Réttur - 01.07.1917, Side 74

76
Réttur
þær ábúandi. Frá 20. öldinni þekki eg 2 dæmi um þetta
síðasta, og gæti nafngreint bæ og alla aðila.
Og það, sem þá þarf að gera, til að bæta kjör leigu-
liðanna, er fyrst og fremst það, að fyrirbyggja að leigan
geti orðið ósanngjarnlega há. Og þessa er líka þörf til
þess.að fyrirbyggja að einstaka jarðir vegna þessa legg-
ist í auðn, því það er þjóðarhagur að landið sé notað
sem bezt. Og þá er líka þörf á því, að fyrirbyggja að
einstaka jarðir verði níddar með því að leggja þær und-
ir aðrar og hálfnytja þær. Alt þetta verður þeim Ijóst,
sem athugar kjör leiguliða og þegar það er orðið Ijóst,
verður að leita að ráðunum sem lækni. En um þau ætla
eg ekkert að segja.
Jarðarafgjaldið var borgað í ýmsu, en í skýrslunni er
það, vegna samanburðarins, alt lagt í hundrað (á lands-
vísu). Sem sýnishorn af því, í hverju jarðarafgjaldið var
goldið, má geta þess, að árið 1388 átti Hólastóll 124
jarðir. í landskuld eftir 122 þeirrá fékk staðurinn árlega
þetta:
969/2o hundruð í vaðmálum.
863/2o — - hafnarvoðum.
19 J<ýr.
8 naut.
230 aura virði í óákveðnum skepnum.
5 fullorðna sauði.
12 kúaeldi.
18 nautaeldi.
162 lambaeldi.
1292 hundrað í óákveðnum eldum.
398/io — - vöru (matvöru).
11 >/2 vætt snijörs.
103 vættir skreiðar.
2 mælihlöss töðu.
100 álnir rekavið til húsabótar.
(Af þeim 122 jörðurn, sem þetta afgjald var af, eru nú,
árið 1917, 18 í eyði.)