu fyrir þeim á hagfeldan hátt. En alt
hefir þó þetta næsta litla örlagaþýðingu móts við annan
háska, sem altaf hefir vofað yfir búfé þessa lands, frá
því er landið bygðist. Það er fóðurskorturinn.
Arðstofn bænda hefir jafnan verið í dauðans hættu af
þessari ástæðu. Og hættan og tjónið hefir sjaldan lengi
látið á sér standa. Hlífðarlaust fyrr eða síðar hefir hún
dunið yfir og svift bændur annaðhvort arðinum af bú-
fénu, eða arðstofninum sjálfum, þegar horfellir hefir orð-
ið, og er skemmst að minnast slíkra hrellinga. Eign til
lífs og viðurhalds þjóðkjarna íslands, ávöxturinn af erfiði
og baráttu, hefir sópast burtu á fáeinum vikum og skil-
ið eftir örbjarga framtíðarauðn og magnþrota menn, sem
oft féllu á eftir skepnum sínum. Enguni væri fyllilega
unt að telja með tölum alt það tjón, er af þessu hefir
leitt, bæði fyrr og síðar. En þær tölur mundu vera svim-